Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Regisseur Margje Fikse zoekt met tv-serie ‘Oases in de Oriënt’ naar hoopvolle verhalen in het Midden-Oosten

‘De mooiste ontmoetingen die Kefah heeft, ontstaan vaak spontaan’

Het is voor velen van ons hét beeld van het Midden-Oosten: wapperende IS-vlaggen, bomvolle vluchtelingenkampen en kapotgeschoten huizen. Maar het Midden-Oosten kent ook paradijselijke plekken waar de hoop zegeviert. Samen met een klein team en presentator Kefah Allush ging EO-regisseur Margje de afgelopen maanden op zoek naar die Oases in de Oriënt.

Deel:

“Mijn bril, drop, Wilhelmina pepermunt en stroopwafels. Natuurlijk stroopwafels! Die dingen zitten áltijd in mijn koffer als ik op reis ga”, vertelt Margje. “En ook cadeautjes voor de kinderen daar. Ik neem bijvoorbeeld schrijfblokken, stiften en ballonnen mee”, zegt ze enthousiast. “De crew noemt me niet voor niks moeder-overste als ik weer met mijn cadeautasje aan kom”, lacht ze.

Reis van haar leven

Het typeert de goedlachse Margje, die opgroeide in Hattem, onder de rook van Zwolle. Ze studeerde politicologie in Leiden en legde daarmee een stevige basis voor haar latere werk in de mediawereld. Zo is ze te horen als presentator van de radioprogramma’s ‘Dit is de dag’ en ‘Langs de Lijn en omstreken’ en was ze in het verleden verslaggever van onder meer Netwerk en 1Vandaag.

“De liefde voor de camera ontstond in mijn studententijd”, vertelt Margje. “Een medestudent tipte me over een screentest bij de EO. Ze maakten een reisprogramma en zochten vier jongeren die vier weken door Europa wilden reizen. Omdat mijn ouders een paardenfokkerij hadden, ging ik vrijwel nooit op vakantie. Ik wilde dus héél graag mee.” Daar, op reis door Europa, beseft Margje dat ze haar roeping gevonden heeft. “Het werd de reis van mijn leven. Toen besefte ik dat ik iets in de tv-wereld wilde gaan doen.”         

Ik heb altijd heel bewust ook achter de schermen gewerkt

Achter de schermen

En hoewel ze als tv-presentator van onder andere ‘Xieje’, ‘BlinQ’ en ‘het Familiediner’ prima uit de verf kwam, kiest Margje ook bewust voor een leven áchter de camera’s. “Als presentator is je leven niet zeker. Je bent dan heel afhankelijk”, weet ze.

Als ze de vraag krijgt om met presentator Kefah Allush mee te gaan naar het Midden-Oosten, pakt ze die kans dan ook met beide handen aan. “Dat eerste seizoen, van Nablus naar Ninevé, heb ik zóveel geleerd. Kefah kan heel goed verhalen vertellen en hij is totaal anders dan dat ik ben. Als ik een bepaalde vraag heb aan de geïnterviewde, moet hij er soms echt even over nadenken hoe hij die op zijn eigen manier stelt. Hij vindt me wel een gek wijf”, schaterlacht Margje.

In tranen bij de keukendeur

Voor de huidige serie, ‘Oases in de Oriënt’, is Margje niet de enige regisseur. Ook Hans van der Steeg neemt de regie tijdens een aantal afleveringen voor zijn rekening. “Dit keer heb ik twee reizen gemaakt. Eentje naar het Dahar-gebergte in Tunesië, de ander naar een eeuwenoud oasestadje in Marokko”, legt Margje uit. Voor die reizen is ze per keer een dag of tien weg van huis. “Ik heb kinderen van 6, 9 en 11. Mijn oudste vindt het het moeilijkst als ik ga. Maar ook ik sta soms met tranen in mijn ogen bij de keukendeur. Ze zeggen wel eens dat kwetsbaarheid wordt geboren op het moment dat je moeder wordt. Nou, bij mij werden kwetsbaarheid én schuldgevoel tegelijkertijd geboren”, lacht ze. “Maar rationeel gezien weet ik dat ik een leukere moeder ben als ik werk.” 

Mooiste beelden

Eenmaal op reis, heeft ze zes draaidagen voor één aflevering. “Soms slapen we in hotels, maar we hebben ook wel eens in de woestijn of een militaire kazerne geslapen. Het is maar net wat er beschikbaar is.” Datzelfde geldt voor de opnames zelf: “Er gaat niks volgens een Excelsheet. Natuurlijk doen we onze research in Nederland, maar eenmaal op locatie is het continu improviseren. Soms ben je heel ver met een gast en gaat het op het laatste moment niet door. Zo hebben we - en ik maak geen grapje – weleens meegemaakt dat we te horen kregen dat iemand was overleden. Later bleek dat hij liever niet meer gefilmd wilde worden.”

Toch leert de ervaring inmiddels dat juist die onverwachte momenten de mooiste beelden opleveren. “Vaak zijn de cadeautjes datgene wat je niet van tevoren hebt bedacht. De mooiste ontmoetingen die Kefah heeft, ontstaan vaak spontaan. Je moet een beginnetje hebben en dan komt het vanzelf.”

Respect

Om die spontaniteit te bewaken, gaat presentator Kefah bewust niet van tevoren met de eventuele geportretteerden in gesprek. “Het voorwerk doe ik vaak samen met Ruth Vandewalle, een Vlaamse correspondente die van alles voor ons regelt. Zij spreekt vloeiend Arabisch en legt daardoor makkelijk contact. Ook weet zij precies wat wel en niet kan. Zo vraag ik altijd aan Ruth hoe ik me moet kleden. Ik zal nooit vergeten dat ik een keer helemaal bedekt was en zij in een t-shirt kwam aanlopen.”

Ik heb op mijn reizen veel mooie, sterke vrouwen ontmoet

Ondanks de cultuurverschillen, voelt Margje zich vaak al gauw op haar gemak. “We maken het programma met heel veel respect. Die bescheidenheid moet je ook hebben: we komen tenslotte op bezoek. Meestal hebben we echt een leuke tijd met die mensen”, vertelt ze enthousiast. Als vrouwen onder elkaar onderging Margje tijdens de afgelopen reizen zelfs een heuse henna-behandeling. “Je hoort altijd van alles over de verhouding tussen mannen en vrouwen in het Midden-Oosten, maar dat wisselt echt per plek. Ik heb op mijn reizen veel mooie, sterke vrouwen ontmoet, die thuis net zoveel te vertellen hebben als hun man.”

Wegwezen

En hoe zit het dan met de onrust, waar veel plekken in het Midden-Oosten om bekend staan? “Het gevaar zit ‘m juist in de momenten dat je denkt dat het niet gevaarlijk is. Daarom moet je altijd alert zijn op opstootjes. In dat geval moet je wegwezen. Zelf ben ik nooit bang geweest om op reis te gaan. God is mee en ik sta open voor wat er gebeurt. Ik ben juist benieuwd wat Hij ons laat zien.”

In deze serie leer je dat niets is wat het lijkt

Hoop

In de serie ‘Oases in de Oriënt’ liet Hij hen vooral zien dat niets is zoals het lijkt. “Iedereen heeft altijd een idee over het Midden-Oosten. Maar onze allereerste aflevering, vanuit Jemen, begint met een onderwatershot, van prachtige vissen en koraal.  Dat verwacht je toch niet, in Jemen? Met deze serie willen we vooral dat mensen verder kijken dan hun eerste oordeel, zoals Jezus als geen ander deed. Dan zien ze hoopvolle mensen in een hoopvolle situatie.”

‘Oases in de Oriënt’, vanaf woensdag 15 april vijf weken lang om 20.30 uur op NPO 2

Foto: Dave Frederking

Lees ook: Kefah Allush won de Sonja Barend Award

Geschreven door

Janet Freriks

--:--