Papieren paradijs-tour: pendelen langs de plaatsen van Anna Pannekoek

1. Heelsum/Renkum

Wie Heelsum kent, weet dat dit Veluwse dorp een uitzonderlijk mooie ligging heeft: uitzicht op de rivier, een glooiend landschap, kronkelende beken en weelderig bos.

Anna is geboren aan de tegenwoordige Utrechtseweg. Nog steeds staat op nummer 67 huis Heidestein, de villa die Anna’s oom en tante naast de hare hebben gebouwd. Qua uiterlijk lijkt deze villa op het huis waarin Anna opgroeide.

Links van het huis ligt Park Heidestein. Hier kun je een mooie wandeling maken (3,8 km). Een andere aanrader is een wandeling door het Heelsumse beekdal, die o.a. voert langs papierfabriek Schut (3,2 km). Combineren van beide wandelingen kan ook (10,4 km).

Neem vooral ook even een kijkje bij het ‘kerkje op de heuvel’, dat er al sinds de zestiende eeuw staat (Koninginnelaan 24). Vooraan vind je de graven van de familie Pannekoek. De teksten op de stenen zijn slecht leesbaar, maar geen nood, verderop staan groene borden die je wegwijs maken.

Wil je net als Anna en Sophie op zoek naar het ‘spook van de Quadenoord’? Loop dan de klompenpadroute ‘Molenbeeksepad’ (17 km, meerdere horecagelegenheden onderweg). Landgoed Quadenoord heeft een beeldentuin die de moeite van het bekijken waard is. Voor de echte liefhebbers bevindt zich er zelfs een natuurcamping.

2. Doorwerth

Heelsum behoorde tot de heerlijkheid Doorwerth. Anna’s oom Pieter van Kesteren was rentmeester van het kasteel, dat anno 2021 (buiten coronatijd) nog steeds een prachtige plek is om te bezoeken (Fonteinallee 2b, Doorwerth). Eromheen zijn prachtige wandelingen te maken, zoals de rode paaltjesroute naar Landgoed Duno. Wil je er trouwen, net als Anna? Ook dat is mogelijk.

3. Utrecht

Toen Anna kennismaakte met Arend, ontmoette ze zijn ouders op de Neude in Utrecht. Het huis waar de familie Van den Brandhof woonde (Neude 39), heet ’t Glind. Tegenwoordig zit daar café de Beurs, waar je buiten coronatijd goed kunt eten en drinken. Dirk Copijn woonde vlak bij Arend om de hoek: op de hoek van de Vinkenburgstraat/Oudegracht. Op die plek zit tegenwoordig een studentencafé, Café Flater (Oudegracht 140). Mooie historische stadswandelingen in Utrecht kun je hier vinden.

4. Schalkwijk

Na zijn afstuderen werd Arend beroepen in Schalkwijk, ten zuiden van Utrecht, en na hun huwelijk trok Anna bij hem in in de pastorie. De Hervormde kerk op de Brink en de fraaie pastorie staan er nog steeds (Brink 10). Vanaf Schalkwijk is een mooie klompenpadwandeling te maken (10 km), waarna het bij Pand Pannenkoek (pannenkoeken, ijs en andere versnaperingen) goed toeven is. Vanaf september 2021 opent tegenover de kerk ook Barista De Dominee, voor heerlijke coffee to go en goede gesprekken (op zaterdag).

4. Elst bij Amerongen

Twintig jaar lang woonde Anna in Elst, in een omgeving waar in de negentiende eeuw veel tabak werd verbouwd. Nog steeds zijn er in die regio tabaksschuren te vinden die hieraan herinneren. De ANWB-route (14 km) brengt je langs meerdere schuren en desgewenst langs het Amerongse tabaksmuseum. De Hervormde kerk waar Arend voorging, ligt tegenwoordig aan een drukke rijksstraatweg. De pastorie waar het gezin woonde, en die tegen de kerk aangebouwd was, is helaas afgebroken. Beslist de moeite waard is de buitenlands aandoende Plantage Willem III, waar in het wild paarden, runderen en herten grazen. Om conditie op te bouwen voor zijn reis naar Suriname, ging Arend regelmatig wandelen op de Amerongse berg, schrijft hij in zijn brieven. Deze wandeling van Staatsbosbeheer (8 km) zou hem vast goed zijn bevallen.

5. Suriname

Ga je op reis naar Suriname? Lucky you! Bezoek dan de villa die Arend heeft laten bouwen, want hij staat er nog steeds. Het enorme huis staat nu bekend als de woning van de districtscommissaris. Voorzorg, aan de overkant van de rivier, is inmiddels overwoekerd door bos, maar Anna’s graf is nog steeds te vinden aan de begraafplaats aan de Pannekoekstraat. In het centrum van Groningen vind je ook een monument voor de boeroes, dat bij de viering van 100 jaar boerenkolonisatie in 1945 is opgericht. Wil je in de buurt overnachten? Neem dan eens een kijkje bij appartement Bloemendaal. Overnachten in Paramaribo kan natuurlijk ook. Vanaf Paramaribo is het met de auto slechts een uurtje rijden naar Groningen: een stuk sneller dan in Anna’s tijd, toen men er per boot over de Saramacca 6 tot 10 uur over deed.

Lees mee!

In april 2021 lezen we de roman Papieren Paradijs in onze leesclub Eva Leest. Lees je mee? Meld je aan voor onze Facebookgroep voor leestips, lezersvragen en boekeninspiratie.