Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Rechtbankdrama The Third Murder confronteert kijker: ook jouw puzzel is nooit compleet

Deel:

In de nieuwe film The Third Murder kijk je naar een bijna gekmakende rechtbankdrama. De verdachte bekent direct dat hij de moord heeft gepleegd, maar blijft zijn verhaal en motivatie continu veranderen tot grote frustratie van bijvoorbeeld zijn advocaat. Filmrecensent Jaap-Harm de Jong herkent hierin zijn eigen drang om het leven tot een kloppend verhaal te willen maken, terwijl nieuwe puzzelstukjes zich steeds weer blijven aandienen. 

Vragen om op te kauwen

In een gesprek dat Jezus vlak voor zijn dood voert met Pilatus, komt het begrip waarheid aan de orde. Jezus zegt dat hij van de waarheid getuigt en dat ieder mens die van de waarheid houdt naar hem luistert. Pilatus verzucht dan – om er vanaf te zijn of omdat hij het zich werkelijk afvraagt? – ‘maar wat is waarheid?’.

In zijn nieuwste film The Third Murder legt de Japanse filmmaker Hirokazu Kore-Eda juist deze vraag weer op tafel. De regisseur heeft een neusje voor het fijnzinnig uitwerken van dilemma’s in zijn films. Zoals bijvoorbeeld in Like Father, Like Son waarin twee gezinnen erachter komen dat hun zoons bij de geboorte verwisseld zijn. Wat telt zwaarder: wie je ouders zijn of wie dat de eerste jaren van je leven zijn geweest? Verwacht geen spektakel, maar eerder slow cinema die je de tijd geeft te kauwen op de vragen die voorliggen.

‘In de eerste scène zien we de moord al gepleegd worden.’

Rechtbankdrama

Waar Kore-Eda vaak kiest voor families als achtergrond om zijn vragen te verkennen, maakt hij met The Third Murder een uitstapje naar het rechtbankdrama. In plaats van het alwetende perspectief – alle puzzelstukjes vallen langzaam maar zeker op zijn plek – kiest Kore-Eda ervoor voortdurend te blijven cirkelen rondom die waarheid.

Gekmakend, want in de eerste scène zien we de moord al gepleegd worden. De moordenaar is duidelijk in beeld als hij de man voor zich met een bahco enkele flinke slagen op het hoofd toebrengt. Ze bevinden zich dicht bij het water, op enige afstand van de lichten van een stad. Op een open plek tussen het hoge gras giet de dader een jerrycan benzine leeg over het lijk en laat hij de lucifer in zijn handen even goed branden voordat hij deze op het doordrenkte lichaam gooit. Nog een close-up. De moordenaar veegt met ontzette ogen een hand over zijn wang. Een spoor van bloed blijft daar achter.

Wisselende verhalen

Advocaat Shigemori komt in beeld als de verdachte Misumi allang opgepakt is. Sterker nog, hij heeft de moord ook bekend. De dader wacht in principe de doodstraf en van Shigemori wordt verwacht dat hij een milder vonnis weet te bepleiten.

Complicerende factor is echter dat Misumi steeds wisselende verhalen vertelt. Heeft hij zijn baas – tenminste, totdat deze Misumi enige tijd geleden ontsloeg – nu vóór of ná zijn dood beroofd? Dit maakt voor de strafmaat nogal wat uit.

Misumi zegt van alles, maar een volgende keer kan hij zich zijn uitspraken niet herinneren. Of hij past ze domweg aan. Voor Shigemori maakt het betrekkelijk weinig uit wat het precieze verhaal is. Hij is vooral op zoek naar een ingang bij zijn cliënt die het mogelijk maakt de doodstraf af te wenden. Wat bepaald niet in Misumi’s voordeel pleit is dat hij al eerder 30 jaar gevangen heeft gezeten vanwege een dubbele moord.

Vervelende kijkervaring

Ergens maken die steeds veranderende perspectieven de film een vervelende kijkervaring. Je zou willen weten wat Misumi precies bezielde om de moord te plegen en welke mensen verder een rol hebben gespeeld in het verhaal. Is het de vrouw van de vermoorde baas? Een verhaal in de krant stelt dat zij en Misumi een relatie hadden en een bankafschrift en een mail lijken erop te wijzen dat zij hem geld heeft betaald om haar man om te brengen. Of de dochter van het slachtoffer? Shigemori ontdekt dat zij contact had met Misumi. Ze schuift met haar rechterbeen en de huisbazin van Misumi weet zeker dat ze iemand met die handicap meerdere keren op bezoek heeft zien komen.

Kore-Eda houdt de waarheid tot het einde toe in het midden. Het gaat zelfs zo ver dat Misumi zijn eerdere bekentenis op zeker moment intrekt. Het zou hem geadviseerd zijn te bekennen en daarmee de doodstraf te ontlopen. Hij heeft nu spijt van deze verkeerd uitgepakte gok.

Kloppend verhaal

Wat echter blijft hangen is het zoeken naar een kloppend verhaal dat elk mens doet. En de belangen die daarbij op de achtergrond meespelen. Shigemori wil zijn zaak rond krijgen en Misumi wil de doodstraf ontlopen, of tegen het eind van de film gesuggereerd wordt, iemand in bescherming nemen.

‘Ook ik ga in mijn leven gemakshalve voorbij aan de puzzelstukjes die aan de rand van de tafel zijn blijven liggen.’

Ook ik ga zo te werk. Ik maak een kloppend geheel van hoe ik mijn jeugd ervaren heb, hoe ik mijn Godsbeeld opbouw, hoe ik mijn tijd indeel. Ik benadruk de puzzelstukjes die passen als ik mijn puzzel leg en ga gemakshalve voorbij aan de stukjes die aan de rand van de tafel zijn blijven liggen.

Veilige bubbel

Ik probeer staande te blijven in een wereld die per definitie verwarrend is. Die bubbels waar mensen maar niet uit kunnen komen, zijn er niet voor niks. Daar is het veilig, daar is het verhaal rond. Uiteindelijk koos Pilatus, toen hij Jezus veroordeelde tot het kruis, ook niet voor de hele waarheid, maar voor het verhaal dat het volk wilde horen. De rabbi was schuldig, omdat zij vonden dat hij schuldig was.

Kore-Eda legt met The Third Murder een pleidooi neer dat frustrerend is en juist daardoor heilzaam. Ik wil in mijn werkelijkheid – en zeker in de bioscoop als vlucht uit die werkelijkheid – een verhaal dat niet teveel schuurt, zodat ik rustig kan gaan slapen. Vanaf mijn nachtkastje lacht mijn puzzel mij toe.

Nee, zegt de Japanse filmmaker, het ultieme doel in het leven is niet de puzzel leggen, maar blijven zoeken naar nieuwe puzzelstukjes. Die puzzel komt nooit af, maar je kunt wel proberen hem steeds completer te maken. Daarmee doe je de losse eindjes van je eigen bestaansrecht, maar ook het rommelige leven van die ander, dader of slachtoffer. Dat is frustrerend, omdat het leven daarmee per definitie onaf is. En het is heilzaam, omdat het de voorlopigheid van jouw en mijn bestaan meer recht doet dan welke haastig gelegde puzzel ook.

Nu in de bioscoop: The Third Murder  | Regie: Hirokazu Kore-Eda| Met: Masaharu Fukuyama, Kaji Yakusho, Suzu Hirose, e.a. | Speelduur: 124 minuten | Genre: Drama en thriller

Meer over de film lezen?
Bekijk de recensie van Cineart of die van The Guardian.


image
image.

Jaap-Harm de Jong is theoloog, geeft les aan de studenten van het Baptisten Seminarium en schrijft filmrecensies voor het Nederlands Dagblad. Voor Lazarus gaat Jaap-Harm bloggen over spraakmakende films.

Geschreven door

Jaap-Harm de Jong

--:--