Paulus zou er wel raad mee weten

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Paulus zou er wel raad mee weten – PopUpGedachte 10 september 2018

Een nieuwe week, een felle Paulus in mijn inbox. Tenminste, zo voelt het elke ochtend. Alsof er een persoonlijk mailtje uit lang vervlogen tijden in mijn inbox dwarrelt, waarbij ik zelf maar moet kijken wat het dan precies betekent en waarom dat vandaag aan mij is gestuurd. Ik werk met een slimme katholieke app waarbij ik niet eindeloos door die Bijbel hoef te bladeren op zoek naar het juiste fragmentje. Het wordt me elke ochtend keurig toegeschoven. Hier, drie mailtjes vooraf aan je ontbijt. Van Paulus, van een Psalmdichter (naam onbekend, kan David zijn, hoeft niet) en van Lucas, de arts, die op basis van ooggetuigenverslagen een van de vier bewaarde biografieën over het leven van Jezus schreef.

En dat fragment van Paulus was meteen raak. Wij kennen misstanden in de katholieke kerk, ook in de evangelische trouwens en de gereformeerde en welke kerk dan ook niet. Paulus kende ze ook al. Toen had het waarschijnlijk te maken met het feit dat ze net begonnen waren en aan een vrijheid hadden geroken, waarvan Paulus later zal zeggen: gebruik die vrijheid niet voor de ‘zelfzucht’. Daar was blijkbaar aanleiding toe. Waar nu de kerk vaak als plek van onvrijheid en de leer als filosofie van benepenheid wordt gezien – met Nietzsche als grootste klokkenluider op dat gebied – was het in de begintijd juist bevrijdend. Iedereen hoorde erbij, wetten en regels van het Romeinse Rijk golden niet meer op dezelfde manier, bijna alle voorwaarden om je te voegen bij die mooie godsdienst van het Joodse volk werden door Paulus uit het raam gekieperd. De deur ging wagenwijd open en dus ook voor allerlei zaken die niet het daglicht konden verdragen. Dit staat er, de misstand in Paulus’ katholieke kerkje van toen: ‘Broeders en zusters, men hoort algemeen spreken van ontucht onder u, en wel van de soort die zelfs bij de heidenen niet voorkomt: dat iemand leeft met de vrouw van zijn vader. En gij verheft u nog boven anderen?’
We hebben dus blijkbaar te maken met een kerkje dat  best wel tevreden is met zichzelf. Ze hebben het licht gezien. Maar ondertussen gaat een zoon er met zijn moeder vandoor? Of met zijn stiefmoeder? Oedipus-complex en dan maximaal. Oedipus-samenlevingscontract? Schande, idioot, doe normaal zegt Paulus. Of iets preciezer: ‘Waarom zijt gij niet in de rouw gegaan? Dan zou de man die zo iets heeft bedreven uit uw midden verwij­derd zijn.’ Om vervolgens op afstand te doen wat hij vind dat de gemeente al had moeten doen: ‘Ik voor mij, hoewel lichamelijk afwezig, maar in de geest aanwezig, heb reeds, als was ik bij u, het vonnis geveld over hem die dat heeft durven doen. En het luidt: in de naam van de Heer Jezus moeten wij bijeenkomen, gij en ik in de geest, samen met de kracht van onze Heer Jezus, en die man uitleve­ren aan de satan, tot ondergang van zijn lichaam, maar tot redding van zijn geest op de dag des Heren.’

Uitleveren aan Satan. Toe maar. Alsof dat niet heidens klinkt. En hoe zou daar je lichaam bij ondergaan? En wordt je geest dan gered? Ik geloof niet dat ik dit helemaal volg. Wel is duidelijk dat er de kortst mogelijke metten mee gemaakt moeten worden. Geen hand boven het hoofd, geen begrip voor de dader en zéker geen poging om het voor de buitenwacht verborgen te houden en intern op te lossen zodat de kerk geen schade zou leiden. Daarom de titel: Paulus zou er wel raad mee weten. Zodra het bekend wordt, met wortel en tak eruit. En balen voor degene die het gedaan heeft, maar het is het beste voor zijn of haar ziel. En balen voor het imago misschien van de kerk, maar laat het vervloekt-nog-aan-toe niet lopen.

Dan zegt hij nog: ‘Uw zelfvoldaanheid staat u niet fraai. Ge weet toch dat een beetje zuurdeeg genoeg is om het hele deeg zuur te maken? Doet het oude zuurdeeg weg, om vers deeg te worden.’

Zo’n kerkje is een ultieme poging om iets te belichamen van een nieuwe manier van leven. En du moment dat het weer doordrenkt raakt van oude patronen, moet er aan de bel getrokken worden. Klokkenluiden, de hele tijd. Zou een kerk goed moeten kunnen, toch?

En dan jezelf ook weer checken. Niet uit masochisme, niet uit de angst niet goed genoeg te zijn-  en ik weet hoe verrekt moeilijk dat is, zeker als je met een hoop moralisme, gebaseerd op bijbelse teksten, bent opgegroeid (en zeker als je de hypocrisie, of zoals Paulus hier zegt, zelfvoldaanheid daarvan hebt ervaren). Kan het ook uit verlangen? Uit verlangen zuiverheid zoeken. De ziel openleggen. Erkennen waar het knaagt en niet klopt en je de kop in het zand steekt? En dan ook durven aan te wijzen wat er in de wereld niet klopt. Wat er maatschappelijk of kerkelijk of in je bedrijf ‘evil’ is. De Psalmdichter in mijn symbolische inbox doet het elke ochtend. Vroeg in de ochtend.

Met aandrang wend ik mij, Heer, tot U
Reeds vroeg in de morgen hoort Gij mijn stem,
reeds vroeg mijn hoop en verlangen.
Gij zijt toch geen God, die onrecht verdraagt,
bij U kan geen booswicht vertoeven.
Geen zondaar kan U in de ogen zien,
Gij haat hen die onrecht bedrijven.
Die leugentaal spreken vernietigt Gij,
Gij gruwt van bloeddorst en wreedheid.
Maar zegent hen die zich wenden tot U
en maakt hen voor altijd gelukkig.
Wees Gij hun beschermer en schenk hun uw troost
omdat zij uw Naam beminnen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart. Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95