Geen lunchbakjes vullen, schoolbel of voet­bal­trai­ning. ‘Sinds we op reis zijn, hebben we minder stres­sfac­to­ren’

“Hoe schrijf je antwoordde?” vraagt onze oudste, “mét een ‘n’ of zonder?”
“Zonder in dit geval, mét een ‘n’ is meervoud. Weet je wat dat is, meervoud?”
“Ja mam.” “En schrijf je wijs met een korte of lange ij?”

Hij is een boek aan het schrijven. Het gaat over Manuel, een jongen van elf jaar die woont op de Adelaarstraat 7 in Linden. Het wordt een soort fantasy verhaal, iets tussen Narnia van C.S. Lewis en Het Kerstvarken van J.K. Rowling. Hij wil ongeveer 128 bladzijden schrijven, want het blijkt goedkoper om een boek uit te brengen met een aantal bladzijden dat je door 16 of 32 kan delen. Het wordt een a5 formaat en hij is net begonnen aan bladzijde 3. Of het boek er echt komt? Geen idee. Maar hij heeft al een uitgever gevonden die beginnende schrijvers wil helpen en het manuscript checkt of het verhaal een beetje lekker loopt. Hij is in ieder geval super enthousiast en duikt er helemaal in.

Of het boek er echt komt? Geen idee.

“Wow, check dit!" zegt mijn man van achter het stuur. We zijn weer onderweg en rijden net de grens van Zweden naar Noorwegen over. Hij trapt op de rem omdat er iets voor ons opduikt. Al filmend rijden we achter een stel elanden aan die naast onze bus komen lopen en mee beginnen te rennen. Wauw, dit is wel echt heel gaaf. We hebben vaker gehoord dat het in Noorwegen alleen nog maar mooier wordt, maar wat een verrassing is dit. Nog maar net de grens over en nu al staan deze wilde dieren voor onze auto.

“Volgens mij zijn het rendieren”, appte mijn zusje terug nadat ik het filmpje meteen enthousiast had gedeeld. “Elanden leven meer solo en zijn echt nog veel groter.” Oja, dat had ik kunnen weten, als we deze reis hadden voorbereid. Maar dat hebben we niet, dus al reizend leren we. En net als onze kinderen, worden wij ook wijzer. Met een lange ij.

Antwoord op een zoektocht

In Nederland gingen onze kinderen naar DOE040, een democratische school voor jonge mensen tot en met 22 jaar. Het werkt heel anders dan het reguliere onderwijs. Op DOE is iedereen vrij om individueel te beslissen hoe, wanneer, wat, waar en met wie ze willen leren. Het gaat uit van intrinsieke motivatie en de overtuiging dat iedereen van nature leergierig is en zich wil ontwikkelen. De school heeft allerlei aanbod waar kinderen aan mee kunnen doen als ze dat willen. Geen vaste groepen, maar verschillende lokalen waar leeftijden door elkaar lopen. Er is een speellokaal, een muzieklokaal, theater, keuken, kinderboerderij, atelier en werkplaats. Alle reguliere middelbare schoolvakken worden aangeboden. Er wordt veel aandacht besteed aan het samenwerken en overleggen met elkaar, maar ook het ontdekken van wie je bent en wat je wil als individu. Geen toetsen, cijfers of rapporten. Maar naar je kind kijken en volgen wat hij of zij leert. En dat is best spannend als ouder, want de leerroute staat niet vast.

Geen lunchbakjes te vullen, schoolbel of voetbaltraining om voor te hollen. We kunnen meer de tijd nemen voor wat de de dag brengt.

Voor mij was DOE een antwoord op mijn zoektocht in Nederland naar een school die aansluit bij mijn visie op onderwijs en opvoeding. Het is dan ook de basis voor hoe we al reizend onze kinderen school aanbieden. Eigenlijk is het gewoon met elkaar het leven leven. Meebewegen in de wereld van de kinderen. Hun interesses volgen, zien waar ze mee bezig zijn en daarop aansluiten met een passend aanbod.

Nu we op reis zijn, hebben we minder stressfactoren. Geen lunchbakjes te vullen, schoolbel of voetbaltraining om voor te hollen. We kunnen meer de tijd nemen voor wat de de dag brengt. En dat geeft in een jong gezin op zichzelf al voldoende uitdagingen. Bijvoorbeeld de ochtend. De een heeft honger, de ander vraagt hulp bij aankleden, de jongste heeft een vieze luier, de yoghurt is op en het regent buiten. Het is soms best een uitdaging om zelf ontspannen de ochtend door te komen. Maar ik ervaar het als een voorrecht om mijn kinderen zoveel van dichtbij mee te maken. Niet alleen tijdens de drukke ochtend, maar ook in de rust als iedereen lekker aan het spelen is. Doordat ik zoveel bij ze ben en minder stress ervaar, zie ik waar ze mee bezig zijn en kan ik daarop reageren en faciliteren. Ik zie hun onderlinge momentjes en de wisselende dynamieken, waarbij er steeds nieuwe koppels ontstaan. En met iedere nieuwe samenstelling, ook een nieuw spel en een nieuwe les. Ik ben meer betrokken bij de frustraties en ruzies, waarin we samen zoeken naar een oplossing en leren samenwerken.

Tekst gaat hieronder verder.

• Met vier kinderen wonen in een camper: ‘Waar zijn we aan begonnen?’

  Klik hier

De consent-methode

We proberen in ons gezin met de consent-methode te werken. Iets wat we op DOE hebben geleerd en we niet helemaal onder de knie kregen vanwege gebrek aan tijd en energie. Het mooie aan deze methode is dat we naast samen besluiten te nemen, ook leren omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid. We moeten luisteren naar elkaar, vragen stellen, een eigen mening vormen en daar woorden aangeven. We leren rekening te houden met elkaar en tot slot samen een besluit te nemen dat voor iedereen goed is. Als dat laatste niet het geval is, nemen we meer tijd om te kijken waarom iemand er bezwaren tegen heeft. Op die manier komen we altijd tot een afspraak waar iedereen achter kan staan. De kinderen weten dat als ze iets willen veranderen, in de afspraken, het dagritme of wat dan ook, ze daar iets aan kunnen doen. Ze kunnen een motie indienen en een voorstel doen. Zo hebben we de afgelopen weken regelmatig verschillende moties en besluiten gehad over taakjes.

“Pfff, ik dien een motie in. Ik wil niet meer afwassen!”
Tijdens het avondeten hebben we het er met elkaar over.
“Ik wil niet meer afwassen, want ik vind het zooooo saai. Dus mijn voorstel is dat jullie vanaf nu altijd afwassen.”
“Oké. Ik vind dat geen goed voorstel, want dat betekent dat er voor ons minder tijd overblijft om andere dingen te doen. Zoals een spelletje met jullie.”
“Ik vind het ook geen goed voorstel omdat ik het ook belangrijk vind dat jullie meehelpen in het gezin.”

Uiteindelijk vinden we met elkaar een oplossing, waarbij er tijdens de afwas een hink-stap-sprong parcours ontstaat waardoor het afdrogen een stuk minder saai wordt. Later kwam er een nieuwe afspraak bij: de kinderen doen alleen de 3 b’s. Bekers, borden en bakjes.

“Pfff, ik dien een motie in. Ik wil niet meer afwassen!”

De smaak te pakken

Nu de oudste bezig is met zijn boek Manuel en de Magische Ring, krijgt zijn jongere zusje de smaak ook te pakken. Hij helpt en typt haar woorden over Prinses Roosje, die woont in een prachtig kasteel. Helemaal passend bij waar zij mee bezig is. Zo leert ze mee, op haar eigen niveau. Soms doen ze hetzelfde op hun eigen manier, soms doen ze helemaal hun eigen ding.

Eerder deze reis ging een grote wens van onze zoon in vervulling toen hij een jongen ontmoette die kon vissen. De jongen leerde hem hoe dat moest. Dagenlang stonden ze samen aan de kant te werpen. En echt, met verbazing kijk ik hoe hij nu een hengel optuigt, weet met welke snelheid hij moet inhalen en welk aas goed is voor welke vis.

Terwijl de jongens staan te werpen, zijn de andere drie druk met een zelf gevangen kikkertje. Zo’n kleine, die dan nog heel schattig is. Of is het nou een klein padje? En, wat eten die beestjes eigenlijk? Een nieuw avontuur is begonnen.

Tekst gaat verder onder de foto's.

Papieren kleren

We krijgen regelmatig terug van mensen die we ontmoeten dat ze het zo leuk vinden om te zien hoe onze kinderen spelen. En hoe weinig ze daar eigenlijk voor nodig hebben. Ze vinden plezier in twee schommels die hangen in een boom en in een riviertje die langs de camper kabbelt. Van papier worden kleren gemaakt voor alle knuffels en een glazen pot wordt een aquarium. Alles komt tot leven. En ik moet af en toe slikken omdat de hele camper dan bezaaid ligt met knutselspullen en de kids allang weer weg zijn om te spelen met hun nieuwe creaties. Maar ik geniet van hun eindeloze fantasiewereld en mag ze leren achterom te kijken en zorg te dragen voor hun spullen.

Engels is voor mij soms al een hele uitdaging, laat staan voor de kinderen.

“Mam, als we ooit nog een kind krijgen, moet je die meteen tweetalig opvoeden. Het is zo stom dat ik geen Engels kan.” Kort geleden deden we mee aan een hub in Stockholm. We kampeerden een tijdje met een paar thuisscholende en reizende gezinnen. Om samen leuke activiteiten te ondernemen, te spelen en van elkaar te leren. Het was internationaal, dus allemaal in het Engels. Voor mij soms al een hele uitdaging, laat staan voor de kinderen.

“I heef the ball.”
“Have. Denk aan heb. Je zegt het met die klank.”
“I have the ball.”

Frustrerend als je de taal niet kent, maar die wel nodig hebt om contact te maken. Maar daardoor meteen ook een super effectieve drijfveer om iets nieuws te leren. We spraken af om voortaan tijdens de lunch met ons gezin alleen nog maar Engels te spreken. Een soort snelcursus, waarin we echt a lot hebben geleerd. Het is zo leuk om te zien hoe dapper de kids het gewoon proberen, op mensen afstappen zonder het te kunnen en à la minute leren. Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan.

Tekst gaat hieronder verder.

• ‘Het schuurt. Wij genieten in onze camper, terwijl de wereld in brand staat’

  Klik hier

Uitdagingen en afwegingen

Ook dat is direct een les voor ons. Deze hele reis, met alles wat daarbij komt kijken, is één groot avontuur met tal van uitdagingen en afwegingen. Soms voel ik me onzeker, denk ik ‘Wat doen we onze kinderen aan?’. Maar we proberen ze voor te leven dat we leren along the way. Dat het niet in één keer goed hoeft, maar dat we mogen knoeien en groeien. Alleen al in het loslaten van alles in Nederland om in onze camper Herman te stappen, is een grote les in overgave. En de wisselende omgeving, aan mensen en landschap, maakt dat we bijna dagelijks iets nieuws over onszelf of de ander te weten komen. Wat dat betreft hebben we in korte tijd al heel wat (kilo)meters gemaakt.

In het kader van nieuwe dingen leren: wij zijn aan het leren om een eigen website te bouwen. Hebben we nog nooit gedaan, dus ik denk dat we dat wel kunnen. Het lijkt ons namelijk heel leuk om met mensen in contact te zijn die ons willen volgen, ons willen bemoedigen of helpende kritische vragen durven te stellen. De site is nog lang niet af, maar je kunt hem al wel bezoeken: www.followtheson.nl

Tekst & foto's: Judie Verboom