Vergeet Giethoorn, ontdek het geheime zusje

“Het kan zomaar zijn dat je hier een halfuur lang niemand tegenkomt, hoor!” waarschuwt Mark Bakker lachend. Hij staat op de steiger en geeft ons elektrische huurbootje een zetje. Zijn rechterarm is nog nat; zojuist heeft hij een flinke kluit waterplanten uit de schroefbladen gevist. “Mocht-ie nou veel lawaai gaan maken en langzaam gaan varen, zet de motor dan uit en maak die bladen weer even vrij.”

De Kleine Belterwijde

Met die laatste tip in onze achterzak sturen we behendig het kleine haventje uit, de Kleine Belterwijde op. We zwaaien nog even naar Mark, die alweer terugloopt naar zijn grand café met bijbehorende camping, waar hij het terras verder op orde maakt. Het is nog ruim voor lunchtijd en de zon doet verwoede pogingen haar stralen door het dichte wolkendek te werpen. Geruisloos passeren we bootjes – en boten – met klinkende namen als La Mare, Trinitas en Quatre Vingt. We buigen af naar links, waar we onder een witte brug door varen en waar de bebouwing ophoudt. Waren we op het meer al de enigen, hier valt de stilte pas echt op ons neer. Bijna onhoorbaar glijden we door het water, langs zacht ritselend riet. Van de weeromstuit missen we de eerste afslag – maar keren is hier geen probleem.

Ik ga met gierende banden weer terug

Mooiste Waterweggetje

Dat is in Giethoorn, een kleine twee uur varen verderop, wel anders, vertelde Mark vanochtend bij een kop koffie. “Daar is het filevaren, en komt je boot geheid gehavend terug. Ik zeg altijd: het is leuk om daar een drankje te drinken, maar ik ga daarna met gierende banden weer terug.” Hij wil maar zeggen: Giethoorn heeft de naam, maar Belt-Schutsloot is stukken rustiger.

“O, en wist je dat we hier de mooiste sloot van de provincie hebben? De Femsloot! In 2018 is-ie uitgeroepen tot ‘Mooiste Waterweggetje van Overijssel’. Daar moet je echt even doorheen varen.”
Staat genoteerd, Mark!

Hoogtepunt van het jaar

Belt-Schutsloot is een zogenaamd vaartdorp in Nationaal Park Weerribben-Wieden, in het noordwesten van Overijssel. Het is het rustige – en geheime – zusje van het toeristische Giethoorn. Tot 1959 was het alleen over water bereikbaar en het karakteristieke dorp met z’n houten bruggetjes en rietgedekte boerderijen ligt nog altijd verscholen tussen meren, vaarten en eindeloze rietlanden.

De gondelvaart, op de tweede vrijdag van augustus, is het hoogtepunt van het jaar. Er komen zo’n tienduizend bezoekers op deze parade van versierde en verlichte gondels af.

“Drie, vier jaar geleden was prinses Beatrix er zelfs!” zegt Mark trots, terwijl hij spectaculaire foto’s van het evenement op zijn telefoon laat zien. “Dat was fantastisch.” Grinnikend: “Ze is zelfs nog op een boot gestapt, dat mocht helemaal niet van de RVD.”

We schrikken op van een zwaar ronkend geluid achter ons

In volle vaart

Terug naar onze vaartocht. We hebben een aantal waterwegen gekruist, waarbij het soms even zoeken was naar de juiste route. De ene vaart is de andere niet; sommige zijn breed en open, andere smal en overwoekerd. Met een waterkaart en de navigatie op de telefoon in de aanslag, kan het niet meer misgaan.

En net als we ons verbazen over de stilte en de oneindige rietlanden, schrikken we op van een zwaar ronkend geluid achter ons. Een grote gemotoriseerde houten punter komt ons met flinke vaart achterop. Op de boeg die hoog uit het water steekt, leunt een stoere bordercollie-achtige met z’n twee voorpoten op de rand. De schipper houdt in als hij ons ziet en wacht geduldig zijn kans af om ons in te halen. Hij steekt zijn hand op ten groet en zodra hij gepasseerd is, draait hij het gas weer open en gaat hij er in volle vaart vandoor.

Libellen en schaatsenrijders

De rust is weergekeerd en het enige wat we nog horen, is het getjilp van allerhande vogels. Kenners zijn we helaas niet, maar hier moeten soorten als de roerdomp, bosrietzanger, kleine karekiet, het baardmannetje en de koekoek te horen zijn. In de bossen schijnt de wielewaal voor te komen en zelfs de ijsvogel zou hier een graag geziene gast zijn. In en boven het water wemelt het van de libellen en schaatsenrijders.

Als we net linksaf geslagen zijn richting een stuk open water, komt ons een hoop gejoel tegemoet. Het blijken drie schoolklassen te zijn die kano’s en motorbootjes hebben gehuurd. “We zijn net omgeslagen!” roept een jongen, die samen met twee maten in een kano zit. Hoewel ze er inderdaad behoorlijk verlept uitzien, kunnen ze er gelukkig om lachen.

Dat de 'Beltigers' hier trots op zijn, snappen we wel

De beroemde Femsloot

Om bij de beroemde Femsloot te komen, zetten we weer koers richting het dorp. Eenmaal op de Kleine Belterwijde pakken we een zijvaart, waarna we via een paar bijzonder lage bruggetjes langs keurig aangelegde achtertuinen varen. De Femsloot blijkt een soort mangrovebos te zijn; een dicht netwerk van in elkaar verstrengeld en overhangend groen, dat boven ons een natuurlijke boog vormt. Dat de ‘Beltigers’ hier trots op zijn, snappen we wel.

Geboren 'Beltiger'

‘Beltigers’ is de naam van de slordige zeshonderd inwoners die Belt-Schutsloot telt. Wout van de Belt is er zo één. We ontmoeten hem als we weer aan wal zijn, waar hij ons een stevige hand geeft. Zijn werkbroek en knokige knuisten verraden direct dat hij geen kantoorbaan heeft. Wout begon ooit als timmerman en metselaar, maar werkt nu als rietteler, natuurbeheerder en visser. Hij is een geboren Beltiger, en de familie Van de Belt woont al sinds ongeveer 1720 op het dorp. Hij kent de Wieden op z’n duimpje, en nagenoeg ook alle dorpsbewoners. “Of ze je dan in de gaten houden? Och, zolang ik mijn eigen dingen doe, mag iedereen mij in de gaten houden. Daar heb ik geen enkel probleem mee. Natuurlijk heb ik wel geheimen, wie niet? Maar als ik aan het werk ben, mogen ze me op de vingers kijken, hoor.”

Een visluchtje

Bijna dagelijks is Wout op en rond het water te vinden. “De meeste mensen gaan ’s ochtends met de auto naar hun werk, ik met de boot. In de winter, van half december tot eind april, maai ik riet. Daarna moet het riet verwerkt worden in veldbossen en leveren we het af aan de rietdekker of sla ik het op in de schuur. Maar het is seizoenswerk, dus momenteel doe ik er wat onderhoudswerk als timmerman bij en van juni tot eind augustus doe ik natuurbeheer. En tussendoor vis ik ook nog. Vanochtend was ik bijvoorbeeld druk met de palingfuiken. Dus ik zal wel een luchtje bij me hebben”, grijnst hij.

De Wieden-Weerribben is het grootste rietgebied van Nederland. Maar het meeste riet dat gebruikt wordt op daken komt uit China, vertelt Wout. “Zo’n tachtig procent van al het riet wordt geïmporteerd. Om twee redenen: het is goedkoper en er is hier niet genoeg. Dat drukt ons behoorlijk van de markt, want wij moeten ons aanpassen aan de prijzen van de Chinezen en dat is een uitdaging.”

• 5 culinaire hotspots in Zeeuws-Vlaanderen die je niet mag missen

  5 culinaire hotspots in Zeeuws-Vlaanderen die je niet mag missen

Geen supermarkt

In 2022 sloot de laatste winkel in Belt-Schutsloot zijn deuren, en daarmee is er geen supermarkt meer te vinden in het dorp. Wel kent Belt-Schutsloot een rijk verenigingsleven, vertelt Wout. Zo zingt hij al meer dan veertig jaar elke dinsdagavond bij het christelijk gemengd koor ‘Looft den Heere’. Eerst als tenor, nu als bas. En zondags bezoekt hij de Protestantse Gemeente, tegenover het dorpshuis, waar hij jaren in de kerkenraad heeft gezeten.

Kan hij zich voorstellen dat hij ooit weggaat uit zijn geboortedorp? Hij staat op en schudt zijn hoofd. “Als het niet nodig is niet.”

Als we hem even later nakijken terwijl hij op zijn trekker springt, begrijpen we wel waarom.