Vakantie? 'Rouw reist altijd mee, zonder dat je het inpakt'

Hoe is het om op vakantie te gaan als je rouwt?
"Je denkt misschien: even weg, even niets", vertelt Mirjam. Dat dachten wij ook. Laptop dicht, automatische reply aan. Maar rouw kent geen zomervakantie. Ze reist met je mee, zonder dat je haar inpakt. En ze laat zich niet wegdrukken."
"Op vakantie mis je iemand misschien nog wel intenser", vult Daniël aan. "Omdat je uit de dagelijkse structuur stapt, ontstaat er ruimte voor het verdriet. Je komt op plekken waar herinneringen bovenkomen, of juist het pijnlijke besef: hij is hier niet."

Wat waren momenten waarop het gemis extra voelbaar was?
"Zoveel momenten", verzucht Mirjam. "Een lege stoel aan tafel in een restaurant. Yorans bed dat onbeslapen bleef in elk vakantiehuis. Het bezoek aan het zeeaquarium waarvan we zeker weten dat hij het indrukwekkend had gevonden. Die details doen pijn, maar zijn ook kostbaar. Ze maken zijn afwezigheid tastbaar."

Konden jullie ook genieten?
"Dat was er gelukkig ook", herinnert Daniël zich. "Er kwamen momenten van rust. We genoten van de natuur, van elkaar, van Gods schepping. En toch: het is áltijd anders. Minder mooi. Minder indrukwekkend. Alles is gekleurd door het gemis."
"We leerden: rouw en vreugde kunnen tegelijk bestaan", legt Mirjam uit. "Je kunt huilen en toch genieten. Dat is geen tegenstelling, maar een vorm van overleven. En misschien ook van heling."

Jullie noemen de rouw ‘anders’ door de vermissing. Hoe bedoelen jullie dat?
Mirjam: "Rouw bij vermissing is anders dan ‘gewone’ rouw. En toch ook weer niet. Het is rouw zonder lichaam. Zonder afscheid. In onzekerheid. Bij iedere vorm van rouw spelen interne, externe en situationele factoren een rol. Maar bij een vermissing zijn vooral die externe en situationele invloeden zó anders. Dat maakt de rouw complexer. Je rouwt én zoekt tegelijk."

"Een aantal keer per week fiets ik over de brug waar Yorans fiets gevonden is", vult Daniël aan. "Iedere keer vraag ik me weer af waarom hij daar was. Hij hoefde daar immers niet te zijn. Wat ging er door hem heen? Hoe voelde hij zich? We zullen het nooit weten."

"Vaak is het bij overlijden duidelijk wat er is gebeurd", zegt Mirjam. "Bij Yoran moesten we in het begin zelf een puzzel leggen. Maar door gesprekken, geruchten, profetieën, zelfs berichten van paragnosten en complotdenkers werd die puzzel telkens omvergegooid. Zelfs gewone plekken zoals de supermarkt of de kerk voelden maandenlang als mijnenvelden."

Daniël: "Officieel is Yoran niet overleden. Dat betekent dat we nog steeds post ontvangen op zijn naam. Laatst kregen we een brief van de bank: 'Uw zoon wordt binnenkort 18. Wat gaat er allemaal veranderen?' Zo’n zin komt keihard binnen."

"We hebben ook geen graf", voegt Mirjam toe. "Geen symbool, geen steen, geen plek om te gedenken. Dat maakt het ingewikkeld om verlies te verweven in je leven. En toch: het blijft rouw. Want elk verdriet is een unieke vingerafdruk. Geen twee verliezen zijn hetzelfde. Maar het blijft herkenbaar als verdriet."

Het gedicht

Het volgende gedicht, geschreven door Daniël tijdens hun vakantie, verwoordt treffend het spanningsveld tussen rouw, stilte en aanwezigheid. Het kreeg veel reacties op Instagram:

𝒊𝒌 𝒃𝒆𝒏 𝒆𝒓 𝒆𝒗𝒆𝒏 𝒖𝒊𝒕
𝒖𝒊𝒕 𝒅𝒆 𝒔𝒍𝒆𝒖𝒓 𝒆𝒏 ℎ𝒆𝒕 𝒈𝒆𝒗𝒂𝒏𝒈
𝒗𝒆𝒓𝒍𝒐𝒔𝒕 𝒗𝒂𝒏 𝒈𝒆𝒅𝒂𝒄𝒉𝒕𝒆𝒏
𝒅𝒆𝒏𝒌𝒆𝒏𝒅 𝒛𝒐𝒏𝒅𝒆𝒓 𝒃𝒆𝒔𝒍𝒖𝒊𝒕

𝒆𝒗𝒆𝒏 𝒘𝒆𝒈 𝒗𝒆𝒓 𝒗𝒂𝒏 ℎ𝒊𝒆𝒓
𝒅𝒂𝒂𝒓 𝒘𝒂𝒂𝒓 𝒋𝒊𝒋 𝒐𝒐𝒌 𝒏𝒊𝒆𝒕 𝒃𝒆𝒏𝒕
𝒃𝒆𝒏 𝒊𝒌 𝒊𝒏 ℎ𝒆𝒕 ℎ𝒊𝒆𝒓 𝒆𝒏 𝒏𝒖
ℎ𝒊𝒆𝒓 𝒘𝒂𝒂𝒓 𝒊𝒌 𝒗𝒂𝒌𝒂𝒏𝒕𝒊𝒆 𝒗𝒊𝒆𝒓

𝒐𝒏𝒕𝒔𝒏𝒂𝒑𝒕 𝒊𝒏 ℎ𝒆𝒕 𝒎𝒐𝒎𝒆𝒏𝒕
𝒏𝒖 𝒊𝒏 𝒑𝒍𝒂𝒂𝒕𝒔 𝒗𝒂𝒏 𝒍𝒂𝒕𝒆𝒓
𝒔𝒑𝒓𝒆𝒆𝒌𝒕 𝒅𝒆 𝒘𝒂𝒂𝒓ℎ𝒆𝒊𝒅 𝒎𝒆 𝒂𝒂𝒏
𝒃𝒆𝒏 𝒊𝒌 𝒆𝒓 𝒏𝒊𝒆𝒕 𝒂𝒂𝒏 𝒈𝒆𝒘𝒆𝒏𝒅

𝒊𝒌 𝒍𝒂𝒂𝒕 𝒂𝒍𝒍𝒆𝒔 𝒅𝒂𝒕 𝒗𝒆𝒓𝒘𝒂𝒓𝒕
𝒃𝒂𝒏𝒈 𝒐𝒎 𝒕𝒆 𝒗𝒆𝒓𝒈𝒆𝒕𝒆𝒏
𝒕𝒆𝒓𝒘𝒊𝒋𝒍 𝒅𝒆 𝒕𝒊𝒋𝒅 𝒗𝒆𝒓𝒗𝒍𝒊𝒆𝒈𝒕
𝒃𝒍𝒊𝒋𝒇 𝒋𝒊𝒋 ℎ𝒆𝒍𝒅𝒆𝒓 𝒊𝒏 𝒎𝒊𝒋𝒏 ℎ𝒂𝒓𝒕

Wat zou je willen zeggen tegen andere rouwende mensen die op vakantie gaan?
Mirjam: "Wees mild voor jezelf. Als het even niet lukt om te genieten, is dat oké. En als het wél lukt, is dat ook oké. Laat verdriet er zijn. Zoek geen perfecte balans – rouw is nooit in balans."
"En weet: je bent niet alleen", besluit Daniël. "Rouw raakt ieder mens. Ieder verdriet is uniek, maar we hoeven het niet alleen te dragen. Wij ervaren daarin de troost van God, juist op de kruispunten van pijn."

Beeld: Puur Verbeeld