En toen was het ineens weer oorlog

Ja, de Koude Oorlog, daar groeide ik mee op. Dat was best spannend, herinner ik me. Ik was bang dat ‘de Russen’ deze kant op zouden komen, maar dat gebeurde niet, Goddank.

In 1989 – ik was 19 – viel de Muur. De Koude Oorlog werd definitief niet warm, in de zin van bloedig. Een tijdperk van vrede leek aan te breken. Maar een jaar later, in 1990, ging het al mis: de Golfoorlog. Irak onder leiding van Saddam Hoessein viel Koeweit binnen, en een internationale coalitie onder leiding van Amerika verdreef daarna de Irakezen. Het was gelukkig ver weg, ik zat op de School voor Journalistiek en dankzij CNN konden we live meekijken. Een bizarre ervaring.

Nog een jaar later startte de oorlog rond voormalig Joegoslavië. Slobodan Milosevic was de grote boosdoener. Deze oorlog voelde anders, herinner ik me, omdat het aanvankelijk vooral een burgeroorlog was. Voor deze oorlog, hoe verschrikkelijk ook, zaten we niet met de hele journalistenklas aan de buis gekluisterd. Nog weer later volgden de aanslagen op de Twin Towers onder leiding van Osama Bin Laden – en de reactie van het Westen daarop.

Daar denk ik allemaal aan bij het woord oorlog. Zoals gezegd: dat is gelukkig een heel andere associatie dan de generatie boven mij heeft bij dit woord. Die maakte zelf een oorlog mee, met alle verschrikkingen van dien.

Kinderen en volwassenen in Oekraïne maken nu hetzelfde mee als mijn ouders in de Tweede Wereldoorlog. Vliegtuigen die overvliegen, bombardementen, tanks, vijandige soldaten in de straten. Er vallen doden, gewonden, er ontstaan vluchtelingenstromen en levenslange trauma’s. Vladimir Poetin is dit keer de naam van de dader.Iedereen die rationeel en nuchter nadenkt, zal nooit een oorlog beginnen. “Ik had gedacht dat ik zoiets niet meer mee zou maken,” zei een voormalig legercommandant vorige week tegen me.

Maar de mens is niet alleen maar een rationeel wezen. Gekrenktheid, narcisme, grootheidswaan – de genoemde mannen zitten er vol mee. “Begin er niet aan,” zeg je als je alle voors en tegens afweegt. Maar zo denkt dit soort mannen niet. Vele anderen dragen de ingrijpende consequenties. Mogelijk decennialang.

Kyrie eleison.