Is het egoïstisch als ouders hun kinderen niet vaccineren?

Het woord egoïstisch uit de stelling wil Astrid Bokhorst, beleidsadviseur bij de Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV), niet gebruiken. “Egoïsme heeft een waardeoordeel in zich en daarmee wordt het gesprek over vaccinatie niet gevoed. Daarnaast is de vraag: egoïstisch ten opzichte van wie? Het zijn altijd mensen die het beste met hun kind voorhebben. Het gesprek zou dus veel meer moeten gaan over welke waarden aan deze keuzes ten grondslag liggen.”

Wat zijn beweegredenen van ouders om hun kind niet te laten vaccineren?

“Sommigen doen het niet omdat het tegen hun geloofsovertuiging ingaat. Anderen baseren zich op alternatieve of zelfs onjuiste informatie. Zo is een veelgehoorde gedachte dat vaccinatie leidt tot autisme, terwijl dat wetenschappelijk weerlegd is. Wantrouwen jegens de overheid speelt daarbij soms een rol. Weer anderen worden moeilijker bereikt met informatie, omdat ze bijvoorbeeld een migratieachtergrond hebben. Ten slotte zijn er mensen met een antroposofische achtergrond, die beweren dat het goed is dat kinderen zelf de ziekte doormaken.”

Dat laatste klinkt niet onaannemelijk.

“Dat klopt en bij een hoge vaccinatiegraad kun je die keuze ook makkelijker maken, dankzij degenen die wel vaccineren en omdat we een grote mate van groepsimmuniteit hebben. Op het moment dat niemand is gevaccineerd, blijkt bijvoorbeeld de mazelen een heel besmettelijke ziekte. De meesten die ziek worden, zullen er nog steeds goed doorheen komen, maar als er heel veel besmettingen zijn, wordt ook het aantal kinderen met complicaties groter en daarmee de gevolgen van het niet vaccineren zichtbaarder.”

Begrijp je de beweegredenen van mensen die hun kinderen niet laten vaccineren?

“Elke goed geïnformeerde keuze, die wordt gemaakt op basis van een diepe overtuiging, verdient respect. Wanneer iemand ervan overtuigd is dat hij zondigt als hij zich laat vaccineren, ben ik de laatste die daarover oordeelt. Dat geldt voor alle groepen met een overdachte overtuiging. Maar er zijn ook mensen die zich niet laten vaccineren omdat ‘de groep’ het zegt, zoals de mensen op het internetforum of een dominee. Zij willen wel, maar durven niet. Dat vind ik dan jammer. Wat je in coronatijd ook veel zag, is dat mensen denken dat hun eigen expertise verder gaat dan die van virologen. Dan denk ik, los van je overtuiging: zij hebben ervoor geleerd en reiken je oplossingen aan. Of je die wilt benutten, daar ga je gelukkig zelf over, maar we zijn niet ineens allemaal expert.”

Speelt onwetendheid rond ziektes ook een rol bij het niet vaccineren?

“Grote uitbraken van kinderziektes zijn vooralsnog verleden tijd, en daardoor vergeten sommigen dat ziektes heel besmettelijk en gevaarlijk kúnnen zijn. Als steeds minder mensen zich laten vaccineren, ontstaan grote uitbraken die we de laatste decennia niet hadden. Zorg daarom dat je je goed informeert, voordat je een keuze maakt.”

In hoeverre kunnen we mensen verplichten hun kinderen te vaccineren?

“Verplichten is – net als het woord egoïstisch – niet helpend voor een open gesprek. In coronatijd zag je dat duidelijk. De drang van de overheid zorgde er juist voor dat mensen hun hakken in het zand zetten. De discussie verhit snel, helemaal wanneer het aantal besmettingen toeneemt. Ik zie daar ook een taak in voor kerkleiders en andere sleutelfiguren. Ga het gesprek aan over de vraag wat onze principes betekenen en hoe we zorgen dat wijzelf en anderen niet meer gevaar lopen dan nodig is.”

Welke Bijbelse gronden zijn er voor of tegen vaccinatie?

“Vaccinatie bestond niet in de tijd van de Bijbel, dus je moet het hebben over denk­lijnen. We zien drie Bijbelse lijnen. Allereerst de voorzienigheid van God. Hij zorgt voor je, dus het kwaad raakt je niet als Hij het niet toelaat. Mag je je dan indekken met een vaccinatie? Vertrouwen op God is een tweede lijn en dat mag onderdeel zijn van elke keuze die een christen maakt. Daarnaast spreekt de Bijbel over verantwoordelijkheid nemen. We zijn rentmeesters en als je het kwaad kunt bestrijden, maar het niet doet, hoe zit het dan met die verantwoordelijkheid? Hoe je naar deze termen kijkt, bepaalt vaak tot welke keuze over vaccineren je als christen komt.”