Is het stik­stof­ge­dram over 2030 voorbij?

En toen hoefde de halvering van de stikstofuitstoot in de landbouw ineens toch niet in 2030 gerealiseerd te zijn. Beetje rare eerste zin misschien, maar als je deze column trouw leest, snap je hem wel. Ik schreef er regelmatig over op deze plek.

Het net gevallen kabinet sprak op initiatief van D66 in de formatie van 2020 af dat de uitstoot van stikstof versneld moet worden gehalveerd, om de natuur te redden. In 2030 moest het al gebeurd zijn, terwijl in de toen geldende wet het jaartal 2035 stond.

Je weet het nog wel: grote commotie volgde. Tractors blokkeerden snelwegen, vlaggen werden omgedraaid, politici kregen thuis bezoek van boze boeren.

In Den Haag rook met name het CDA onraad, vermoedelijk omdat de partij sinds de vorige formatie verkruimelde in de peilingen. Terwijl de christendemocraten in de formatie nog instemden met de versnelde reductie, kondigde voormalig CDA-leider Hoekstra een paar maanden later aan dat reductie in 2030 ‘niet heilig’ was. Grote politieke heibel natuurlijk. Ellenlange Kamerdebatten. Crisissfeer. En de BoerBurgerBeweging boekte met dit onderwerp als belangrijkste thema een eclatante verkiezingsoverwinning.

Deze week kondigde minister Van der Wal van Natuur en Stikstof aan dat ze het voorstel om de reductie te versnellen toch niet naar de Tweede Kamer gaat sturen. Vorige week zei ze, toen ik haar interviewde voor Dit is de Dag: “2030 is voor mij geen issue. Echt. Ik ben nooit koud of warm geworden van jaartallen.” Mijn oren klapperden aan beide zijden van mijn hoofd. 

Even later bleek dat noch de VVD noch het CDA het jaartal 2030 heeft opgenomen in het nieuwe verkiezingsprogramma. De BBB uiteraard ook niet en ik vermoed dat voor Pieter Omtzigt hetzelfde geldt. Zelfs D66-leider Rob Jetten verkondigt inmiddels dat er “minder gedramd” en “meer gedaan” moet worden over stikstof en klimaat.

Wat zullen we van deze dingen zeggen? Er was in de Tweede Kamer nooit een intrinsiek overtuigde meerderheid voor halvering van de stikstofuitstoot in 2030. D66 dwong dat door haar sterke onderhandelingspositie in de formatie af. Onder de boeren was er nul draagvlak voor 2030, terwijl veel boeren wel degelijk bereid zijn hun werkwijze aan te passen (of zelfs te stoppen met boeren). Zelden was de kloof tussen de tekentafels in Den Haag en de werkelijkheid in de rest van het land zo groot.

Overigens: wie denkt dat er nu geen stikstof gereduceerd hoeft te worden, zit ernaast. Dat moet, en snel ook. Maar graag met realistische doelen, en vooral met draagvlak, zowel in de politiek als in de samenleving.