'Koninklijk rijk': een boek vol ge­lij­ke­nis­sen voor nu

“Als ik nadenk over gelijkenissen, zie ik meteen plaatjes uit kinderbijbels voor me. Er zijn weinig voorbeelden van eigentijdse tekeningen voor volwassenen. Daarom wilde ik daar graag mijn tanden in zetten. Normaal gesproken maak je een illustratie bij de tekst. In ons geval was het andersom. Ik heb de illustraties eerder gemaakt, als een vrije opdracht voor Visie. Aan de hand daarvan heeft André Troost zijn teksten geschreven. Er zijn maar twee illustraties die ik later nog heb gemaakt.”

“Je ziet in de illustraties ook eigentijdse mensen. Dat heb ik bewust gedaan, om de gelijkenissen naar deze tijd te trekken. Een mooi voorbeeld vind ik de barmhartige Samaritaan. Je ziet iemand liggen wiens wonden worden verbonden. Erachter staat een jongen met een gitaar, die een ‘eigentijdse farizeeër’ voorstelt. We hebben vaak in ons hoofd dat farizeeën slechte mensen zijn, dus anders dan wij. Maar het gaat eigenlijk over ons: als gelovigen kunnen wij die farizeeën zijn. Opeens komt zo’n verhaal veel dichterbij, confronteert het veel meer.”

Verhalen verbeeld

“De kracht van oude verhalen illustreren, zit voor mij in twee dingen. Wij hebben in Nederland een grote traditie van geschreven theologie. Maar kijk je naar de geschiedenis, dan zie je dat de kerk eeuwenlang voorloper was wat visualiseren betreft. In de middeleeuwen waren er veel mooie, door monniken geïllustreerde Bijbeluitgaven. Verbeelde verhalen hebben – ook nu – grote aantrekkingskracht en zijn laagdrempelig. Het andere is dat we leven in een beeldcultuur. Veel voorgangers en uitleggers onderschatten dat. Het verhaal wordt vooral verteld en voorgelezen, maar juist visualiseren helpt om de kern van het verhaal op een vernieuwende manier naar voren te brengen.”

De kern van het geloof

“Los van de illustraties denk ik dat de gelijkenis van het mosterdzaad me het meest aanspreekt. Het verhaal bevat volgens mij namelijk de kern van het geloof. Als ik naar mezelf kijk, denk ik dat ik vaak gewoon een lekker leventje wil hebben. En als dingen misgaan, vraag ik me af waarom. Zo van: ‘Kan het niet wat makkelijker, God?’ In gelijkenissen is het andersom. Vaak draait het daarin om iets wat klein begint of iets wat moeilijk of kwijt is, maar wat bijna ongemerkt gaat groeien of uiteindelijk grote winst of veel vrucht oplevert. Dat leert mij dit: God trouw blijven en Hem volgen, juist in het kleine en ‘onzichtbare’, is vaker niet makkelijk dan wel, maar de moeite dubbel en dwars waard.”

Vaak een vooroordeel

“Wat ik zelf merkte toen ik bezig was met de gelijkenissen, is dat ik vaak een vooroordeel heb: ‘O, dit verhaal ken ik inmiddels wel.’ Dat zullen mensen misschien wel herkennen. Maar als je je gaat verdiepen in hoe Jezus communiceerde, ontdek je dat Hij dit het meest via gelijkenissen deed. Dat besef is volgens mij alleen een beetje ondergesneeuwd in de kerk. Er zijn trouwens ook veel gelijkenissen die minder bekend zijn, maar waar wel een krachtige boodschap achter zit. Ons boek is eigenlijk een uitnodiging voor iedereen om deze verhalen op een nieuwe, frisse manier tot je te nemen.”

Mede n.a.v. ‘Koninklijk rijk. Gelijkenissen over Gods koninkrijk’, Jedi Noordegraaf (ill.), André F. Troost (tekst), KokBoekencentrum, 96 blz., € 19,99

Tekst: Tamara Brandemann 
Beeld: Unsplash