'Het vergeten bombardement van Nijmegen staat in mijn geheugen gegrift'
Theo van Meurs (93) vertelt over 22 februari 1944
Op dinsdagmiddag 22 februari 1944 veranderen Amerikaanse bommenwerpers het centrum van Nijmegen in een brandende puinhoop. Bijna 800 mensen komen bij dit vernietigende bombardement om het leven.
Die dag in februari van 1944 begon als elke andere dag. Het was een koude, winterse dag. De zon scheen fel en Theo van Meurs, destijds 12 jaar, fietste samen met zijn vriendje nietsvermoedend door de vrieskou naar school.
Plotseling begonnen de sirenes te loeien. “Het geluid was angstaanjagend,” vertelt Theo. “We wisten dat we als de bliksem naar de schuilkelder moesten. Dat lukte. Toen het sein ‘veilig’ werd gegeven, renden we snel weer naar buiten, de straten op. Ik herinner me nog hoe we daar stonden, ik en mijn vrienden, kijkend naar de lucht. En toen zagen we de vliegtuigen ineens opnieuw heel laag overvliegen. Het was een onheilspellend gezicht.”
Chaos
Totaal onverwacht vallen er bommen. “Ze vielen niet recht naar beneden, zoals ik had verwacht, maar schuin. Het leek wel alsof ze overal om ons heen ontploften. Terwijl we verstijfd toekeken viel de grote, machtige toren van de Sint-Stevenskerk om. Het was alsof de wereld om ons heen instortte. Alles was bedekt met een dikke laag stof en rook. Het was één grote chaos."
De stad verandert in een mum van tijd in een immense vuurzee. De uitgerukte brandweer kan weinig beginnen door een kapotte waterleiding en gebrek aan manschappen.
Doodsbang
Theo fietst naar huis, zo snel als hij kan. “Mijn hart bonkte in mijn keel, ik was bang, doodsbang. Bang voor wat ik zou aantreffen als ik thuiskwam. En toen ik eindelijk thuis was, slaakte ik een zucht van verlichting. Mijn moeder stond in de deuropening op me te wachten, dolblij dat ik levend thuis was gekomen.”
Mijn hart bonkte in mijn keel
“De dagen die volgden waren moeilijk. De stad bleef maar branden en de rook hing als een deken over alles heen. Ik kon het zien vanuit mijn slaapkamerraam, elke avond voordat ik ging slapen. Mijn moeder zei dat ik de gordijnen maar dicht moest laten. Mijn vader was als brandweerman een soort held te midden van de chaos. Hij hielp dagenlang in de binnenstad van Nijmegen. Heel langzaam maar zeker begon het leven weer zijn normale gang te gaan. We moesten door, ondanks alles wat er was gebeurd.”
Hartverscheurend
"Ik verloor niet alleen mijn onschuld die dag, maar ook vrienden en klasgenoten. Ik herinner me nog hoe enkele van mijn klasgenootjes die een andere weg namen na het verlaten van de schuilkelder, nooit meer terugkwamen. Het was hartverscheurend om te beseffen dat sommigen van hen niet de kans hadden gehad om te ontsnappen aan de razernij van de bombardementen."
Vergeten bombardement
"Het bombardement heeft me gevormd, dat is zeker. Het heeft me laten zien hoe fragiel het leven kan zijn, hoe snel alles kan veranderen. Maar het heeft me ook sterker gemaakt, veerkrachtiger. Ik ben er doorheen gekomen, met de steun van mijn familie en vrienden. En hoewel het lang geleden is, zal ik het nooit vergeten. Het ‘Vergeten Bombardement', zoals het later genoemd werd, zal voor altijd in mijn herinneringen blijven gegrift.”
De middag van '44
Het verhaal van een aantal andere ooggetuigen wordt verteld in de indrukwekkende documentaire ‘De middag van ’44’, donderdag 22 februari, 22:18 uur, NPO 2.
Of kijk de uitzending terug via NPO Start.
Geschreven door
Miriam Duijf