Man (protestants) en vrouw (katholiek) zkn kerk – met goede muziek en inhoudelijke preek

Protestantse Steef is verliefd geworden op de katholieke Suzanne. En nu ze wat langer een relatie hebben, proberen ze samen een kerk te zoeken. Dat valt niet mee, maar om heel andere redenen dan ze dachten… 

In het begin van onze relatie woonden Suzanne en ik nog bij onze ouders. We zagen elkaar vooral in weekenden en gingen dan om en om met elkaar mee naar de kerk. Ik bemerkte in eerste instantie geen opvallende verschillen – afgezien misschien van de nogal pompeuze afbeelding van Jezus aan het kruis, boven het altaar van haar kerk in Bussum.

Toen we op onszelf woonden, bleven we dit doen: afwisselen. En omdat we tijdens onze studententijd op veel verschillende plekken hebben gewoond, geen van beiden een vaste gemeente had, zaten we op een bepaald moment vrijwel elke week samen in een andere kerk.

Eerst was dat vooral een onontkoombaar gevolg van onze chaotische levens. Het ging nu eenmaal niet anders. Later begon ik het ook te zien als een soort zoektocht, een investering voor later. Niet dat ik de illusie had dat we de perfecte kerk konden vinden. Maar ik hoopte wel dat het ons zou helpen om elkaars kerkelijke achtergrond beter te begrijpen.

Een onderzoeksproject binnen hokjes

Zo werden onze kerkbezoeken onderdeel van een soort onderzoeksproject. Dat project begon heel erg binnen de hokjes: Suzanne als katholiek, ik als protestant. Als we naar de Mariakerk in Bussum waren geweest, of de Johannes de Doper-kerk in Wageningen, dan legde Suzanne mij na afloop uit waarom de ene rij tijdens het uitdelen van de communie altijd korter is dan de andere. Als we naar de Ontmoetingskerk in Rhenen of de Immanuelkerk in De Bilt geweest waren, was het mijn taak om te vertellen wat het verschil tussen een ouderling en een diaken is en wat voor rol ze hebben tijdens de dienst.  

Maar al snel merkten we in onze besprekingen van de diensten dat de scheidslijnen vervaagden. Het was lang niet altijd zo dat Suzanne liever naar katholieke vieringen ging en ik naar protestantse. Ik raakte bijvoorbeeld niet uitgepraat over een preek van de Poolse priester Maciej over de rol van Petrus tijdens de gedaanteverandering van Jezus op de berg (‘Laten we drie tenten bouwen, één voor u, één voor Mozes en één voor Elia’). En Suzanne was enthousiast over een doopdienst waarin de dominee de kinderen uitnodigde om vlakbij het doopvont op de grond te zitten, zodat zij het goed konden zien.

Dat betekende niet dat er geen verschillen meer tussen ons waren. Onze discussies achteraf liepen meer dan eens spaak omdat ik meteen inging op de preek, terwijl Suzanne het eerst wilde hebben over dingen die ik zelf altijd als randzaken beschouwd had: wat er gezegd werd bij het uitreiken van avondmaal/communie, bijvoorbeeld, of de voorleestoon van de lector. We beleefden de diensten nog steeds zeer verschillend, alleen liepen die verschillen dwars door kerkmuren heen.

Zij let op de liederen, ik hecht aan een inhoudelijke preek

Onze voorkeuren, zo merkten Suzanne en ik, kwamen niet zozeer voort uit kerkelijke achtergrond maar simpelweg uit onze uiteenlopende karakters. Suzanne komt uit een familie waar vroeger altijd de radio aan stond, ze houdt van muziek en let bijzonder veel op de liederen in een dienst. En ik hecht aan een inhoudelijke preek omdat ik nu eenmaal verbaal ingesteld ben; ik hou van taal, van spelen met woorden, van heel precies formuleren.

Suzanne houdt van structuur en regelmaat in haar dagelijks leven en dat zoekt ze ook in een kerkdienst; daarom waardeert ze de herkenbare opbouw van de Lutherse liturgie en haakt ze af bij al te frivole themavieringen zoals bijvoorbeeld de Top 2000 kerkdienst. Ik snapte dat aan het begin niet, net zoals zij niet begreep waarom ik steevast begon te zuchten als er tijdens de voorbeden gebeden werd voor een politiek leider. Na afloop van de dienst legden we dat soort dingen dan aan elkaar uit.

Zo veranderden onze gesprekken. We gaven elkaar niet langer introductielessen over de kerk waar we vandaan kwamen, maar spraken over hoe we de dienst zelf hadden beleefd. En in plaats van dat we leerden over kenmerken van de protestantse en katholieke kerk, leerden we nu vooral dingen over elkaar.

Dat vond en vind ik zo waardevol, dat ik – voorlopig – nog geen aanleiding zie om het afwisselen te stoppen. Suzanne en ik zijn zes jaar verder en we doen het nog steeds: dan weer in Wageningen, in Bodegraven, in Utrecht of in Bennekom naar de kerk. Omdat we het gewend zijn, omdat we ons gemakkelijk ergens thuis voelen en omdat de afwisseling altijd zorgt voor gespreksstof.

Wellicht komt er ooit een dag dat we ons willen vestigen in één gemeente. Maar ik denk niet dat er snel een dag komt dat we na afloop niets meer te bespreken hebben met elkaar.

De protestantse Steef van Gorkum heeft een katholieke vriendin. In deze blogserie vertelt hij hoe hij de oecumene vormgeeft in zijn eigen leven. En wat hij daarover geleerd heeft van zijn ouders.
In 2013 debuteerde Steef van Gorkum met zijn boek De twee jaar nadat, waarin hij beschrijft hoe een 18-jarige student omgaat met de plotselinge dood van zijn vader.