Simone van der Vlugt over haar boek 'De Kaasfabriek'

Wanneer kreeg je het idee voor De Kaasfabriek?

“Mijn toenmalige uitgever kwam er op een boekenbeurs in het buitenland achter dat er vraag was naar echt Hollandse onderwerpen, zoals Delfts blauw. Zo is mijn boek Nachtblauw ontstaan. Een ander onderwerp is kaas. Over de hele wereld kun je Edammer kaas vinden, dat vond ik interessant. Toen ben ik gaan researchen. Het mechaniseren van kaas viel vlak voor de Eerste Wereldoorlog en de strijd voor vrouwenrechten. Die onderwerpen heb ik gekoppeld aan een vrouw die niet haar hele leven alleen maar thuis wilde zitten borduren.’’

Het zit de vrouwelijke hoofdpersonen in het boek niet mee in de liefde. Waar haal jij inspiratie vandaan om dat liefdesverdriet zo goed mogelijk over te brengen?

“Dat is lastig, want dat heb ik zelf niet meegemaakt. Ik ben al heel lang gelukkig getrouwd. Maar ik heb wel inlevingsvermogen. Ik stel me voor dat ik iemand verlies, en schrijf op wat er dan in me loskomt. Ik heb een dik schrift waarin ik gevoelens opschrijf. Mijn hondje is overleden, en dat was echt mijn grote vriend. Dat ik zo zou rouwen om een hond, had ik niet gedacht. Al die emoties heb ik opgeschreven. Als ik een verdrietige scène ga schrijven, dan pak ik dat schrift erbij. Dan komt dat gevoel terug. Rauw en eerlijk.”

Heb je veel kaas geproefd tijdens het schrijven van dit boek?

“Ik ben dol op kaas, dus ik heb niet per se voor dit boek veel kaas gegeten, dat deed ik al. Ik ben wel naar kaasfabriek Freya in het Openluchtmuseum in Arnhem geweest. Dat was heel bijzonder, want dat is precies zo’n fabriek als waar ik over schrijf. Daar maak ik foto’s van en die deel ik dan later op Instagram. Ik vind Instagram heel waardevol, het is een uitlaatklep voor mij waarin ik wat kan delen over mijn schrijversleven. Dat ik afscheid moest nemen van mijn hond heb ik ook gedeeld. Ik werd overspoeld door steunbetuigingen. Als ik verdrietig was voelde ik me echt beter na het lezen van al die lieve reacties. Mensen namen bloemen en wijn mee naar een lezing om mij te troosten, zo lief. Die verbinding met mijn lezers vind ik echt een meerwaarde van de sociale media.”

Wat vond je de grootste verrassing tijdens het researchen voor De Kaasfabriek?

“Ik ben naar het depot van het kaasmuseum in Alkmaar geweest, en daar hadden ze heel oude boeken over kaasbereiding aan het einde van de negentiende eeuw. Ik mocht die boeken een jaar lang lenen. Ik las dat veel boeren de bussen met melk in de sloot zetten. Soms zelfs met de deksels eraf, zodat melk lekker kon afkoelen. De kikkervisjes zwommen er zo in. Dat heb ik gebruikt in mijn boek. Huib zegt op een gegeven moment tegen Lydia iets als: ‘Je moet het koelen hygiënisch aanpakken, maar de melk komt wel van de boerderij. Naast de bussen met melk staat een koe te schijten.’ Zo ging het echt. Dat kunnen we ons niet meer voorstellen. Die details vind ik geweldig om te verwerken in mijn boek.”

Van welke gedeelte uit het boek heb je het meest genoten om te schrijven?

“De scènes met Huib en Lydia. Ik had veel met Huib. Ik snapte hem goed. Hij is fictief, maar ik vind hem een leuke man. Lydia is van goede komaf, en Huib is een boer, dus de tegenstelling tussen die twee was interessant om te beschrijven. En de scène waarin Nora, hun dochter, die in de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen terechtkomt, ernstig gewonde soldaten moet verzorgen. Ik heb veel boeken gelezen over hoe het er op medisch gebied aan toe ging in die tijd. Morfine was nog maar net uitgevonden. Schoolgebouwen werden in grote haast ingericht als hospitalen, de lijken werden in de leslokalen opgestapeld. En dat is nog geen honderdvijftig jaar geleden. Heel boeiend om te schrijven, het gaat echt ergens over.”

Welke boodschap wil jij aan de lezers meegeven in de Kaasfabriek?

“Van tevoren bedenk ik niet een boodschap voor mijn verhaal. Zo werk ik niet. Historische romans hebben automatisch een boodschap. Die gaan vaak over vrijheid, tolerantie en discriminatie.Je zou als boodschap eruit kunnen halen dat de geschiedenis zich herhaalt. Na een oorlog hebben mensen even wat geleerd, en vervolgens maakt de volgende generatie dezelfde fouten. Daarom moeten we blijven gedenken. Wat hebben we nou eigenlijk opgestoken van al die ellende door de eeuwen heen, vraag ik me weleens af.’’

Eigenlijk heel verdrietig, is er ook iets positiefs dat je telkens terugziet in de geschiedenis?

(Lachend) “Dat klinkt inderdaad wel heel negatief. Maar voorvechters van vrijheid, revoluties en mensen die het voor elkaar opnemen, die zijn er ook altijd. Zij zijn ook echt nodig. Hier in Nederland en in Europa zijn we van ver gekomen. Er is veel bereikt, maar niet overal in gelijke mate. Ik vind het prachtig dat de hele wereld zich nu verenigt om racisme uit te bannen. Dat geeft hoop.”

Over Simone

Hoe en wanneer schrijf jij?

“Eerst had ik boven een kamer, maar onze hond werd slecht ter been. Toen ben ik beneden gaan werken. Mijn kinderen zijn het huis uit, dus ik kan daar ook rustig werken. Ik ontbijt ‘s ochtends, zet koffie en dan ga ik zitten. ‘s Morgens schrijf ik en ’s middags ben ik vrij. Behalve tijdens het tweede helft van het boek. Dan raak ik in een flow en schrijf ik ook in de middagen.”

Wie is jouw belangrijkste meelezer en hoe ga je om met commentaar?

“Mijn redacteur Monique. We zijn een heel hecht team. Tijdens de eerste versie geef ik mijn verhaal nog niet af. Dan is het nog voor niemands ogen bestemd. Ik weet zelf  heel goed waar het nog niet goed zit. In die fase overleg ik met mijn man. Dan gaan we wandelen of drinken we een wijntje en bespreken we het probleem in het verhaal. Hij is mijn klankbord en komt soms met oplossingen waar ik zelf niet opgekomen zou zijn. Maar pas aan het einde van het schrijfproces leest hij mee.

Commentaar krijgen vind ik lastig, maar het helpt je altijd verder. Recensies heb ik altijd heel serieus genomen. Ik heb er veel van geleerd. Dan dacht ik: dat ga ik volgende keer beter doen. Dat wil niet zeggen dat het makkelijk is om commentaar te krijgen. Maar als je blijft vastzitten in je eigen waarheid kom je niet verder. Zelfs nu, met De Kaasfabriek, ging het verhaal voortdurend heen en weer tussen mijn redacteur en mij. Veel vaker dan normaal. Op een gegeven moment dacht ik: serieus, is nog steeds niet goed? Mijn redacteur is genadeloos, maar ze heeft er gewoon een beter boek van gemaakt.

Is er een vraag die jou nog niet gesteld is over jouw boeken, maar die je wel graag zou willen beantwoorden?

“De vraag: Hoe gaat het met jouw boeken in het buitenland? Heel goed, namelijk. Mijn thrillers  waren in Duitsland al een groot succes, maar in andere landen  niet.  Nu heb ik over de hele wereld succes met mijn historische romans. Er is zoveel concurrentie, en toch werd ik genomineerd voor een Franse literatuurprijs. Ik werd met één stem verschil tweede maar die nominatie vond ik al heel stoer. En nu ben ik genomineerd voor een Duitse literatuurprijs, dus wie weet…

Eva Leest

Bij Eva Leest, de online boekenclub van Eva, interviewde we Simone van der Vlugt ook over haar boek Schilderslief dat we samen met Eva-lezeressen hebben gelezen en besproken. Lees ook: Interview Simone van der Vlugt over haar boek Schilderslief, Rembrandt, kunst en geloof

Fotocredits: Wim van der Vlugt