Lazarus staat op | Maria als anarchistisch revolutionair

De heilige Maria als anarchistisch revolutionair -  PopUpGedachte maandag 31 mei 2021

Het is vandaag zo ’n feestdag waar niemand iets van weet, behalve de die-hard katholieken. Een feestdag van de Heilige Maagd Maria, die haar nicht Elisabeth ontmoet. Dat maagdschap vind ik persoonlijk een beetje ingewikkeld, want hoe ben je dat nog nadat je al die kinderen gebaard hebt, eerst Jezus en daarna zijn broers. Maar goed, het heeft natuurlijk te maken met de cultstatus, de heiligheid, de adoratie. Je moet wat, in dat hele mannelijke godsgebeuren wat de kerk toch veelal is. Jezus de Zoon, God de Vader, de Geest die we dan graag vrouwelijk duiden maar het is toch wat vaag, zo’n Geest. Dus wie blijft er over: Maria.

Een vrolijke katholiek op leeftijd vertelde tijdens een rondleiding dat de hele Maria-verering in zo’n klooster, dat in dit geval een compleet mannenbolwerk is met al die monniken, een poging is om wat evenwicht te bieden in die complete masculiniteit. Vond ik een mooie rol voor deze vrouw, die soms zo deemoedig wordt neergezet, een instrument van de Eeuwige, meer niet. Maar nee, meer wel. Iemand die in haar eentje de vrouwelijkheid binnen zo’n christelijke religie overeind houdt. Er zijn er meer hoor, maar zij is toch wel leidend.

En nu blijkt vandaag dat zij ook nog niet onverdienstelijk dichter is. Tenminste, de woorden die haar in de mond worden gelegd bij de ontmoeting met haar nicht – die onvruchtbaar als ze was geworden, toch nog een zoon ter wereld ging brengen, de beroemde Johannes de Doper – die woorden zijn lyrisch en groots en scherp. Wie nog denkt aan een deemoedige vrouw zonder woorden die handenwringend de wederwaardigheden van haar zoon volgt op een afstandje, moet toch even opnieuw kijken. Dit zegt ze, volgens de overleveringen:

“Mijn hart prijst hoog de Heer,
verrukt is mijn geest om God, mijn verlosser.
Zijn keus viel op zijn eenvoudige dienstmaagd:
van nu af prijst elk geslacht mij zalig.
Wonderbaar is het wat Hij mij deed,
Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen.
Heersers ontneemt Hij hun troon, maar verheft de geringen.
Behoeftigen schenkt Hij overvloed,
maar rijken zendt Hij heen met lege handen.”

Trotsen van hart krijgen ervan langs, in deze psalm. De poten worden onder de stoel van Herodes en andere heersers weggezaagd, geringen als zij en haar nicht worden verheven. Wie honger had, die krijgt nu genoeg te eten. Wie het goed heeft, rijk geworden door corruptie, door macht, door wat dan ook: die zal op z’n neus kijken. Sowieso. De macht krijgt er flink van langs. Het godsbeeld van deze vrouw in wiens baarmoeder Jezus van Nazareth langzaam de handen en voeten krijgt, is revolutionair, een omwenteling, een einde aan de overheersing. Enigszins anarchistisch, want veel erkenning voor degenen die verantwoordelijkheid hebben gekregen om het land te regeren zit er niet in. Niks geen gebed voor degenen die boven je zijn gesteld; integendeel, zagen aan hun stoelpoten.

Het is natuurlijk een situatie van onderdrukking. Het zou een Palestijnse kunnen zijn die zucht onder de Israeli’s die met macht en geweld de situatie in stand houden én onder de leiders van Hamas die alles willen opofferen voor de strijd tegen die Israeli’s. Dan hoop je op omkering, op een regering door de geringen – zij die allang bezig zijn met vredesinitiatieven en die scanderen dat zij zich niet tot vijanden willen laten maken van de ander – ook al worden hun huizen onteigend, hun wijngaarden vernield of moeten ze schuilen in schuilkelders voor een rakettenregen.

Israël zucht onder de Romeinse overheersing en Maria zingt en bidt en profeteert over revolutie. Geen deemoedige vrouw, maar een hoopvolle revolutionair. Zoals die vandaag de dag nodig zijn, op zoveel gebieden. Zij die blijven geloven dat omwentelingen mogelijk zijn, dat Shell in al zijn koninklijke rijkdom in zal moeten binden en dat macht altijd zal moeten buigen voor gerechtigheid – op den duur. Best een goed idee, zo’n feestdag voor Maria.

Tot zover de PopUpGedachte van vandaag, een hele goede zonnige maandag gewenst – en vrede, echte vrede, en alle goeds.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.