De liefdesdans van de drie-ene God

Ronald Westerbeek schreef voor Lazarus al eerder over het bekende Onze Vader -gebed. In zijn nieuwste boek Feest van het Koninkrijk verkent hij de verschillende bedes in het gebed. De komende drie weken krijg je van ons alvast een inkijkje. 

Zodra Jezus begint te praten over zijn Vader, proef je de liefde in zijn stem. Zijn woorden zijn vol van tederheid en intense bewondering, vol van verlangen en diep respect. In het Evangelie van Johannes komt dit prachtig tot uitdrukking. Je proeft hier telkens de intimiteit tussen Jezus en zijn Vader, hoe zij in hun liefde opgaan in elkaar en één zijn.

‘Als je mij kent, dan ken je de Vader,’ zegt Jezus (Johannes 14: 7)’

en:

‘Wie mij heeft gezien, heeft de Vader gezien’ (14: 9), want ‘weet je niet dat ik in de Vader ben en dat de Vader in mij is? De woorden die ik spreek zijn niet slechts mijn eigen woorden, maar het is de Vader die in mij leeft, die zijn werk doet door mij. Geloof me, ik ben in de Vader en de Vader is in mij’ (14: 10-11). De Zoon is niet los te zien van de Vader, en de Vader is niet los te zien van de Zoon – de Zoon is de Zoon van de Vader en de Vader is de Vader van de Zoon.’

Als Jezus in de evangeliën vertelt over zijn omgang met de Vader, krijgen we een inkijkje in een eeuwige intimiteit tussen de Zoon en de Vader. De Zoon, die zelf God is, ‘rust aan het hart van de Vader’ (Johannes 1:18). Voor het begin der tijden ‘was ik zijn lieveling’, ‘ik was een en al verrukking dag aan dag, te allen tijde mij verheugend voor zijn aangezicht’ (Spreuken 8: 30).

Jezus verwijst hier zelf naar in zijn gebed op de avond voor zijn sterven, als Hij bidt: ‘Vader, ik heb u verheerlijkt op de aarde door het werk te volbrengen dat u mij opgedragen hebt. Verheerlijk mij nu, Vader, bij uzelf met de heerlijkheid, die ik bij u had voordat de wereld bestond’ (Johannes 17: 4-5).

Gods dans van zichzelf-gevende liefde

Veel christenen lijken de leer van de drie-eenheid (‘triniteit’) een abstract en moeilijk uit te leggen dogma te vinden, dat bovendien nauwelijks relevant lijkt voor hun eigen geloofsleven. Ook theologen hebben ermee geworsteld en het ondergebracht in een hoofdstuk ergens achterin hun dogmatiek. Maar het tegendeel is waar. De triniteit is het hart van het christelijke geloof en ze maakt alle verschil! 

Hoe dan? De leer van de triniteit vertelt ons dat God in zijn diepste wezen relationeel is – in zijn diepste wezen is Hij gemeenschap, liefde en wederkerigheid. God is geen onbewogen, onveranderlijke, in zichzelf gekeerde Godheid, Hij is een op de ander gerichte, zichzelf-gevende liefde. De God van de Bijbel is Vader, Zoon en heilige Geest – één God in drie personen die niet los van elkaar bestaan maar in elkaar bestaan, elkaar liefhebben en verheerlijken, en hun vreugde niet vinden in zichzelf maar in de ander. C.S. Lewis schrijft:

Misschien is dat wel het voornaamste verschil tussen het christendom en alle andere godsdiensten. In het christelijk geloof is God niet een statisch ding – zelfs niet een persoon – maar een dynamische, pulserende activiteit, een leven, welhaast een soort drama. Of met eerbied gezegd, bijna een soort dans. 

Dit beeld van de ‘goddelijke dans’ is een van de oudste beelden in het christendom om iets uit te drukken van het wezen, de essentie van de triniteit. Johannes van Damascus (676-749) gebruikte er het Griekse begrip perichoresis voor (peri– is ‘rondom’, –chorein is ‘gaan, plaatsmaken, bevatten’; choreia betekent ook ‘dans’). Je herkent er ons woord ‘choreografie’ in: het ontwerp van een dans, bijvoorbeeld bij ballet. Johannes van Damascus probeert ermee te omschrijven hoe de Vader leeft in de Zoon, de Zoon in de Vader, en beiden in de Geest, in een beweging van eeuwige liefde. De drie-eenheid is als een ‘liefdesdans’, waarin Vader, Zoon en Geest volledig op elkaar gericht zijn en zich aan elkaar overgeven – ze houden intens van elkaar, genieten van elkaar, en vinden hun diepste vervulling in deze dans van onuitputtelijke liefde. 

Geschapen om te dansen

Tim Keller gebruikt dit beeld van de ‘dans van God’ om uit te leggen waar het evangelie van Jezus Christus ten diepste om gaat.  Als onze wereld geschapen is door deze drie-ene God, dan ligt deze zichzelf -gevende liefde ten grondslag aan onze werkelijkheid. Dan is liefde het kloppende hart van het universum. Dan gaat het in ons leven ten diepste om relaties, om liefde, en om het vinden van die liefde, het gevonden worden door die liefde, die liefde te ademen, te genieten, te vieren. Hunker je naar liefde? Nogal wiedes – je bent ervoor gemaakt!

De hele schepping kwam in wording om deel te hebben aan de liefdesdans van God. God had geen schepselen nodig om verheerlijkt of geliefd te worden, want die verheerlijking en liefde ontvangen Vader, Zoon en Geest in eeuwigheid. De drie-ene God schiep de wereld om te delen in die eeuwige liefdesdans – om lief te hebben en geliefd zijn te zijn, om te verheerlijken en verheerlijkt te worden. God zei: ‘Laten wij’ (Vader, Zoon en Geest) ‘mensen maken die ons evenbeeld zijn, die op ons lijken’ (Genesis 1: 26).

Jij bent geschapen om deel uit te maken van die dans, te leven in die liefde, ervan te genieten en je diepste vervulling in te vinden in die diepe intimiteit met God. Om alle dagen van je leven door te brengen in die omhelzing van God, ‘to gaze upon the beauty of the Lord and to seek Him’. Tim Keller schrijft:

Hij moet ons hebben geschapen om ons ten dans te vragen, om te zeggen: als jij mijn grootheid eert, als jij mij in het middelpunt van je leven plaatst, als je mij mooi vindt om wie ik van mezelf ben, dan voer ik jou mee in de dans, want je bent ervoor gemaakt. (…) Als het leven een goddelijke dans is, dan is meedansen het allerbelangrijkste wat er is. Je bent er geknipt voor. Je bent gemaakt om mee te dansen in een goddelijke dans, de dans van de drie-eenheid. 

Het bovenstaande gedeelte is met toestemming overgenomen uit:

Feest van het Koninkrijk, Ronald Westerbeek,  € 12,50