‘Help me God, ik wil leven’

Dagen alleen, geen mens kwam over de vloer. Tenminste, af en toe een arts gehuld in een coronapak. Maar dat kon je volgens Heleen niet echt ‘menselijk’ noemen. Wanneer er een arts kwam, werden er vijf basischecks uitgevoerd en direct daarna verdween deze weer. Heleen is van nature een opgewekt type en geniet erg van het contact met haar vrienden. Wanneer ze vertelt over de periode van haar ziekte, is ze een spraakwaterval. Het praten lijkt op te luchten. Ze vertelt dat ze de eerste twee weken alleen thuis moest uitzieken, maar toen haar situatie levensbedreigend werd, werd ze acuut opgenomen in het ziekenhuis. Na haar ontslag keerde ze niet direct terug naar huis, want ‘dat was de plek waar ze bijna doodging’. Ze vervolgde haar quarantaine in het huis van een vriendin.

Contrast

Heleen: “Ik weet dat ik telkens tegen de dokter zei: ‘Ik kan niet meer, ik wil opgenomen worden’, maar ik moest thuisblijven.” Haar vrienden en familie moeten op afstand blijven vanwege besmettingsgevaar. Wat zo vanzelfsprekend was, even afspreken met je vrienden, viel van de een op de andere dag weg. ”Vlak voordat ik ziek werd, had ik zelfs nog een groot feest gegeven. Maar als je dan ineens geen contact meer hebt, is dat zo’n groot contrast!”

Ik wilde haar als het ware in mijn oor duwen

Na dertien oneindig lange dagen staan er twee ambulancebroeders in coronapak bij haar op de stoep om haar over te brengen naar het ziekenhuis. Ze herinnert zich dit moment nog heel goed. Terwijl ze op de brancard uit haar huis wordt gedragen, voelt het enerzijds als een bevrijding, maar anderzijds als zeer beangstigend. Haar gedachte is: misschien kom ik hier wel nooit meer terug. Een van de broeders wijkt in dit hele proces geen moment van haar zijde. Dit eerste menselijke contact maakt grote indruk op Heleen. “Ik had een gesprek met hem in de ambulance. Hij leek niet ‘vies’ van me te zijn en rende niet meteen weg.”

Gouden momenten

In het ziekenhuis krijgt dit contact een vervolg. “De verpleging droeg wel een pak waarvan je normaal gesproken denkt: het lijken wel robotten, maar ze gingen niet weg. Dat was heel bijzonder voor mij. Het is zo verschrikkelijk dat je niet je eigen mensen dichtbij kunt hebben. Daarom verleg je je grenzen. Dan zijn de mensen die je helpen ineens ‘jouw mensen’. Mijn hartsmensen kreeg ik via de telefoon in mijn oor te horen. Mijn zus belde, ik wilde haar als het ware in mijn oor duwen.” Ze trekt haar schouders omhoog en drukt met een vuist een onzichtbare telefoon tegen haar oor. “Ik herinner me ook nog het moment dat een paar vrienden speciaal naar het ziekenhuis waren gekomen om voor m’n raam te zwaaien, terwijl ik met hen aan de telefoon praatte. Dat zijn gouden momenten voor me geweest!”

Verbinding

Emotioneel gezien was het voor Heleen een zware tijd vol tegenstrijdigheden. Hoewel ze de meelevende appjes van vrienden waardeerde, was het uitputtend om alle contacten bij te houden. Ze begon zich hierdoor schuldig te voelen. Ook toen haar woorden naar de hemel op waren en ze alleen nog maar ‘Help me God, ik wil leven’ kon prevelen, bekroop haar weer dat schuldgevoel. Als goed christen moest ze immers te allen tijde ‘bereid’ zijn.

Vivek Murthy, Amerikaans arts, expert op het gebied van volksgezondheid en auteur van het onlangs verschenen boek De kracht van verbinding, beschrijft de gevaren van eenzaamheid en hoe we elkaar kunnen helpen door verbinding met elkaar te zoeken. Murthy begrijpt Heleens reactie goed. “Wanneer je door moeilijkheden gaat die veel stress opleveren, zoals ziekte, is het heel natuurlijk dat je contact zoekt met je dierbaren. Het contact met de ander zorgt voor een natuurlijke ontlading, het vermindert stress. Maar de ironie van deze ziekte, die op zich al verschrikkelijk is, is dat je géén contact mag hebben met anderen, terwijl je dat juist zo nodig hebt als mens. Dat maakt het dubbel zo pijnlijk.”

Sociale herleving

“Wanneer we geen contact mogen hebben, ervaren we emotionele pijn. We weten uit onderzoek dat onze hersenen fysieke en emotionele pijn als hetzelfde interpreteren. Je kunt die pijn soms letterlijk in je onderbuik voelen.” Murthy vertelt dat hoe langer we gescheiden zijn van de ander, hoe onveiliger we ons gaan voelen. En hoe meer stress we daardoor ervaren. Onze focus gaat dan naar binnen en eenzaamheid is het gevolg. Ons zelfvertrouwen brokkelt af omdat we gaan geloven dat we ook niet leuk zijn om mee om te gaan. Voor je het weet, zit je in een neerwaartse spiraal.

Vijf minuten volledige aandacht is krachtiger dan een half uur met interrupties

Murthy maakt zich oprecht zorgen over het psychologische effect van het verplicht afstand nemen van elkaar. Hij legt uit dat we nieuwe manieren moeten zoeken om met elkaar in contact te zijn. Anders dreigt er naast een economische en medische crisis ook een sociale crisis. “Het is een collectief trauma en het ligt in onze handen om te kiezen voor sociale herleving in plaats van sociale crisis. We kunnen deze situatie gebruiken om bij onszelf te rade te gaan: waarmee vullen we onze tijd en met wie spenderen we die? Geef mensen het cadeau van volledige aandacht, al is het via beeldbellen. Vijf minuten volledige aandacht is krachtiger dan een half uur met interrupties. Als je dat ooit hebt meegemaakt, weet je hoe kostbaar dat voelt. Bel een thuiswerkende collega met kinderen en vraag hoe het gaat. Misschien kun je virtueel vijf minuten even oppassen zodat ze een ‘break’ heeft.”

Gemeenschappelijke maatschappij

“Wanneer we opnieuw nadenken over wat we belangrijk vinden in relaties en vriendschappen en daarnaar gaan leven, creëren we een gemeenschappelijke maatschappij waarbij relaties op de eerste plaats staan. Nu hangt onze waarde grotendeels af van de mate van succes die we hebben. Maar dit zijn allemaal factoren buiten ons terwijl onze waarde van binnenuit komt: die is geworteld in het vermogen om lief te hebben en liefde te ontvangen. En dat ervaren we door onze menselijke relaties.”

Lees ook: Zes maanden na corona is Sigrid nog steeds niet hersteld

Geven om corona

Corona raakt ons allemaal. Daarom is EO-Metterdaad een noodhulpcampagne gestart om u de mogelijkheid te geven ook financieel te helpen. In Nederland en wereldwijd. Kijk op metterdaad.eo.nl/corona

Tekst: Jeannette Coppoolse