Online leven: zo blijft het leuk én veilig
Hoe houd je je kinderen veilig online? En hoe voorkom je internetfraude?
Een steeds groter deel van ons leven speelt zich online af. Ook ons kroost ontkomt daar niet aan. Die digitale wereld kan een zegen zijn, maar ook een vloek. Hoe maak je het leuk en veilig?
Detoxen of gewoon minderen?
De meeste mensen wíllen wel minder online zijn, maar kunnen het niet. Zelfs na een tijdje ‘ontgiften’ (detoxen) vallen ze terug in oude patronen. De geest is wel gewillig… Voor hen kan minderen goed werken. Hoe pak je dat aan?
- Denk na. Waar wil je je smartphone voor gebruiken: hobby, werk? Wat heb je dan precíés nodig?
- Ruim je smartphone op. Verwijder bijvoorbeeld socialmedia-apps: die zijn veel verslavender dan de webversies.
- Breng tijd alleen door. Neem de tijd om te reflecteren: wat vind je belangrijk in het leven? Een dagboek bijhouden, wandelen of tuinieren kan hierbij helpen.
- Eis je vrije tijd weer op. Een beetje scrollen en liken en je avond is weer voorbij – dat kan beter! Iets inspannends doen met een concreet resultaat levert achteraf een veel beter gevoel op. Ga bijvoorbeeld schilderen, leer een muziekinstrument bespelen, bezoek een vriend of ruim desnoods je zolder op.
‘Misschien ben ik getikt, maar: wat is TikTok?’
Als je dacht dat jongeren actief zijn op Facebook, heb je een aardige tijd onder een steen geleefd. Zelfs als je denkt dat Snapchat en Instagram hot and happening zijn, loop je hopeloos achter. TikTok, dát vinden jongeren tussen de 14 en 25 jaar momenteel geweldig. TikTok is een app waarmee je op je telefoon korte (muziek)video’s kunt opnemen, bewerken en delen. Veilig is TikTok bepaald niet. De bekende hackersgroep Anonymous stelt zelfs dat TikTok is ontwikkeld als spyware voor de Chinese overheid. Het is dus zeer aannemelijk dat China meekijkt met wat je kind voor de camera uitvoert. Bovendien moet je de app toestemming geven je camera en microfoon te gebruiken, en nergens staat dat ze dit enkel voor de app gebruiken…
‘Mijn kind wil een eigen YouTube-kanaal. Doen?’
Zeker voor jongeren geldt: televisie is uit, YouTube is in. Met een eigen YouTube-kanaal kunnen kinderen zelf televisie maken, zou je kunnen zeggen. Maar voor zo’n kanaal heb je een Google-account nodig. Dat kun je pas vanaf je 16e aanmaken. Als Google later ontdekt dat je kind – jonger dan zestien jaar oud – over zijn of haar leeftijd heeft gelogen, sluit de techreus alle online diensten af, zoals Gmail. Mocht je kind via Gmail huiswerkopdrachten binnenkrijgen, dan heeft hij of zij toch echt een probleem…
Daarnaast: YouTube is niet gemaakt voor jonge kinderen. Er staat ontzettend veel rotzooi op. Plaatst je kind toch filmpjes, dan is het zaak te monitoren welke reacties kijkers eronder plaatsen. En: probeer je kind en huis zo veel mogelijk onherkenbaar te houden, want je weet nooit welk gespuis er meekijkt…
Vierkante schermpjes, vierkante ogen…
‘Leg dat scherm nu eens weg!’ hoor je jezelf roepen tegen man, vrouw of kind. Maar geef toe: ook op jezelf blijft de aantrekkingskracht van dat verdraaide scherm enorm. Een paar tips om weer wat vaker naar elkaar te kijken, in plaats van naar dat scherm, en ruzie over ‘schermtijd’ te voorkomen…
1. Allereerst: goed voorbeeld doet volgen. Hoe vaak zit je zelf met dat apparaat in je handen?
2. In het verlengde: ga vaker gezamenlijk offline. Samen spelen. Naar buiten, bos, bieb of bazaar. En waarom zou je de telefoontjes niet thuislaten? Maak samen een puzzel. Laat zien dat het leven zonder schermpjes ook leuk kan zijn.
3. Kijk even mee met je kind. Kinderen vinden oprechte aandacht en interesse fijn.
4. Maak duidelijke afspraken. Bijvoorbeeld: geen schermpjes na zeven uur ’s avonds (logisch, want veel blauw schermlicht maakt dat je slechter slaapt), niet langer dan twee uur per dag (houd dit in de gaten), geen telefoons tijdens het eten en op de slaapkamer…
5. Laat de tv niet aanstaan als bewegend behang.
6. Ga voorlezen! Dat vinden kinderen nog altijd fijn.
7. Indien nodig: stel app-limieten in op de telefoon van je kids. Schermtijd voorbij? Helaas pindakaas.
Online fraude & internetoplichting
We kopen steeds vaker spulletjes online, dus zijn er steeds meer boefjes die ons op steeds meer manieren via internet een oor willen aannaaien. De meest voorkomende vormen van deze fraude:
Spoofing
Via een trucje robeert de internetcrimineel een identiteit aan te nemen die op jou betrouwbaar overkomt. Je krijgt bijvoorbeeld een mailtje dat afkomstig lijkt van de bank, waarmee ze je persoonlijke gegevens willen ontfutselen (e-mailspoofing), of ze bouwen zelfs hele websites van banken of grote webwinkels na in de hoop dat je daar je gegevens achterlaat (websitespoofing). In 2017 hadden maar liefst 150 Nederlanders per dag te maken met deze vorm van internetoplichting.
WhatsApp-fraude
Je krijgt – ogenschijnlijk van een bekende – een appje met de vraag om geld.
Let op:
- Instanties zullen nooit via een betaalverzoek om betalingen vragen.
- Frauduleuze mailtjes (phishingmails) hebben altijd een onpersoonlijke aanhef, zoals ‘Geachte klant’ of ‘Beste heer/mevrouw’. Dit zullen banken of bedrijven met belangrijke e-mails nooit doen.
- Banken, verzekeraars en de overheid vragen nooit persoonsgegevens, inlogcodes of financiële informatie via e-mail
- Internetboefjes zijn vaak geen woordkunstenaars. Zie je opvallend veel spelfouten? Alarm!
- Krijg je een betaalverzoek via WhatsApp? Vraag eerst om een bevestiging via een telefoongesprek of spraakbericht.
Beeld: Wijtze Valkema
Geschreven door
Wilfred Hermans
