Lazarus staat op | Voor u zijn licht en duisternis gelijk (met Said Touhami)

PopUpGedachte nr 279 – Voor u zijn licht en duisternis gelijk – Woensdag 28 augustus 2019

Graag stel ik je voor aan Said. Hij staat met twee voeten in de traditie van de Islam én in deze wereld, hij is een vriend en wilde wel eens een PopUpGedachte meemaken in beide betekenissen van het woord. En dat kon ik alleen maar toejuichen dus zit hij hier naast mij. Zojuist hebben we zoals ik gewoon ben de teksten van de dag gelezen en zoeken we nu naar woorden en betekenis vandaag.

Said: In de Islam, of voor degene die Hanif is, dat beketent: iedereen die eenheid zoekt in de wereld van welk geloof dan ook. Voor diegene bestaan licht en duister als gewone realiteiten waarbij de een niet minder geliefd is dan de ander. Dat bedoel ik dan alleen voor degene die bewust de spirituele weg is ingeslagen. Niet dat je zegt: slechterikken en goeierikken zijn gelijk en wat je doet joh, maakt niet uit. Nee, het roept je juist op tot je verantwoordelijkheid, om juist ín het duister je verantwoordelijkheid wakker te houden. Niet weg te lopen voor de consequenties van je consumentisme, dat gedrag dat we hebben en waar het toe leidt; niet religieus ontzegging te zoeken voor verderfelijk handelen. Maar er midden in staan. Soms zijn plekken van duisternis, juist de plekken waar je moet zijn om te handelen.

Rikko: Hoe werkt dat in je eigen leven dan? Herken je de waarde van het duister?

S: Jazeker! Als er spanning is in gemeenschap of in je familie. Je moet bewuster zijn van je woorden, want de situatie vraagt er om. Je moet gewetensvoller handelen. En achteraf zie je, dat heeft juist diepgang gebracht. Als het een makkelijke situatie was geweest, dan was het niet nodig geweest. Het gaat even niet om je mening of hoe jij je voelt. Je doet even alles alsof je voor Gods aanschijn handelt. En als je hem niet ziet, weet dat hij jou wel ziet. En dan niet zo van met opgeheven vinger: hij ziet je wel hoor!

R: Dit als eerste gedachten van Saïd naar aanleiding van het stukje poëzie dat we vanochtend lezen, een psalm van David:

D: ‘Waar zou ik ooit ontkomen aan uw Geest, 
waar zou ik mij voor uw Gelaat verbergen?
Al stijg ik naar de hemel op: daar zijt Gij reeds, 
al daal ik in het dodenrijk: Gij zijt aanwezig.

Al leen ik ook de vleugels van de dageraad 
en strijk ik neer aan gene zijde van de zee:
ook daar is het uw hand, die mij blijft leiden, 
ook daar houdt Gij mij stevig vast.

En zeg ik: ‘Laat het duister mij bedekken, 
laat alle licht verzwolgen worden door de nacht.
Dan zal de duisternis voor u niet donker zijn, 
de nachten even helder als de dagen, 
voor U zijn licht en duisternis gelijk.’

R: Laat het duister mij bedekken, is nogal een zin. Dat je er niet wilt zijn. Dat je werkelijk niet meer weet waarom je nog bestaat in dit leven.

S: Kan het niet gaan over dat ego dat je wilt laten verdwijnen, dat je voor God wilt handelen en niet jezelf.

R: Ik heb de indruk dat het depressiever is dan dat.

S: Ook David? De grote profeet en de koning?

R: Jazeker juist ook David, de poëet, de kunstenaar, de man die faalt en verdriet heeft, die rond kan lopen met gescheurde kleren en as op zijn hoofd omdat de zoon die hij lief heeft hem naar het leven staat. David is een verscheurd man en daardoor een dichter. Dat het duister mij moge bedekken. Ik wil er niet zijn, het hoofd onder mijn kussen gestopt, mijn telefoon uit, niet beschikbaar voor niemand, Netflix bingen tot diep in de nacht met verschillende soorten alcohol om mij heen, een vastgeplakte lach op mijn gezicht op mijn werk opdat niemand ziet dat ik er stiekem soms liefst een einde aan wil maken. Een poëziealbum van een tienjarige van school die gevraagd wordt wat zij liefst zou willen doen maar niet durft en dan schrijft: zelfmoord. Die donkerheid.

En dat die niet te donker is voor de eeuwige. Dat daarbinnen de geest van de almachtige rondhangt tussen omgevallen flessen en series Netflix, achter de vastgeplakte glimlach en in de verduisterde kamer. Omdat, wat staat er nou, voor die geest jouw nachten even helder zijn als de dagen en licht en duisternis gelijk zijn.

Dat idee. En dan kan achteraf de weg door het duister je meer geleerd hebben dan de weg door het licht. Dan kan de weg waarop je verdwaalde je dierbaarder zijn dan de route die je wilde nemen. En dan begrijp ik de Soefi’s en de eenheid. Dan is het duister niet goed geworden, maar is er eenheid vanwege de ene die met je mee dwaalt door de krochten van je ziel, onlosmakelijk verbonden.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.