Lazarus staat op | Eigenwijze toewijding

Eigenwijze Toewijding – PopUpGedachte maandag 20 januari 2020

Er is iets fascinerend aan de hand met dat christendom. Aan de ene kant is het oud en belegen en heeft het een geschiedenis van hypocrisie, machtsgeilerij en is het gebruikt om hierarchische structuren te bevestigen en veel, veel kwaad te doen. Aan de andere kant brengt het dwarse, oorspronkelijke geesten als Martin Luther King en Moeder Theresa voort.

Ook dichter bij huis vind je gedreven priesters van de armen (Priester Daens), dominees met lef en gelovigen die het aan hun geloof wijten dat ze in staat zijn om in verzet te komen op ongedachte manieren.

Als Jezus vanochtend gevraagd wordt, waarom hij niet meedoet met de traditionele gebruiken van het vasten met zijn leerlingen, geeft hij een eigenzinnig antwoord

Jezus sprak tot hen: 'Kunnen dan de vrienden van de bruidegom vasten, terwijl de bruidegom bij hen is? Zolang zij de bruidegom in hun midden hebben, kunnen ze niet vasten. Er zullen echter dagen komen dat de bruide­gom van hen is weggeno­men en dan, in die tijd, zullen ze vasten. Niemand naait een verstellap van ongekrompen stof op een oud kleed. Anders trekt het ingezette stuk eraan, het nieuwe aan het oude, en de scheur wordt nog groter. En niemand doet jonge wijn in oude zakken, anders doet de wijn de zakken bersten en de wijn gaat verloren met de zakken. Neen, jonge wijn in nieuwe zakken.'

De oude riten zijn niet heilig. Niet voor JC. Gehoorzaamheid en meedoen en niemand voor het hoofd stoten is hem ook niet heilig, sterker nog: hij waarschuwt dat in zijn geval dan de boel kapotgaat. Hij is iets nieuws aan het doen en daar moet je geen oude dingen proberen op te naaien. Het is een beetje de Jezus-variant van Oké, Boomer. Niet aardig, vrij recht voor zijn raap en het nodigt uit tot denken. Tot zelf kiezen.

De oude riten zijn niet vanzelf goed. Niet vanzelf nodig. Ze zijn ook niet slecht. En het is niet vanzelfsprekend om ze weg te gooien. Het is niet één van beide. Ze zijn allebei te makkelijk. Wie zichzelf niet onder de traditie plaatst, maar er middenin, kan kiezen welk ritueel op welk moment voldoet. Jezus claimt eigenaarschap van de traditie, wetgeverschap en nodigt ons voortdurend uit om dat te volgen. Het is geen gebrek aan toewijding, als je een beetje kijkt wat Jezus doet – het is een staan boven de vormen. Steeds opnieuw vragen waar de vormen voor zijn bedoeld, ze eren en waarderen in wat ze kunnen betekenen, maar geen slaafse gehoorzaamheid omdat de dingen nou eenmaal zo zijn gedaan.

Een jongetje in een klas ramt zijn klasgenoot een paar keer fiks op de schouder met zijn vuist. Het jochie huilt en loopt naar de juf. In alle gevallen zou je denken dat de juf even iets zegt over het gebruik van fysiek geweld. Maar de juf staat niet onder de wet en er ook niet boven, zij kent de regels en schat de situatie in. Dan zegt ze tegen hem: 'Je hebt het er ook wel een beetje naar gemaakt, hè?' Meer niet.

Als Shane Claiborne in de VS voor de rechter moet komen omdat hij in een park pizza’s heeft uitgedeeld aan daklozen, terwijl er toch echt een verbod op eten en drinken was in dat park, draagt hij een shirt met ‘Jesus was homeless’. De rechter weet dat hij een taak heeft, maar vraagt toch even geinteresseerd naar het shirt. Shane legt uit dat hij iemand volgt die geen plek had om zijn hoofd te ruste te leggen, een dakloze zogezegd, een zwerver. En vervolgens dat hij het vermoeden heeft dat het recente verbod op eten en drinken in het bewuste park vooral bedoeld was om de daklozen weg te jagen zodat de happy few de rauwe werkelijkheid van het leven niet onder ogen hoeven te komen. De rechter had zijn wetten en sprak Shane toch vrij met de woorden: 'We hebben mensen nodig die onrechtvaardige wetten breken, om ons te leren dat ze onrechtvaardig zijn.' Zoiets.

De atheïstenbusreclame riep ooit: Geloof niet in God, denk zelf. Het lijkt erop dat er een rijke traditie is van zelf denken, van nieuwe lappen en nieuwe zakken, die op de nieuwe situatie werden gepast in het besef dat de oude vormen in dat specifieke geval niet voldeden. En de moed daarvoor vinden in eigenwijze toewijding, omdat je aan niemand écht verantwoording schuldig bent dan aan de Eeuwige die je in de ogen kijkt en je vraagt of je jouw eigen verantwoordelijkheid hebt genomen: de regels zijn niet dik genoeg om je achter te verschuilen, regels wegkieperen omdat het regels zijn is ook niet wijs.

Een van mijn docenten had het altijd over de geest van de regel: wat is het idee erachter. En als je dat vindt, dan kun je er vrij mee omgaan en dwars tegen de regel ingaan om de geest te behouden. Die eigenwijze toewijding aan de geest, concreet vandaag en op de lange duur. Die uitnodiging ligt er.

Tot zover vandaag. Tof dat je luisterde. Meer te vinden op lazarusstaatop.nl en voor nu: vrede. En alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.