Hoe de geest van God ons de slappe lach bezorgt

In de zomer rolt een lach door de wereld. De ramen vliegen open, de halmen in de wei liggen krom, straten lopen rood aan, bier schuimt uit de glazen.

Dat komt door Pinksteren. In Jeruzalem spraken de apostelen in ‘vreemde talen’ - misschien tongentaal. Ze stoten onverstaanbare klanken uit die toch door vreemden worden verstaan. Dit lijkt sterk op lachen. Dan stoten we ook onverstaanbare klanken uit: ha-ha-ha, ho-ho-ho. En iedereen, van Souburg tot Shanghai, verstaat je. Die is vrolijk, die is blij, constateren ze.

In een lach stuurt de Geest van God ons gezicht in de war. Tranen maken een puinhoop van je make-up. En die strakke uitdrukking van: ‘Hallo, ik heb alles onder controle’ smelt weg. Niks controle. Op een lach heb je geen greep. God zelf lacht door ons heen. Sommige mensen kunnen niet ophouden, ze worden er helemaal slap van. De slappe lach. Daarom gaan we na Pinksteren maar met zomervakantie. Slap liggen we op het strand.

Goddelijke lach

Jezus is de vleesgeworden goddelijke lach. De eersten worden zomaar de laatsten, en de laatsten de eersten. Wie het laatst lacht, lacht het best. Eist iemand je hemd, vooruit geeft hem ook je jas erbij. Het is zomer, toch? De verloren zoon blijkt niet de wilde kat te zijn die zielig mauwend terugkomt, maar zijn oudere broer, een huismus. En God? Jezus voert hem op als een oud vrouwtje dat, achterwerk omhoog, haar huisje ondersteboven keert op zoek naar dat ene dekselse geldstuk.

Even serieus. Wat is de grondslag van ons bestaan? Descartes vond die in: ‘Ik denk, dus ik ben’. Ik kan zeggen ‘Ik denk’ – en dan ga ik denken, geen probleem. Maar ik kan nooit zeggen: ‘Ik lach’ en dan gaan lachen. Dat is nep. Een echte lach overkomt je. God, onze oorsprong, krijgt je even te pakken. Gedachten heb je maar een lach ben je. Ik lach dus ik ben.

'Een echte lach is een overval. De Geest giert waar zij wil.'

Mensen die zeggen: ik heb de slappe lach, moeten met Descartes nog maar eens goed nadenken. Want het is omgekeerd: de slappe lach heeft hèn. Daarom kun je er ook niet zomaar mee stoppen. Genade is soeverein. Een echte lach is een overval. De Geest giert waar zij wil.

Dat betekent dat de dingen nooit zo hoeven te blijven als ze zijn. Al lijkt het soms alsof de herfst of winter eeuwig tegen je raam blijft blazen, onverwachts gaat het zomeren – zeker weten.