Goede boeken (en een film) over 'God en het lijden'

‘God gaf me geen verklaring’

“Er kwamen geen antwoorden in ons leven. Ik wilde zo graag begrijpen en doorgronden, maar God gaf me geen verklaring. Het enige wat Hij me toefluisterde, was: ‘Ik ben God en jij niet, wil je Mij vertrouwen? Wil je wel geloven dat Ik van wat jij nu ervaart als gebrokenheid, iets nieuws en moois kan maken?’ Hij vroeg mij dat ook toen ik onze zoon op een zaterdagochtend vond. Hij was 's nachts overleden en ik was er niet bij. Ik had geen afscheid kunnen nemen. De avond daarvoor hadden we samen nog een psalm gelezen, dat wilde hij altijd graag. Toen ik hem die avond vroeg welke psalm hij wilde lezen, was hij even stil en zei toen: ‘De Here God zegt dat we Psalm 127 moeten lezen en dat het heel belangrijk is.’ We waren verbaasd en zochten de psalm op. ‘De Here geeft het Zijn beminden in de slaap’ staat er. Zou het dan toch gebeuren? Zou God hem 's nachts gaan genezen? Maar 's morgens stond ik naast zijn bed en zag ik mijn zoon die niet meer wakker zou worden. Hij was wakker geworden aan de andere kant van de dood, niet meer in mijn nabijheid, maar in de nabijheid van zijn hemelse Vader. Genezen? Ja. Bevrijd van pijn en duisternis? Ja. Mijn droom was uitgekomen, maar op een heel andere manier dan ik had gehoopt en gebeden.”

• Citaat uit: Lijden in Gods hand (Voorhoeve, 2012)
• Auteur: Christa Rosier.
• Achtergrondinfo: kunstenares en voormalig EO-presentatrice Christa Rosier, kon de voltooiing van dit boek niet meemaken: ze overleed in 2011 aan de gevolgen van kanker. Tien jaar daarvoor overleed haar zoontje Ephraïm op 14-jarige leeftijd, na een buitengewoon pijnlijk ziekbed (echtgenoot Victor Rosier vertelt hierover in een kerstinterview in EO-Visie uit 2013). Uit de schilderijen in dit boek en zeker ook uit de teksten, blijkt dat ze met de Bijbel – en heel in het bijzonder de psalmen en het boek Job – leefde.

Helder en vertroostend uitzicht

“Wanneer je de mogelijkheid van het lijden probeert uit te sluiten, het lijden dat komt kijken bij de orde der natuur en het bestaan van wezens met een vrije wil, dan zul je ontdekken dat je het leven zelf hebt uitgesloten.”

• Citaat uit: Het probleem van het lijden (nieuwste editie: Kok, 2016)
• Auteur: C.S. Lewis
• Achtergrondinfo: in dit boek, oorspronkelijk in 1940 verschenen, stelt Lewis (1898-1963) deze oeroude vraag: “Als God goed en almachtig is, waarom staat Hij dan toe dat mensen moeten lijden?” Lewis geeft in dit nog altijd lezenswaardige boek een helder en vertroostend uitzicht, over de grens van pijn en verdriet heen. Het is wel meer beschouwend ten opzichte van zijn latere boekje Verdriet, dood en geloof (zie onder).

Meer dan een roman

“Ik was in de periode dat ik mij van God had afgewend elk gevoel voor werkelijkheid kwijtgeraakt. Met het geloof in God kwam de wereld terug. En daarmee de mensen. En met de mensen de verhalen die ze met God beleefd hadden.”

• Citaat uit: Mintijteer (Van Wijnen, 2016)
• Auteur: de Duitse Esther Maria Magnis (1980)
• Achtergrondinfo: dit indrukwekkende boek is zowel een roman als het eigen levensverhaal van de auteur. Als haar vader kanker krijgt, smeekt ze God keer op keer op haar knieën hem beter te maken. Toch overlijdt hij. Omdat haar gebeden kennelijk niet verhoord werden, neemt ze afscheid van God. Maar later ontdekt ze dat Hij opeens toch weer, op een verrassende en andere manier – terug is in haar leven.
  Laat je niet weerhouden door de op het eerste gezicht eigenaardige coverafbeelding en de ronduit raadselachtige titel. Dit is een zeer aangrijpend, ‘rauw’ en – ondanks alles – toch ook hoopvol verhaal. Als je eenmaal weet waar het woordje ‘Mintijteer’ voor staat (het antwoord is te vinden op blz. 176), vergeet je het vermoedelijk nooit meer.

Knellende vragen

“Dat God onze specifieke gebedsverzoeken verhoort, is prachtig, net zoals een vakantie heerlijk kan zijn terwijl we ook van werk kunnen genieten. Maar het is allemaal van secundair belang. Het is voldoende om God eenvoudigweg te kennen, omdat een relatie met Hem is waar we het meest naar verlangen.”

• Citaat uit: Als God je gebed niet verhoort (Medema, 2006 – helaas alleen nog tweedehands te verkrijgen).
• Auteur: de Amerikaan Jerry Sittser
• Achtergrondinfo: bij een auto-ongeluk, veroorzaakt door een dronken bestuurder, verloor Sitsser in één klap zijn vrouw en zijn jongste dochtertje. En dat terwijl hij vooraf God oprecht had gevraagd hen onderweg te beschermen – zoals hij dat al jaren gewend was. Hij bleef als alleenstaand vader achter met drie jonge kinderen, en eindeloos veel knellende vragen. In dit boek wisselt hij persoonlijke ervaringen en herinneringen af met gedachten n.a.v. Bijbelteksten en -verhalen.

Stilte

“Trap maar. Trap maar. Ik (Jezus, red.) ken de pijn in je voet het allerbeste. Trap maar. Ik ben in deze wereld geboren om door jullie vertrapt te worden.”

• Citaat uit: Stilte (Kok, 2017)
• Auteur: de Japanse katholieke romanschrijver Shusaku Endo (1923–1996)
• Achtergrondinfo: dankzij Silence, de knappe verfilming van Martin Scorcese uit 2017, kreeg deze beklemmende roman (Endo’s meesterwerk) wereldwijd veel aandacht. De titel verwijst naar het (schijnbare) oorverdovende zwijgen van God in het licht van de gruwelijke vervolging van christenen in het zeventiende-eeuwse Japan. Waarom liet Hij toe dat zoveel van Zijn kinderen buitengewoon wreed werden gemarteld en vermoord? Hij kon toch ingrijpen? Waarom zweeg Hij dan, net als de zee waarin zoveel Japanse christenen – ingesnoerd in rietmatten, of vastgebonden aan een kruis in de rijzende vloed – meedogenloos werden verdronken?
  Het citaat hierboven vormt een sleutelzin. Christus spreekt deze woorden als een van de hoofdpersonen zijn voet optilt om deze op Zijn gelaat, afgedrukt op een houten plankje, te zetten (waarmee hij Jezus verloochent om zijn eigen leven te redden).
  
  Dit is de trailer van de film Silence:

(Tekst loopt door onder de video)

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Toen de kist in de aarde zakte

“Toen de kist in de aarde zakte, begroef ik een leven van makkelijke antwoorden. (-) Niemand heeft het recht om op een begrafenis ‘Halleluja, God is goed te zeggen’, behalve zij die van een geliefde afscheid moeten nemen.”

• Citaat uit: Wanneer de hemel zwijgt (Gideon, 2004 – alleen nog tweedehands verkrijgbaar)
• Auteur: de Amerikaanse predikant Ronald Dunn
• Achtergrondinfo: Dunn verloor zijn 18-jarige zoon door zelfdoding. Wars als hij is van gepolijste en goedkope antwoorden, laat zijn zeer openhartige boek zien dat je, in de diepte van het meest rauwe verdriet, toch een stevige bodem onder je voeten kunt voelen. “Het geloof,” schrijft hij, “is niet de kracht om de dingen naar onze hand te zetten. Nee, het is de moed de dingen onder ogen te zien zoals ze zijn.” Dit was een van de favoriete boeken van Christa Rosier.

We missen de diepte van Gods zegen als we weglopen voor het lijden

Het kruis ontwijken

“Waar een juiste theologie over het lijden ontbreekt, zullen christenen het kruis ontwijken en zich verwijderen van hun roeping.
En als het lijden hen treft, zullen ze nodeloos ongelukkig zijn.”

• Citaat uit: Vreugde vermengd met pijn (2009, Medema – alleen nog tweedehands verkrijgbaar)
• Auteur: de Sri-Lankaanse theoloog en Bijbelleraar dr. Ajith Fernando
• Achtergrondinfo: Fernando, die in 2009 over het thema van dit boek sprak tijdens de pinksterconferentie Opwekking, signaleert dat veel christenen er alles aan doen om lijden te voorkomen. Hij laat in dit boek zien waarom dit een verkeerde, on-Bijbelse houding is. En waarschuwt met klem tegen de (populaire) ‘prosperity gospel’-gedachte dat dat nieuwtestamentische gelovigen helemaal niet hoeven te lijden. “We missen de diepte van Gods zegen als we moeilijke momenten in ons leven als nutteloos zien en weglopen voor het lijden.”