Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Kefah Allush naar Oases in de Oriënt

‘De enkeling maakt echt het verschil’; woensdag, 20.30 uur, NPO 2

In de nieuwe tv-serie 'Oases in de Oriënt' gaat EO-presentator Kefah Allush naar kleine gemeenschappen in het Midden-Oosten die zoeken naar een hoopvolle toekomst. Visie sprak regisseurs Margje Fikse en Hans van der Steeg over deze ‘filmische ontdekkingsreis’.

Deel:

De weergave van deze video vereist jouw toestemming voor social media cookies.

Toestemmingen aanpassen

Elk van de zes afleveringen van Oases in de Oriënt wordt in zes dagen gemaakt, vertellen de regisseurs. Vooraf doet researcher Ruth Vandewalle lokaal onderzoek. Hieruit komen soms tien tot vijftien kandidaten naar voren die interessant kunnen zijn. Hans: “Eenmaal op pad met Kefah, Ruth, een geluidsman en een cameraman, wordt negentig procent anders. Trouwens, wij gaan nooit samen op pad, voor de rest is het team hetzelfde.” Margje: “Hans heeft vier afleveringen gedaan en ik twee. Alle credits voor hem dus. O ja, en voor eindredacteur Tenco van der Hee – die heeft het bedacht.”

Margje Fikse (links) tijdens de opnames.
Margje Fikse (links) tijdens de opnames.

Vertel eens waarin 'Oases in de Oriënt' anders is dan de voorgaande?
Margje: “De drie van-naar-series – Van Nablus naar Ninevé, Van Ninevé naar Nazareth en Van Atlas naar Arabië – gingen over onbekende volken. We wilden voor Oases in de Oriënt hetzelfde gevoel behouden en weer, misschien zelfs meer, met de mensen zelf in gesprek gaan.”
Hans: “De aanvliegroute is anders. In de genoemde drie series lieten we zien dat ze elkaar in het Midden-Oosten echt niet alleen maar de hersens inslaan. We gingen naar volken en groepen die op het punt stonden te verdwijnen of werden bedreigd, met vragen als: ‘Wie zijn zij?’ ‘Hoe houden ze het hoofd boven water?’ Nu is het gewoon: ‘Wie zijn zij?’ We zoeken verhalen op van mensen die – ondanks allerlei gedoe – een paradijs nastreven, onderhouden of zelfs creëren.”

Burgeroorlog

De eerste aflevering van Oases in de Oriënt draait om de bewoners van Socotra, een eiland in de Arabische Zee, zo’n driehonderd kilometer uit de kust van Jemen. Er komen unieke plant- en diersoorten voor, vertelt Hans. “En al is het eiland van Jemen, niemand vanuit dat land bemoeit zich ermee, want ze hebben in Jemen de handen vol aan de burgeroorlog die daar woedt. En dus zie je dat de Saudi’s aanwezig zijn en de Verenigde Arabische Emiraten. Zij lijken allebei dat eiland te willen inlijven. Het gaat in deze aflevering over de mensen op Socotra, maar die spanning sijpelt door de uitzending heen.”

In de omschrijving van het programma heeft de EO het over ‘een filmische ontdekkingsreis’.
Margje: “Dat is ook zo. Je kunt in het Midden-Oosten niet werken volgens Excelsheets. Het verloopt altijd weer anders.
Onze cameraman komt uit de filmwereld. Binnen de onrust van het draaien zonder vast plan, weet hij altijd de rust te bewaren om het mooi voor te bereiden en mooi te filmen. Zonder de spontaniteit uit het oog te verliezen. Dat is een continu spanningsveld: het moet spontaan zijn en geen ratjetoe worden. Als die balans klopt, heb je iets spontaans prachtig gefilmd – dat is echt de hoofdprijs.”

We reden bijna IS-gebied binnen

Gevaar

Is het weleens gevaarlijk geweest voor jullie?
Margje: “Het is gevaarlijk als je er niet op rekent dat het gevaarlijk kan zijn. Ik bedoel: een keer in Egypte, in een van de eerste series, werd het plotseling bedreigend. We filmden een jongen die ’s nachts vuilnis ophaalde. Tijdens het draaien ontstond er een oploopje. Er kwam discussie, geduw en getrek… Ruth spreekt vloeiend Arabisch en begint dan heerlijk te tetteren, ze delegeerde ons direct het busje in en weg waren we. Op zo’n plek moet je niet blijven.”

‘Noord-Irak is het prettigst’

Hans van der Steeg (links).
Hans van der Steeg (links).

Hans: “Voor Kefah is het lastiger dan voor ons als er tumult ontstaat. Hij heeft dat veel eerder door, omdat hij de mensen verstaat.”
Margje: “Weet je dat wij allebei Noord-Irak een prettige plek vinden om te draaien?”
Hans: “We hebben een goed netwerk, ook daar, en kunnen inmiddels de juiste inschattingen maken.” Hij begint te lachen. “Die ene keer was zo absurd: we gingen naar Noord-Irak toen Mosul half bevrijd was van IS. De eerste dag bezochten we Mosul onder begeleiding van militairen. Alles hadden we voorbereid, we deden heel voorzichtig. Een dag later bezochten we een andere plek. ’s Avonds moesten we terug naar Erbil, naar ons hotel. Ik zat voorin en dacht op een gegeven moment: wat dúúrt het lang! Buiten zag ik ingestorte huizen, dus ik pakte mijn telefoon en keek op Google Maps. Tot mijn verbazing zag ik ons stipje rechtstreeks naar Mosul rijden. De chauffeur bleek verdwaald te zijn. We reden bijna IS-gebied binnen. Hij is ontslagen, ook omdat hij heel gevaarlijk reed, met rare inhaalmanoeuvres.”

Ik vind het echt een lekker hapje

Wat hebben jullie geleerd van deze serie?
Hans: “De serie begint met de woorden ‘Niets is wat het lijkt’. Die staan voor mij symbool voor alle afleveringen. Ik heb opnieuw geleerd dat je als mensen verschillend kunt zijn, maar toch over alles kunt praten als je vertrouwd raakt met elkaar. Dat zie je steeds gebeuren. En de veerkracht van de mensen in het Midden-Oosten bewonder ik enorm. Zij kunnen met het onverwachte omgaan, ze doen bijna niet anders.”
Margje: “Hoop! De mensen die we ontmoetten, hadden enorm veel hoop. In Marokko zag ik een man die midden in de droogte van het oprukkende woestijnzand de boompjes bij zijn huis water gaf, verzorgde, snoeide. En in Tunesië keerde iemand weer terug uit de stad naar het platteland om zijn unieke bergcultuur in leven te houden. Vol overgave. De enkeling maakt echt het verschil.”

Waarom moeten we gaan kijken naar ‘Oases in de Oriënt’?
Margje: “Ik vind het echt een lekker hapje. Zo’n prachtig opgemaakt bordje, dat alle smaken in zich heeft en ook nog eens gezond voor je is. Je wordt aan het denken gezet, maar wij dienen het op als een lekker gerecht.”

Oases in de Oriënt

Woensdag 15 april, 20.30 uur, NPO 2

Geschreven door

Reinald Molenaar

--:--