Lazarus staat op | Tevergeefs
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tevergeefs – PopUpGedachte dinsdag 7 april 2020
Wat een woord is dat. Tevergeefs. De moed zakt je in de schoenen van het woord alleen al. Het drama druipt ervan af. De vermoeidheid ook en het verdriet. Dat je inspanning tevergeefs was, dat je het hebt geprobeerd maar het niet heeft geholpen. Dat alles voor niets was. Zo’n woord dat je doet snikken op andermans schouders (in pre-coronatijden) zonder dat er troost voor is behalve dan die schouder en een gefluisterd: het is goed.
Dat alles tevergeefs is geweest. Je pogingen om toch nog vrede te sluiten met die oma, opa, vader, moeder, vriend, vriendin – en dat die alle deuren hebben dichtgegooid, zijn overleden of op andere manier onbereikbaar zijn geworden. Dat je gevochten hebt voor je relatie, maar tevergeefs. Al die dingen.
De christelijke traditie kent in haar geschriften allerlei helden die aan de grond zaten. Misschien hoort het überhaupt wel bij de reis van de held, van de mens, het is in elk geval onderdeel van elk goed opgebouwd verhaal: een context, een poging, het overwinnen van een kleine tegenslag en het lijkt goed te gaan, dan het drama, de val, de zware ellende en de uitzichtloosheid – het tevergeefs – en dááruit ontstaat dan op onverwachte wijze een les of een richting die hout snijdt. Pas daarna.
Het leven van Jezus is zo’n tevergeefs. Over een paar dagen is het einde verhaal voor de man van Nazareth. Goede Vrijdag. De man met de eindeloze schare volgelingen, die binnengehaald werd als een leider van de opstand, die genas, heelde, opwekte, over water liep, brood deelde totdat iedereen gegeten had en niet te vergeten: reinigingswater omzette in topwijn.
Nou sterft hij in z’n eentje een gruwelijke marteldood met de woorden: 'Mijn God, mijn God, waarom hebt ú mij verlaten'. Tevergeefs. Drie dagen tevergeefs staan de wereld en deze rabbi te wachten. En het is aan de andere kant van het tevergeefs dat er werkelijk licht aan gaat.
Dit staat er in de uitspraak van de profeet vanochtend: Hij heeft me gezegd: ‘Mijn dienaar ben jij. In jou, Israël, toon ik mijn luister.’ Maar ik zei: ‘Tevergeefs heb ik me afgemat, ik heb al mijn krachten verbruikt, het was voor niets, het heeft geen zin gehad. Maar de Heer zal me recht doen, mijn God zal me belonen.'
Toen sprak de Heer, die mij al in de moederschoot gevormd heeft tot zijn dienaar om Jakob naar hem terug te brengen, om Israël rond hem te verzamelen. ‘Ik zal je maken tot een licht voor alle volken, opdat de redding die ik brengen zal tot aan de einden der aarde reikt.’
Oftewel: tevergeefs, ellende, ziet het niet meer zitten. Gooit het allemaal maar bij de Eeuwige neer die dan maar recht moet doen en de beloning voor de inspanning in elk geval maar moet uitkeren – want hij ziet het niet meer. Einde verhaal.
Nee, nee, zegt de Eeuwige. Zeker niet. Achter dat tevergeefs van jou zit mijn intentie pas. Daarin, daardoorheen zit het licht voor alle volken. Door het tevergeefs heen gekropen, daagt aan de andere kant een ruimte en een openheid die je nooit voor mogelijk had gehouden. Wie door het tevergeefs heen moet kruipen in z’n leven, weet sinds de man van Nazareth dat er een pad is. Een weggetje door die wildernis. En het pad is overwoekerd, je doet je pijn aan dorens en brandnetels die aan je blijven hangen en krassen veroorzaken terwijl je de stappen door de leegte van het tevergeefs probeert te volgen op weg naar de andere kant.
Vertrouwen dat God het dan wel zal oplossen, is voor de profeet niet genoeg. Hij gaat het niet oplossen, de Eeuwige zal door het verdriet en de leegte en de eenzaamheid heen juist door die worsteling een licht maken voor andere mensen. Dat is hoe het werkt, of hoe hij, zij, het werkt. Niet altijd, hè? Er zijn vast ook lichtere wegen die vanzelf gaan. Maar deze zijn er ook, de gegroefde, de pijnlijke, die je nooit meer vergeet, die voor anderen soms zomaar van helende betekenis zijn, omdat zij dat verdoemde pad niet meer alleen gaan, en hoop houden – ondanks het tevergeefs van het moment.
Het hoofd ligt nog steeds op de schouder, maar niet meer wanhopig. Het is nu even, en dat is oké. Het is verdriet, maar lang niet meer verdomd alleen. Dat is de gedachte – of in elk geval een heel belangrijk aspect van die paasgedachte.
Tot zover vandaag. Meer PopUpGedachtes te vinden op lazarusstaatop.nl en voor nu: vrede, en alle goeds.
Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.
Geschreven door
Rikko Voorberg
