Lezersvraag: Waarom is Eva niet vergeven?

Allereerst, de schrijver van Genesis zag het als de fout van hun allebei, Eva én Adam, en zelfs vooral van Adam.

Besef dat de auteur schreef in een cultuur die een beetje lijkt op wat wij nu kennen van Marokkaanse Nederlanders. Vooral in de vorige generatie zijn daar mannen degenen die naar buiten treden. Een vrouw kan alleen de deur uit onder begeleiding van een mannelijk familielid. Hoe zou een Marokkaanse echtgenoot reageren als een vreemdeling zijn vrouw aansprak (niet hem!) en haar vraagt iets te doen wat verboden is? Hij zou flink stennis schoppen, toch?

Dat verwachtten de eerste lezers van Genesis ook van Adam. Maar wat doet hij? Niets. Hij staat erbij en kijkt ernaar – terwijl zijn vrouw wordt verleid! En vervolgens laat hij zich ook nog eens door haar ompraten. Wat een doetje, moet de schrijver gedacht hebben. Die faalt compleet als echtgenoot en man.

Niet vergeven
Maar dat is je punt natuurlijk niet… Je vraagt waarom die eerste zonde niet vergeven is. Mijn wedervraag zou zijn: zijn Adam en Eva echt niet vergeven? Waaruit concludeer je dat precies? Uit het feit dat ze uiteindelijk stierven? Maar betekent dit echt dat God ze niet vergeven heeft?

De Bijbel ziet de dood namelijk niet zozeer als straf op de zonde, maar als consequentie ervan. Dat is iets anders. Een jaar cel kan bijvoorbeeld de straf zijn voor een vergrijp, maar datzelfde vergrijp kan nog heel andere consequenties hebben, zoals dat je relatie kapotgaat, je vrienden verliest, diepe schuldgevoelens krijgt, enzovoorts.

Je kunt daarom helemaal vergeven zijn voor iets naars dat je deed, en daarom geen straf meer krijgen daarvoor, maar toch de nare gevolgen nog ervaren. Denk aan iemand die is vreemdgegaan en de partner heeft diegene vergeven. Ze blijven bij elkaar, maar je kunt je voorstellen dat het nooit meer helemaal is als vroeger. Misschien zijn er vriendschappen definitief kapotgegaan in het proces of stelt het seksleven daarna niet veel meer voor.

Dood als beste optie
Ik denk dat zoiets de situatie was met de eerste mensen. God heeft ze vergeven, maar de geschiedenis kan nooit worden teruggedraaid. Het wordt nooit meer als vroeger. Dat merk je al meteen als Adam en Eva elkaars naaktheid beseffen en elkaar gaan beschuldigen. Zij zijn andere mensen geworden. Mensen die niet meer in een paradijs passen. Alleen heel dichtbij God is eeuwig leven, zelfstandig buiten hem houdt het geen stand. Dus als die band verbroken is, is de logische consequentie dat je ooit zult sterven.

Dat kan als straf voelen, maar dat is het strikt genomen niet. Sterker nog, je kunt er zelfs over speculeren dat het misschien zelfs, tijdelijk, de beste optie is. Wat als Adam en Eva, eenmaal gevallen, wel toegang bleven krijgen tot de levensboom? Dan waren ruzies nooit vergeten, maar altijd door blijven rotten. Kaïn had Abel proberen te doden en dat was hem niet gelukt, maar ze hadden wel eeuwig met elkaar moeten doorbrengen! Dat was een soort hel geweest. In een gevallen wereld is de dood soms een bevrijding.