Lazarus staat op | Schreeuw je goede werken ook van de daken...

PopUpGedachte 19 juni 2019 – Schreeuw het ook van de daken

Het is vandaag woensdag. De zon warmt al de ochtend op en ik lees de teksten van de dag. En het gebeurt niet zo heel vaak, maar vandaag denk ik dat de oproep van de Bijbeltekst van de dag gewoon niet alleen een goed idee is. Het heeft een goede intentie, maar er is vandaag de dag misschien wel iets anders nodig.

Op zichzelf is het een goede opdracht deze ochtend, zó goed en zo’n fijne oneliner dat het zo’n beetje een Nederlands gezegde is geworden. ‘Laat uw linkerhand niet weten wat uw rechterhand doet’. Dit is de completere zin:

'Als gij een aalmoes geeft, laat uw linkerhand dan niet weten, wat uw rechter doet, opdat uw aalmoes in het verborgene blijve en uw Vader, die in het verborgene ziet, zal het u vergel­den. Wanneer gij bidt, gedraagt u dan niet als de schijnheiligen, die graag in de synagogen en op de hoeken van de straten staan te bidden om op te vallen bij de mensen; voorwaar Ik zeg u: Zij hebben hun loon al ontvan­gen!'

Er is blijkbaar een context waarin men opzichtig en voor het oog van iedereen de arme gebruikt om zichzelf op het schild te heffen. Met zo’n goed getimed theatraal gebaar de beurs laten rammelen, zodat iedereen even omkijkt. Zo gaat dat in onze hoofden, rammelt er geld dan kijken we. Ja toch? En dan een in de zon blinkend goudstuk in de hand van de arme laten vallen. Als je de mogelijkheid tot slow-motion zou hebben, zou je het gebruiken. Vervolgens met een deemoedig het-is-niets-hoofd de beurs weer wegstoppen en met een veerkrachtige zelftevreden tred de weg vervolgen.

Jezus zegt daarvan: kun je doen, maar dat is een zuiver aardse deal. Jij koopt daarmee de waardering van de omstanders, je koopt je eigen momentje van aandacht, een soort fruitautomaat. En dat blijft een volkomen aardse transactie, geen enkele kudos voor jou van de Hemelse vader, want het is een ordinaire uitruil: jouw goudstuk voor een momentje applaus van anderen. Daar wil die niks mee te maken hebben.

Mocht je geraakt zijn door de vreemdeling, de arme, de wees, de weduwe en hem of haar in het verborgene een en ander toestoppen omdat je de beroerde sociaal-economische situatie niet aan kan zien, weet dan dat dit niet ongezien zal zijn. Elk mens hunkert naar waardering, laten we daar niet lullig over doen. Maar vraag het nou niet van degene aan wie je geeft, of van de omstanders, er is waardering vanuit een andere dimensie. Iets hogers en groters, God zelf, die donders blij is dat mensen op die manier elkaar verder helpen – zonder het van de daken te bazuinen.

Tot zover allemaal alleen maar lof. Een beetje weerstand nog tegen het verdienmodel dat er inzit: geef geld aan de arme en je koopt je waardering in de hemel. Dat lijkt nog steeds niet zo’n intrinsieke motivatie. Maar misschien ben ik, zijn wij, te idealistisch: dat het pas goed is als je het zonder waardering af kunt, puur voor de ander. Misschien is die rabbi van Nazareth wel iets nuchterder over de aard van de mens. Zo van: dat lukt je een paar keer, zo puur uit de goedheid zonder behoefte aan waardering of een schouderklop delen, wat je hebt en dat is tof. Maar structureel is het nou eenmaal zo dat eens mens waardering zoekt. Vraag het dan niet van de ontvanger, niet van de omstanders, maar van de moraal, van het goede, van God zelf.

Maar er is nog een puntje. Deze tekst heeft als gevolg gehad dat ‘stille diaconie’ tot norm is verheven. Met hier en daar een beroerd gevolg van een op zichzelf goed gegeven. Want als je niet meer mag laten weten dat je als kerk of als individu onderdak biedt aan ongedocumenteerde vluchtelingen, dat je financieel elkaar als gemeenschap steunt, als je het niet inzichtelijk maakt zonder je erop voor te laten staan, dan kan dergelijk gedrag ook niet meer aanstekelijk werken.

Ik preek natuurlijk nu voor mezelf maar Vluchtkerk en Kerkasiel, symbolen als Wakes en Benno L. websites – publiek een standpunt innemen in deze tijd is zó relevant. En ja, het is risicovol. Wie kent zijn of haar eigen hart? Ken ik het mijne? Hoe lekker kan waardering zijn? Wie weet nou zeker dat het je niet om zelfwaardering gaat en om schouderklopjes van derden?

De lezing van vandaag is een waarschuwing aan het adres van iedereen die zijn stem verheft voor de mensen in nood, juist ook aan mijzelf, maar de tekst mag niet worden omgekeerd: dat wie publiek iets doet, daarmee altijd eigen eer zoekt. Sterker nog: laten we in godsnaam ook publiek duidelijk maken dat het delen van je geluk, je bezittingen, je plek op aarde normaal menselijk gedrag is dat geen beloning behoeft en al sinds mensenheugenis gedaan wordt. Als het alleen in stilte gebeurt, wordt dat zomaar vergeten. En dat zou zonde zijn. Denk ik zo.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.