Lazarus staat op | De ruziezoeker

De ruziezoeker – PopUpGedachte 22 oktober 2020

Je polariseert! Dat is toch wel een van de meest gehoorde verwijten tegenover mensen die de randen opzoeken, die scherpe uitspraken doen en veel waardering en veel shit over zich heen krijgen. Laatst zei iemand dat de kerk nog een van de weinige instituten is waar mensen van heel verschillende politieke overtuigingen samenkomen en dat daarom die kerk voorzichtig is om zich politiek uit te spreken.

Ik denk dat het heel zinnig is om voorzichtig te zijn om je politiek uit te spreken, maar betwijfel of ‘de boel bij elkaar houden’ wel een doelstelling van een kerk moet zijn. Burgemeesters, die moeten de boel bij elkaar houden, voor hen is ook dat woord ‘polariseren’ uitgevonden. De zogenaamde polarisatiethese helpt burgervaders en -moeders om te gaan met scherpe elementen in de samenleving. Je moet mensen die de boel op de spits drijven bedanken voor dat wat ze agenderen en vervolgens moet je ze afzwakken of isoleren, want als ze hun gang mogen gaan, trekken ze het midden uit elkaar. En de beide polen voeden elkaar, dus degenen die heel scherp is aan de ene kant, zorgt voor grote scherpte aan de andere kant en dat is dus contraproductief.

Allemaal interessant. En al lezend in de tekst van vanochtend, vraag ik me af of die burgemeestersbenadering van de boel bij elkaar houden, ook maar iets te maken heeft met de man van Nazareth, wiens naam gegeven is aan de kerk. Er zijn heus redenen om dat te denken hoor, de beelden van de kudde, de goede herder, de zorg voor de zwakken, etcetera. Al zou je bij nader inzien ook kunnen zeggen dat de radicale zorg voor de zwakken die Jezus voorstelt nogal polariserend werkte. Het leverde hem voortdurend strijd op met de heersende macht.

Hij was weliswaar een goede herder, maar hij gebruikt dat beeld om zich te verdedigen. Hij is een goede herder omdat hij de 99 schapen in de steek laat om die ene kleine te zoeken, die weggelopen is. De goede herder is zijn respons op kritiek dat hij mensen in de steek laat of niet om het huis van Israël geeft, geen respect heeft voor de kudde, etcetera. Dat is de achtergrond waartegen hij zegt: maar dat is logisch dat ik dat niet heb, want een goede herder laat de 99 in de steek en gaat die ene zoeken. Mond vol tanden, natuurlijk. En het is vast een poging tot verbinding, maar niet omdat het allemaal zo harmonieus verloopt in de missie van de man van Nazareth.

Vandaag zegt hij dan ook: ‘Meent gij, dat Ik op aarde vrede ben komen brengen? Neen, zeg Ik u, juist verdeeldheid. Want van nu af zullen er vijf in een huis verdeeld zijn; drie zullen er staan tegen­over twee en twee tegenover drie; de vader tegenover de zoon en de zoon tegenover de vader; de moeder tegen­over de dochter en de dochter tegenover de moeder, de schoonmoeder tegenover haar schoondochter en de schoon­doch­ter tegenover de schoon­moeder.'

Dikke ruzie zelfs binnen de familie, door de man van Nazareth, de vredevorst. Het is heel logisch dat er polarisatie ontstaat in het spoor van de rabbi, sterker nog: hij heeft het voorspeld. Zijn verhaal is zo scherp, zijn werkwijze zo dwars, zijn hoop wordt door velen als zo naïef ervaren. Hij bakt geen zoete broodjes met de mensen die het nu eenmaal voor het zeggen hebben, maar zet hen volledig in hun hemd. Hij heeft nauwelijks respect voor de manier waarop het nu eenmaal altijd gaat. Hij verwijst voor zijn alternatieve interpretatie van de wet naar zijn eigen directe band met God. En als je vindt dat hij de regels met voeten treedt, zoals de sabbatsgeboden, zegt hij: maar kijk naar het resultaat, moet je niet gewoon blij zijn dat deze verlamde man weer loopt of deze blinde weer kan zien. Hij gaat voorbij aan alle gevoeligheden.

Ik begrijp heus dat een kerk voorzichtig is in het politiek zich uitspreken. We leven niet meer in een verzuilde maatschappij, kerk en politiek is onderscheiden. Toch mag de voorkeur van de luisteraars nooit de reden zijn voor een kerk om met meel in de mond te praten. De uitspraken van Jezus zijn politiek-maatschappelijk. Hij richt zich niet op het veroveren van een plekje in de politieke machtssfeer, maar kan ongenadig hard zijn als onrecht wordt getolereerd of bedreven. Jezus is geen burgemeester, hij zoekt ruzie met de heersende macht omdat hij een vrede komt brengen voor hen die slachtoffer zijn van die heersende macht. Zonder compromissen. En dan hoort strijd erbij, blijkt. JC gaat er in elk geval middenin staan. Hij kan niet anders, zo lijkt het.

Tot zover vanochtend. Beetje gek om nu iedereen vrede en alle goeds te wensen na zo’n scherp stuk, aan de andere kant, de vrede die de man van Nazareth brengt is wel degelijk vrede, dwars tegen de klippen van allerlei maatschappelijke verhoudingen op, dus ondanks alles en in alles: ware vrede gewenst, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.