Muggenzifters

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Muggenzifters – PopUpGedachte maandag 27 augustus 2018

Voor het eerst in heel lange tijd ruist het van de regen als ik het balkon op stap om de dag te beginnen. Het is het vaste ritueel van opstaan, water koken, buiten staan. In die stilte van de vroege ochtend is elke dag anders. Vandaag dus regen. Wolken glijden snel langs de hemel, donkere schuiven over lichte, het is nog relatief warm en het ruikt naar zomer. Binnen sla ik de bijbelteksten open. Aan de geelverlichte huiskamertafel heb ik even de tijd voor dat oude boek en ligt er de uitdaging om iets te formuleren op basis van wat ik in de teksten van deze dag tegenkom. Een PopUpGedachte dus, vrij letterlijk.

Paulus schrijft de introducerende zinnen van een brief. Mooi, maar zonder haakjes waar ik warm van word. Een psalmdichter jubelt dat het allemaal goed is en goedkomt. Fijn voor hem of haar denk ik onwillekeurig en ik lees verder. Jezus van Nazareth is weer eens nogal chagrijnig. Hij moppert en scheldt en bromt en zegt iets fascinerends tegen zijn – min of meer – collega-leraars: schriftgeleerden en farizeeën. Net als hij, zijn zij leraars van het volk en hij heeft nogal wat commentaar op hun handelwijze. Hij kan zo fel kan zijn dat de mensen in de PopUpKerk bij dit soort lezingen bijna altijd partij lijken te trekken voor die farizeeën. ‘Die doen ook hun best, ja toch?’ ‘Hoe moeten zij dat weten, wat een onredelijke hork die Jezus’. Het zou te maken kunnen hebben met de inhoud van wat er geschreven staat, maar natuurlijk ook met het feit dat Jezus van Nazareth van underdog naar machtsmannetje is verschoven. De onbetekenende rabbi in een uithoek van de wereld, met z’n roots in een onooglijk dorpje en waardering onder het volk – maar zeker niet onder de leiders – wordt een figuur waar eeuwen later de groten der aarde aan refereren voor hun leiderschap, hun verzet, hun grootse en hun kwade daden. Van underdog naar topdog in een paar honderd jaar. En dan zijn nu dus die arme farizeeën de underdog. Hoe moeten zij het allemaal weten.

Dat terzijde. Wat staat er eigenlijk? In die tijd sprak Jezus: ‘Wee u, schriftge­leerden en Farizeeën, huichelaars! Gij sluit het Rijk der hemelen af voor de mensen. Zelf gaat gij er niet binnen, terwijl gij hun die dit wel willen, de toegang verspert. Wee u, schriftgeleer­den en Farizee­ën, huichelaars! Gij doorkruist zee en land om een bekeer­ling te maken, maar als hij het geworden is, maakt gij hem zelf tot een hellekind, tweemaal erger dan gijzelf!’

Jezus is echt nijdig. Hij stelt dat die huichelende religieuze leiders zichzelf onmogelijk maken bij de God die ze menen te dienen – en dat is nog tot daaraan toe – maar hij is furieus dat ze anderen op een dwaalspoor brengen. Ze maken hun ‘bekeerling’ tot een hellekind, tweemaal erger dan zichzelf. Tuurlijk, Jezus. Rustig maar, we snappen je punt. Waarop hij waarschijnlijk zal zeggen: ‘Zolang je nog ‘rustig maar’ tegen me zegt, snap je mijn punt helemaal niet. Hier moet je heel erg giftig van worden.’

Wat is er dan zo mis? Wat voor kwade streken halen ze uit? Jezus geeft wat voorbeelden: ‘Als iemand zweert bij de tempel, dan betekent dat niets; maar als iemand zweert bij het goud van de tempel, dan is hij gebonden. Dwazen en blinden! Wat staat dan hoger: het goud of de tempel die het goud heilig maakt? Of ook: Als iemand zweert bij het altaar, dan betekent dat niets; maar als iemand zweert bij de offergave die er op ligt, dan is hij gebonden. Blinden! Wat staat hoger: de offergave of het altaar dat de offergave heilig maakt? Wie dus zweert bij het altaar, zweert daarbij en bij alles wat er op ligt. En wie zweert bij de tempel, zweert daarbij en bij Hem die erin woont. En wie zweert bij de hemel, zweert bij de troon van God en bij Hem die erop zetelt.’

De techniek van het creëren van loopholes voor jezelf zodat je niet hoeft te staan voor waar je eigenlijk voor zegt te staan. ‘Nee, ik zweerde alleen maar bij de tempel, toen ik je dit of dat beloofde. Niet bij het goud van de tempel. Duh.’ Jaren later zal in een van de vele gospelliedjes iemand uitroepen: ‘The greatest single cause of atheism in the world today is Christians who acknowledge Jesus with their lips, then walk out the doorand deny Him by their lifestyle.
That is what an unbelieving world simply finds unbelievable.’

Hellekinderen in het kwadraat. Zij die eerst rond en eerlijk alle wetten braken die hen uitkwamen om te breken. Je wist waar je aan toe was. Je kon er niet op vertrouwen, maar je kon wel met ze lachen, zoiets. En dan worden ze ‘gelovig’. Nog steeds doen ze waar ze zin in hebben, maar nu hangt er zo’n vroom luchtje omheen, ze zijn zo glibberig als zeep en je kunt ze nog steeds niet vertrouwen, maar nu kun je ook niet meer met ze lachen. Zoiets moet het zijn. Zoiets doet de rabbi in woede ontsteken. Als dát geloven moet zijn, laat dan maar.

Wat wel? Staan voor waar je in gelooft, in diepe eerbied voor de grootsheid van de dingen waar je stamelend over praat en met liefde en overgave doen wat je meent dat moet gebeuren, ook als het pijn doet. Daar begint het geloof waar Jezus van Nazareth over spreekt. En daarmee begint dan maar deze week op een maandagochtend anno 2018. Het goede!

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart. Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95