Lazarus staat op | De afwezige God

De afwezige God

Soms klinkt het bijna een beetje schril. De vanzelfsprekende overtuiging dat God bestaat, de roep van de straatevangelisten op het station. Dat God liefde is, dat God je ziet. Kijk om je heen en kijk goed. Er zijn gebouwen die verwijzen naar het bestaan van God. Kerken. Momenteel grotendeels zonder diensten, een afnemend ledenaantal en een hoop kritiek van alle kanten. Is God daarmee aanwezig? Of vooral de behoefte van de mens aan gemeenschap, aan een groter verhaal, de behoefte om bij ‘de goeden’ te horen?
Is er een teken van de aanwezigheid van een Godheid? Ja, roept de één: laatst had ik gebeden om een huis en het was hartstikke onmogelijk en nu heb ik er één. Of, god verhoede, om een parkeerplaats in de stad toen ik op weg was naar… Bijna elk van die verhalen van wonderlijke ingrepen kent z’n varianten zonder God of met een andere godheid. Zegt de ene geloofsstroming: je moet in de belofte gaan staan, visualiseer wat je vraagt en vertrouw dat God het geeft. Zegt de andere geloofsstroming precies hetzelfde, maar dan zonder God, zonder het geloof te noemen en vaak met het vragen van vrij veel geld voor een cursus.

God is niet aanwezig. Niet zomaar. Er zijn er die het geloven, maar dat je het moet geloven betekent dat het niet zomaar voorhanden is. Als er iets voortdurend herhaald wordt door de oude profeten dan is het wel de afwezigheid van God. Het voortdurende geklaag en geroep dat de Eeuwige niet ziet, blind lijkt, doof voor het geroep van de mens. De God van christendom is een zo vaak afwezige God. En dat is niet eens altijd een verwijt. Het zegt meer iets over de ingewikkelde staat van de mens: dat het zo eindeloos moeilijk is om die andere dimensie te zien in ons leven. Dat er nauwelijks tot geen houvast is voor dat geloof, en dat het daarom ook echt geloof is. Een gok, een vertrouwen, een waagstuk, een overgave. Iets wat zich misschien wel vooral of alleen in de werkelijkheid bewijst door het goede leven dat kan voortkomen uit die overgave. Een leven van rust, toewijding, liefde, genade. Alsof die gelovige soms een anker heeft gevonden in de werkelijkheid, een vrijheid, die werkelijk uniek is. Die doorklinkt in de speeches van Martin Luther King en in zoveel anderen. Daarmee is God opeens niet de grote Aanwezige geworden, maar is er impact in de wereld doordat iemand heeft besloten het te geloven.

Vandaag staat er dit “Weest ook gij dus bereid, omdat de Mensen­zoon komt op het uur, waarop gij het niet verwacht.' Wie is dus de trouwe en verstandige knecht, die de heer over zijn dienstvolk heeft aangesteld om hun op tijd het eten te geven? Gelukkig die knecht als de heer bij zijn komst hem daarmee bezig vindt. Voorwaar, Ik zeg u: hij zal hem aanstellen over alles wat hij bezit.”

De komst van de mensenzoon is theologisch een ingewikkeld gebeuren, maar een ander punt is duidelijk. Er is sprake van een afwezigheid en in die afwezigheid komt het erop aan wat je aan het doen bent. ‘Als God niet zou bestaan, zou ik gelijk naar de hoeren gaan’, riep een kerklid ooit ergens. De gelovige kan ten diepste niet weten of God bestaat, maar leeft in het geloof dat de Eeuwige bestaat of hij het nu voelt of niet en baseert daarop zijn keuzes. Omdat geloven niet betekent dat je naar iemands pijpen danst, omdat de beloning je aanstaat. Het betekent dat je vertrouwt dat wat de Eeuwige heeft overgedragen inherent goed is. Dat je in de afwezigheid van een godheid, van wie je zou willen dat hij (zij/het) ingrijpt, zélf degene bent die ingrijpend aanwezig is, liefdevol en gedreven. Zodat de afwezige God aanwezig is in de mens. En volgens de teksten volgt er dan een hereniging van de Eeuwige en de mens. Soms is dat even voelbaar. Of je nu gelovig bent of niet. Het verdwijnt ook zomaar weer – en dan komt het aan op trouw, overgave, geloof, hoop, liefde. Die dingen.

Een hele goede donderdag gewenst. En vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.