Christelijke mindfulness? Drie gedachten

Voor- en tegenstanders roepen even hard om hun gelijk: "De bron is onzuiver, dus daarmee de hele mindfulness!" of juist "De oefeningen zijn zo’n verrijking in mijn relatie met God!"  Een mooie ervaring hier, een vervelende ervaring daar; een bijbeltekst zus, een bijbeltekst zo. 

Hoe kom je tot een wijs en weloverwogen mening wat betreft mindfulness? Wie weet helpen onderstaande drie gedachten op weg. Voor degenen die zich afvragen wat er met christelijke mindfulness bedoeld wordt: kijk hier voor een beschrijving.

1. Zoek de wijsheid van Boven

De wijsheid van God is vóór alles zuiver, vredelievend en brengt niets dan goede vruchten voort (Jakobus 3:17). Dit moedigt aan om met een ontspannen heldere blik naar het mindfulness-idee te kijken.

Het grote verschil
Het fundamentele verschil tussen de boeddhistische gedachte en het christelijk geloof is dan al snel duidelijk:

• Christenen geloven dat ze zichzelf níet kunnen bevrijden van hun 'ego' en zondige natuur. Alleen Christus kan een mens volledig bevrijden, hij is de weg, voor eens en altijd. Dankzij de heilige Geest is een nieuwe manier van denken en handelen mogelijk.

• Boeddhisten geloven dat je door de geestelijke oefeningen jezelf wèl kunt bevrijden van je kwalijke kanten. De oefeningen van mindfulness zijn dè weg om vrij te komen van lijden en pijn. Ook de naar het Westen gehaalde versie gaat hier (vanzelfsprekend) van uit.

Is bovenstaande reden om 'het idee van mindfulness' (wat letterlijk 'aandachtig' betekent) in de prullenbak te gooien? Blijkbaar niet voor iedereen.

2. Geen slot op bijbelse levenslessen

"Why should the devil have all the good music?"

We lezen regelmatig over psychologen die de heilzame werking van eerlijkheid, vergeving, liefde, trouw, geduld, zelfbeheersing, eenvoud, bedachtzaamheid enzovoort bevestigen en herontdekken. Regelrecht onderwijs van Jezus, Paulus, David en Salomo. Uit de bijbel dus.

Zou het kunnen dat niet-gelovigen belangrijke principes van het leven ontdekken, die wij als westerse christenen uit het oog verloren zijn? Levenswetten die kloppen met wie God is en met wat de bijbel zegt?

Bezinnen
"Mindfulness is uitgevonden door God" zegt schrijver en theoloog Philip Troost. Hij doelt hiermee op de bijbelse principes zoals rust vinden voor je ziel, je gedachten voeden met alles wat puur is, leven vanuit vrede en liefde, zie bijvoorbeeld Mattheus 11, Filipenzen 4.

"Laten we ons dan ook bezinnen op de vraag hoe we als gelovigen opnieuw ontdekte levenswetten weer kunnen inkaderen en verantwoorden vanuit het christelijk geloof’, vervolgt Troost.

De vraag is misschien dan ook wel niet of christelijke mindfulness bestaat, maar eerder: hebben christenen waardevolle bijbelse levenslessen laten liggen en zijn anderen hier wel blij mee 'aan de haal' gegaan? En geef ze eens ongelijk ;-)

Bezwaard
Toch weten we, dankzij Paulus, dat het niet voor iedereen gemakkelijk is om ‘onbezwaard’ gebruik te maken van spullen of ideeën waar anderen 'onchristelijke labels en filosofieën' aan hangen. Dit vereist een sterk geloof en sterk geweten, zegt Paulus o.a. in 1 Korintiërs 8 en Romeinen 14. Dit is geen oordeel, maar juist een dringende oproep om als gelovigen rekening te houden met elkaars 'ruimte'.

Lees ook: '5 massagetips om dichter bij God te komen'

Lees ook: '5 massagetips om dichter bij God te komen'

3. Het kennen van Christus

De fundamenten waar een woning op gebouwd wordt, zijn bepalend voor de stevigheid van het hele huis. Terwijl deze fundamenten niet zichtbaar zijn voor het oog, zijn ze wel het allerbelangrijkste onderdeel.
Zo is de genade van Christus de basis van een christen. Dit is het fundament waarop je al het andere van je leven mag laten rusten, toetsen en opbouwen.

Gerust hart
De belijdenis dat Christus' offer je basis is, brengt je in de nieuwe positie waarover in Galaten 5 staat: "Christus heeft ons bevrijd opdat wij in vrijheid zouden leven." Daarom kan Paulus zeggen dat hij met een gerust hart een stukje offervlees eet. Omdat hij weet dat zijn basis in Christus is. Niet omdat er geen afgoden bestaan, maar omdat hij door zijn verbintenis met Christus geen angst heeft om te genieten van het leven in al zijn volheid (Johannes 10:10). Ook geen angst om besmet te raken. Hij weet wie zijn Bron is!

Concreet kan dit betekenen:

• Je kiest er voor om gebruik te maken van inzichten uit 'de mindfulness' die je helpen om meer te leven zoals Christus het bedoeld heeft. Natuurlijk kom je tegen dat (seculiere) mindfulnesstrainingen en cursussen flirten met andere Oosterse zaken, zoals reiki. Kies daarom je inspiratie en cursussen zorgvuldig.

• Je kiest er voor om geen gebruik te maken van inzichten uit 'de mindfulness'. Of wanneer bepaalde oefeningen van ‘mindfulness’ je de kriebels geven, omdat ze je doen denken aan Oosterse meditatie of yoga en je dit kwalijk vindt: zoek dan vooral een andere manier om te ontspannen of om je relatie met God te versterken. Waarom het jezelf (en je geweten) onnodig moeilijk maken?

• Heb je moeite met de bijklank en lading van het woord mindfulness, overweeg dan een nieuwe bewoording. Veel christenen spreken bijvoorbeeld liever van ‘aandachtig leven’ of 'Christfulness'.

Kijk eens naar de lelies, kijk hoe ze groeien in het veld.
Ze werken niet en weven niet.
Matteüs 6:26-27

Voor dit artikel zijn de volgende bronnen geraadpleegd.

• Het Spectrum, trainingscentrum met o.a. Philip Troost (pro)
• Artikel CIP met Philip Troost "Mindfulness is uitgevonden door God"
• Blog "Mindfulness en de bijbel" (onderzoekend)
• Discussie onder EO Facebook bericht (pro en contra)
• Artikel EO-Visie alternatieve geneeswijzen met o.a. Ruud vd Ven (contra)
• Trainingscentrum Aandachtig Leven (pro)
• Stiltetraining Mirjam van der Vegt (pro)

Noot redactie: we realiseren ons dat de discussie over een thema als mindfulness gevoelig kan liggen. Met dit artikel hopen we input te geven waardoor mensen zelf gaan nadenken en onderzoeken. Het is tegelijkertijd onvermijdelijk dat de persoonlijke mening van de auteur, Rianne Meijer, doorklinkt.