De Spindoctors: 'Mensen stemmen meer op de persoon dan op de partij'

Normaliter schuiven Raymond en Julia wekelijks aan in de EO-podcast De Spindoctors om politiek Den Haag te ‘ontspinnen’. Maar met de naderende verkiezingen zitten ze, samen met presentator Guido van Dijk, elke dag aan tafel om de campagnes te bespreken. Gesprekken over de bedreiging van Wilders wisselt het trio af met grappen over uitspraken van Jesse Klaver. Buiten de opname nemen Raymond en Julia de tijd om met Visie te praten over de verkiezingen.

Mensen zijn het Haagse gedoe en de persoonlijke aanvallen zat

Wat is uniek aan deze verkiezingen?

Julia: “Het vertrouwen in de politiek is nog nooit zo laag geweest, en dat is te merken. Mensen vragen aan mij wat ze moeten stemmen, omdat ik verstand heb van politieke zaken. Ze zijn de weg een beetje kwijt. Vroeger was het makkelijker: je kwam uit een bepaalde zuil en stemde op de partij die daarbij hoorde. Achter die partij zat een wereldbeeld. Bij de PvdA ging dat bijvoorbeeld over de werkende klasse en het verdelen van de lasten. Maar mensen kennen de grondslagen van partijen niet meer en stemmen nu vaak op de persoon in plaats van de partij.”

Raymond: “Door het lage vertrouwen in de politiek zoeken de partijen naar punten waarover ze het met elkaar eens zijn. Mensen zijn het Haagse gedoe en de persoonlijke aanvallen zat. De partijen proberen dat nu achterwege te laten en de inhoud op te zoeken.”

Zijn er opvallende moves gemaakt?

Raymond: “Frans Timmermans is een andere weg ingeslagen. Hij krijgt al maandenlang aanvallen richting hem en zijn partij te verduren. Andere partijen zetten hem weg als radicaal, en los van de discussie of dat wel of niet zo is, heeft dat negatieve gevolgen voor zijn campagne. Hij kiest er nu voor om heel rustig te zijn in debatten en zichzelf neer te zetten als allesbehalve radicaal. De vraag is natuurlijk of het effect heeft. Het helpt misschien om het imago af te werpen, maar kun je daarmee ook kiezers enthousiasmeren, motiveren en inspireren? Dat is een spanningsveld.”

Julia: “Wat natuurlijk ook opvalt, is de afwezigheid van Geert Wilders. Hij meldde zich voor zijn bedreigingen al vaker af voor debatten en talkshows, maar nu trekt hij zich helemaal terug. Het is uiteraard zorgelijk dat hij wordt bedreigd, maar tegelijk komt het niet slecht uit voor hem. Hij realiseert zich dat hij niet zoveel te winnen heeft bij debatten en de andere partijen krijgen niet de kans om hem aan de tand te voelen.”

Yeşilgöz heeft de laatste tijd zo om zich heen staan meppen

Raymond: “We gaan hem uiteindelijk nog wel zien in een televisiedebat. Hij kan nog veel halen uit een debat op SBS6. De setting is daar iets losser en het is vlak voor de verkiezingen. Ik verwacht dat hij daar wel aansluit.”

Welke politicus verrast jullie?

Julia: “Ik was onder de indruk van Rob Jetten. Hij mocht van het ene op het andere moment meedoen aan het RTL-verkiezingsdebat en viel daar goed binnen. De korte voorbereidingstijd pakte goed voor hem uit. Hoe meer hij traint op wat hij precies zegt, hoe houteriger hij wordt. Nu toonde hij lef en kon hij kwijt waar D66 voor staat.”

Raymond: “Afgelopen zomer dacht ik dat het nooit meer goed zou komen met Dilan Yeşilgöz. Ze verzeilde in een ruzie met Douwe Bob en zocht steeds de aanval; zelfs stilstaan met de PVV was beter dan regeren met Timmermans. Maar ze is nu al een paar weken bezig om het tij te keren. Ze is rustiger, valt niet meer persoonlijk aan en debatteert echt op de inhoud. De vraag is of ze dat vol gaat houden tot de verkiezingen.”

En wie valt tegen?

Raymond: “Ik verwachtte meer van Jimmy Dijk (SP). De Partij voor de Arbeid verdween vorig jaar in de samenwerking met GroenLinks en ik had gedacht dat Dijk dat gat op zou vullen. Hij doet wel een poging, maar hij blijft laag staan in de peilingen.”

Julia: “Wat mij opvalt, is de weerzin die Dilan Yeşilgöz oproept bij Timmermans, Bontenbal en Jetten. Ze debatteerden samen en ik had het gevoel dat ze haar bloed wel konden drinken. Yeşilgöz deed dat debat helemaal niet slecht, maar ze heeft de laatste tijd zo om zich heen staan meppen dat de gunfactor bij de drie anderen daardoor nihil is geworden. Ze hebben last van een soort onderhuidse ergernis.”

Wat kunnen we verwachten de komende tijd?

Raymond: “Ik denk dat de spanning in de samenleving toeneemt. Er waren veel protesten van extreemrechts én -links de afgelopen periode. Een aantal weken geleden bestormden demonstranten nota bene het Binnenhof. Waarom zou dat niet nog een keer kunnen gebeuren?”.

Tekst: Sven Verveld