Giovanca: ‘Gospel is ontstaan vanuit pijn en onderdrukking'
Henk van Steeg en Giovanca Ostiana gaan voor de podcast ‘Searching for the Soul’ voor een tweede seizoen op zoek naar de ziel van de gospelmuziek. Waar komt hun eigen liefde voor gospel vandaan? En van welke gospel worden ze blij?
Hoe ben je met gospelmuziek in aanraking gekomen?
Giovanca: ‘Voor mij is gospelmuziek altijd in mijn leven geweest. In mijn jeugd was dat nog onbewust, later werd dat bewust. Vooral mijn vader is een hele grote liefhebber van jazzmuziek, funk, soul en blues. Daar zit eigenlijk al heel veel gospel in. Daarnaast was het vanzelfsprekend dat ik Aretha Franklin en Mahalia Jackson hoorde. Ook de bekende soulzanger Al Green heeft veel gospelplaten. Allemaal grote namen bij wie hun oorsprong in de kerk ligt. Toen mijn moeder zich bekeerde en actief naar de kerk ging, leerde ik gospelliedjes op de zondagschool.
'De eerlijkheid in gospel trekt me, het verhaal van de artiest'
Wat maakt iets gospelmuziek?
Giovanca: ‘In de tijd dat mensen als slaven vanuit Afrika naar allerlei landen in de wereld werden verscheept, zijn liedjes ontstaan. Ze zaten vastgebonden, hadden schurft en scheurbuik, waren zeeziek en weggerukt van hun familie. Dan kom je in een ander land waar je geen gezin mag stichten en geen liefde onderling mag hebben. Je werkt van dag tot nacht in de bloedhete zon voor een witte baas. Je leert dat je minderwaardig bent. Gospel is ontstaan vanuit pijn, ellende en onderdrukking. En ook daarna heb je decennia van ontwikkeling, emancipatie en gelijkheid willen. Opnieuw een struggle. Tot laat in de jaren 60 mocht je als zwart persoon niet in de bus zitten. Best wel heftig, ik denk dat veel mensen daar niet bij stilstaan. Gospel is ooit begonnen als klaagmuziek, al is verlichting misschien een betere term. Het werd gezongen om de pijn te verlichten. Gospel kan over verlies gaan, evengoed over winnen. Het kan over het dal gaan, maar ook over de piek. Elke keer wordt een situatie vanuit het diepst van je ziel gezongen. En daar zit een link met God, wat Hij voor jou kan zijn. Gospel is voor mij black gospel. Al het andere is christelijke muziek.’
The Clark Sisters hebben me het meest weggeblazen. Met hun vocale krachten, maar ook met hun levensverhaal'
Henk: ‘Mijn beeld van gospelmuziek is door de podcast ook heel erg veranderd. Het heeft meer lagen gekregen. Hoe je naar muziek luistert, hoe ritmes een rol spelen. Laatste hoorde ik ‘Amazing grace’ in de serie. Geschreven door een man die slavenhandelaar was en bij wie zijn geloof een prominente rol kreeg. Maar eigenlijk is de muziek ontstaan door wat hij op de slavenschepen heeft gehoord, maar zij krijgen niet de credits daarvoor. Je ziet op heel veel plekken gospel terug, maar waar komt het vandaan? Wat is de basis? Daar raak je steeds meer in thuis. Je hoort steeds meer de persoonlijke verhalen van de muziek. Dan kun je er niet meer gewoon naar luisteren of het ‘wegstarten’ op de radio. Dat wordt dan te kostbaar.’
Heb je gospelnummers die veel voor je betekenen of die je veel luistert?
Giovanca: ‘Ik merk dat de liedjes die we in de kerk zongen, uit glorieklokken, een sterke link met mijn jeugd hebben. Ook simpele liedjes zoals ‘Lees je Bijbel en bid elke dag’. Dan zie ik mezelf weer in de zondagschool zitten, dat was heel leuk. Ik moet ook denken aan het nummer ‘I want to be where you are’ van Don Moen. Hij was in de jaren 80 en 90 heel populair. Als ik dát terug hoor, ben ik weer in de kerk in Amsterdam. Een kerk waar iedereen welkom was; zwervers, mensen die het niet meer op een rijtje hadden. Eigenlijk zoals Jezus het ook deed. En ik ben ontzettend fan van The Clark Sisters. Dat is ook een beetje een running gag in de podcast. Dat ik élke uitzending The Clark Sisters draai. Maar dat is, van alle gospelmuziek, de groep die mij het meest weggeblazen hebben. Met hun vocale krachten, maar óók met hun levensverhalen. Het zijn vrouwen die hele heftige dingen hebben meegemaakt en ze zijn er nog én geloven nog. Voor mij is dat een voorbeeld.’ Henk: ‘Het leuke is dat ik door de podcast op een andere manier naar muziek ga luisteren. Bijvoorbeeld ‘Finish Line’ van Elton John en Stevie Wonder. Twee grote helden, maar een van de zangeressen komt weer uit het gospelkoor van Kanye West. Die heeft een gospelplaat gemaakt. Maar bijvoorbeeld ook het nummer ‘Dry Bones’, wat over Ezechiël 37 gaat. Dat is een liedje dat gedraaid wordt op radio 2. Daarnaast moet ik denken aan Lauren Daigle met ‘Tremble’.’
Heb je nog nieuwe ontdekkingen gedaan door de podcast?
Giovanca: ‘In dit nieuwe seizoen hadden we bijvoorbeeld Danny Vera als gast. Hij had een gospellied van Elvis meegenomen en vertelde dat hij het nog best lastig vindt om iets over Jezus te zingen. Hij ziet hem meer als superster dan de zoon van God. Maar dat je daarover in gesprek gaat, vind ik heel bijzonder.’ Henk: ‘Het is een te gekke serie geworden. Wat me opvalt, iedereen heeft wat met gospel. Of je nu gelovig bent of niet.’
Over de podcast searching for the soul
Dit tweede seizoen gaat over het thema vieren. Waarom lijkt het alsof Amerika beter is in het vieren van de gospel, dan in Nederland? We praten erover met zanger en entertainer Brandon Delagraentiss. Hij komt uit Amerika, is de zoon van een dominee, en kwam enkele jaren geleden naar Nederland toe. Hier deed hij mee aan The Voice of Holland, All Together Now en speelde hij ook in de musical van Tina Turner. Inmiddels is hij ook een succesvolle gospelartiest.
