Is je bestemming vooraf bepaald of ook je eigen ver­ant­woor­de­lijk­heid? Wat de pre­des­ti­na­tie betekent

1. Hoe gebruik ik deze term op een verjaardag?

“Wat een wonder dat ik jou hier tegenkom! Dat moet wel predestinatie zijn!”

2. Wat betekent het?

Je kunt dit uit het Latijns geleende woord in tweeën verdelen: ‘pre’ betekent voor of vooraf, ‘destinatie’ bestemming. ‘Vooraf bestemd’ dus. God bepaalt wat er gebeurt, is het idee hierachter, en heeft dit al vooraf bepaald. Daar heb je als mens geen of weinig invloed op. Eén van de onderdelen van deze term is de uitverkiezing: God kiest wie in Hem geloven. Dat klinkt massief, maar geloven in predestinatie betekent niet per se dat God álles bepaalt, maar dat Hij bepaalde dingen vooraf weet en stuurt. De vraag onder theologen is bijvoorbeeld of God ook bepaalt wie Hem verwerpt. Dat idee noem je ‘dubbele predestinatie’. Dus over wát God voorbeschikt, verschillen de meningen.

• De drie-eenheid in drie minuten: waarom deze term niet in de Bijbel staat

  De drie-eenheid in drie minuten: waarom deze term niet in de Bijbel staat

3. Wie heeft het bedacht en wanneer?

Noem ‘uitverkiezing’ en de naam Calvijn laat niet lang op zich wachten. Maar hij is zeker niet de bedenker van het idee van predestinatie. Augustinus schreef er bijvoorbeeld al zo’n elfhonderd jaar voor Calvijn over. Hij was ervan overtuigd dat hij zelf nooit voor God zou hebben gekozen, maar dat God voor hem koos. Dus lag het initiatief bij God. Dat werkte hij uit in zijn geschrift Ad Simplicianum uit 397. Maar, zei Augustinus, het idee dat God de eerste is, doet niks af aan je eigen verantwoordelijkheid.

4. Wat heb ik eraan om dit te geloven?

Een doorgetrokken predestinatie-idee kan je passief maken: als alles vooraf is vastgelegd, hoef je geen eigen verantwoordelijkheid te nemen. Maar het idee dat God de eerste is, kan ook ontspannen. Het hangt niet allemaal van jou af. Het loopt God niet uit de handen, en Hij staat vast, ook als alles om je heen lijkt te wankelen.

5. Heb je een inspirerend citaat hierover voor me?

Maarten Luther, die sterk geloofde dat God alles bepaalt, zei: “Wij moeten niet bij de voorbeschikking beginnen, maar bij Jezus Christus. Daar hoor en vind je de Vader.”