De Podcast Psycholoog: ’Het begint bij het besef dat kennis van onze psyche net zo belangrijk is als biologie’

Wat maakt het beroep van een psycholoog zo mooi?
‘’Je hebt een heel echt contact met mensen en de eer om mee te kijken achter iedereens muurtjes. Je krijgt de kans om op een punt van iemands leven te helpen, waarbij je veel impact kunt maken op een positieve manier. Dat is het meest waardevolle van mijn vak. Je ziet dat wat je doet verschil maakt in iemands leven. Therapie is niet alleen kennis overdragen of technieken toepassen. De meeste genezing komt vanuit de band die je opbouwt met iemand, een band die van twee kanten komt als het goed is. Die band die je opbouwt met mensen, daar doe je het voor.’’

Wat vind je soms lastig aan jouw vak?
‘’De hoeveelheid productie die erbij het werk komt kijken. Ik zag soms zes of zeven cliënten op een dag. Daarnaast moest ik ook administratie doen. Dat heb ik jarenlang gedaan, maar dat begon me op te breken. Ik kon niet de tijd en aandacht aan cliënten geven die ik wilde.
Ook begon het me tegen te staan dat ik op kleine schaal aan het werk was. Ik had het idee dat ik aan het dweilen met de kraan open was. Ik vond dat er meer moest gebeuren op het gebied van preventie zodat je veel dingen kunt voorkomen. Zoals een angststoornis of depressie.’’

Waarom geven we geen educatie over angst op scholen? Waarom delen we die info pas als het te laat is?

Wat bracht jou op het idee om De Podcast Psycholoog te beginnen?
‘’Toen ik op de universiteit het vak klinische gespreksvoering gaf, waarbij we gesprekstechnieken oefenden, vroeg ik me af waarom we deze kennis alleen met psychologiestudenten deelden. Waarom werd die kennis niet algemene kennis? Hetzelfde vroeg ik me af bij cliënten. Waarom geven we geen educatie over angst, hoe dat ontstaat en wat wel en niet werkt? Waarom delen we die informatie pas als het al te laat is? Waarom niet al die kennis al op de basisschool en middelbare school delen?

Dat zat me niet lekker, ik wilde die kennis delen. Ik had niet de behoefte om op beeld te komen, dus koos ik voor geluid. Met één van mijn beste vriendinnen, Leonie van Dijk, ben ik gaan uitzoeken hoe we een psychologie podcast konden gaan maken. We zijn ons zelf alles gaan aanleren over het maken van een podcast en zo zijn we begonnen. In coronatijd werd onze podcast ineens groot. Veel mensen gingen wandelen en luisterden naar onze podcast. Psychologie werd een thema. We zagen de cijfers de lucht in knallen. Blijkbaar hadden mensen behoefte aan een podcast over psychologie. Toen zijn we serieus aan de slag gegaan.’’

Is er een aflevering waarin je werd verrast door een nieuw inzicht? 
‘’Er zijn meerdere dingen die me bijgebleven zijn en die nieuw voor mij waren. Wat ik een leuk voorbeeld vind is de aflevering over pijn en moeheid. Daarin werd verteld dat het nemen vast een rustmoment op een vast tijdstip helpt tegen moeheid in drukke tijden. Ga elke dag vijftien tot twintig minuten met je ogen dicht liggen. Je mag in slaap vallen, maar dat hoeft niet. Na twintig minuten gaat de wekker. Je komt in een soort sluimerstand waarin je je brein rust geeft. Ik en mijn collega’s zijn dat gaan uitproberen, en het werkt echt goed. Dan liggen we op kantoor op een matje. Kun je daarna weer effectiever werken.’’

Wat speelt er op dit moment op het gebied van psychologie in Nederland?
‘’Wat ik zie is het verlies van verbondenheid tussen mensen. Eenzaamheid is onder jongeren toegenomen. Ik denk dat we langzaamaan steeds langduriger eenzamer worden. Dat we niet door hebben dat we steeds minder écht contact hebben.

Je onderdeel voelen van een groter geheel is heel belangrijk voor mensen

Dat zou kunnen komen doordat we veel tijd online doorbrengen op onze telefoons, maar ook door het wegvallen van het verenigingsleven en godsdiensten. Dat soort netwerken worden brozer, maar waren er niet voor niets. Je onderdeel voelen van een groter geheel is heel belangrijk voor mensen. Daar is nu minder aandacht voor, maar is wel iets waar we over na moeten denken gemeenschap breed. Hoe kunnen we dat weer versterken?’’

In de podcastaflevering van januari 2023 gaat het over patronen loslaten en je niet goed genoeg voelen. Wat raakt jou zo aan dat onderwerp?
‘’Ik weet hoe het voelt om de lat hoog te hebben en een hoge druk te voelen. Ik was best wel perfectionistisch, maar het lukt me steeds beter om los te laten en meer te genieten van het proces. Het gevoel dat je niet goed genoeg bent heerst erg onder twintigers en dertigers. We zijn continu alles aan het toetsen. Volgens mij zijn we nog nooit zoveel bezig geweest met toetsen. Zelfs bij onze podcast kun je bij elke aflevering zien hoeveel duimpjes er worden gegeven. Dat kan echt verlammen. Die prestatiecultuur draagt er aan bij dat we met z’n allen angstig worden voor een slechte beoordeling of voor kritiek.’’

In de aflevering gaat het ook over ‘voluit leven’. Wat is voluit leven volgens jou?
‘’Er komen een aantal dingen bij me op. Voluit leven is als je open kunt staan voor dingen die op je pad komen én dat je de veerkracht hebt om met die dingen om te gaan. Ook als dat moeilijke dingen zijn. Voluit leven is openstaan voor alle emoties en aspecten die het leven biedt. We zijn geneigd om emoties te onderdrukken om maar niet te hoeven voelen. Dat levert geen voluit leven op, maar je komt achter een soort muurtje te leven. Je raakt dan gevangen van je eigen beschermingsmechanisme. Voluit leven is ook dat je jezelf leert kennen en dat je weet wat je angsten zijn. Dat je je emoties laat meewerken in plaats van tegen je te werken. Voluit leven is moedig durven zijn en ondanks angsten door te gaan. Voluit leven is op een compassievolle manier openstaan voor anderen.’’

Op jouw website staat: Waarom leerde niemand je ooit hoe je moet omgaan met stress, hoe je een vriend kunt troosten, of hoe je stopt met het continu checken van je Instagram? Wie zou ons kunnen helpen bij die levensvragen?
‘’Het begint bij het besef dat kennis van onze psyche net zo belangrijk is als biologie. We leren op school over onze organen en spieren, maar niet over onze hersenen en ons gedrag, gedachten en emoties. Het is mijn droom dat psychologie een vak wordt op de basisschool en middelbare school. Zodat kinderen leren hoe het is om veerkrachtig te zijn en te blijven in een wereld vol uitdagingen.’’

Zou de kerk ook een rol kunnen betekenen in het helpen bij mentale weerbaarheid?
‘’Ik ben zelf niet gelovig, maar de vriendin van mijn moeder vertelde hoe er bij haar in de kerk een groep vrouwen is die bij anderen langs gaan om te vragen hoe het gaat. Omkijken naar elkaar. Dat vind ik al heel positief aan een kerk als netwerk. De kerk heeft nog altijd een positie waarin zij mensen kan bereiken. De kerk zou nog meer kunnen helpen door openheid te creëren. Praat over mentale gezondheid, want dat is vaak nog een taboe. En leer hoe je je veerkracht kunt verbeteren.’’

Wat hoop je voor de toekomst?
‘’Ik sprak laatst een bestuurder van een jeugdinstelling. Hij vertelde dat er kinderen zijn die al maandenlang op de wachtlijst staan. Dan breekt mijn hart. Misschien dat als zij in een vroeger stadium al een handvat hadden gekregen of eerder hadden kunnen praten in hun eigen omgeving, dat zij niet op die wachtlijst waren gekomen. We moeten meer werken aan preventie, daar moet tijd en ruimte voor komen. Onze samenleving moet anders ingericht worden. Waarin we minder individueel zijn en meer elkaar ontmoeten.

Ik maak me weleens zorgen om de toekomst, maar ik heb ook hoop. Ik weet dat ik niet de enige ben die zich zorgen maakt. Het is goed dat we ons zorgen maken, dan komen we in actie. Ik heb mensen in hun meest donkere en wanhopige situatie gezien, maar ik wist dat er altijd hoop was. Er is veel mogelijk door therapie en hopelijk ook steeds meer door preventie en educatie.’’

De Podcast Psycholoog is te beluisteren via de website van De Podcast Psycholoog of via de bekende streamingsdiensten.

Fotocredits: Christiaan Kop