Onderzoek seksisme in de kerk: vrouwelijke predikanten worden ongelijk behandeld

In de academische wereld en op de werkvloer werd al eerder onderzoek gedaan naar seksisme, en journalistiekstudent Aliene Boele was voor haar afstudeeronderzoek benieuwd hoe het er in de kerk aan toeging. Ze stuurde een enquête naar de dertienhonderd vrouwelijke voorgangers die Nederland telt en kreeg er ruim driehonderd terug.

Waar hebben we het precies over als het gaat om ‘seksisme in de kerk’?
“In dit onderzoek gaat het over vrouwelijke voorgangers, waarbij we deze definitie van seksisme hanteren: discriminatie – dus ongelijke behandeling – in gelijke gevallen op grond van geslacht. Een van de vragen die ik de vrouwelijke voorgangers stelde, is: voel je je ongelijk behandeld omdat je vrouw bent?”

Wat vond je het meest opvallend in de resultaten?
“Dat het stereotiepe denken blijkbaar heel diep zit. Kerken zéggen: ‘Mannen en vrouwen mogen allebei voorganger zijn’, dus in die zin zijn ze gelijk. Maar veel vrouwen voelen zich toch ongelijk behandeld in de kerk.”

Waar blijkt dat bijvoorbeeld uit?
“Van de respondenten ervaart 86 procent seksisme. Bijna 9 op de 10, dat is echt een hoog aantal. Meer dan de helft van de vrouwen die seksisme ervaren, zegt dat er wordt getwijfeld aan haar competenties als voorganger. Dat is de meest voorkomende vorm van seksisme.

Aan het einde van de dienst zeggen gemeenteleden dan bijvoorbeeld: ‘Best een ingewikkelde preek, ik dacht dat vrouwen eerder over iets makkelijks zouden preken.’ Veel mensen denken ook dat vrouwen meer vanuit hun gevoel preken en dat mannen harder studeren op hun preek.

Ook in de kerkenraad voelen vrouwen zich minder serieus genomen. Ze worden steeds onderbroken bijvoorbeeld, en als het gaat over onroerend goed of financiën, mogen ze daar niet over meepraten. Maar ze mogen wel de koffie en de thee serveren aan het begin van de vergadering.
Ten slotte krijgt iets meer dan 50 procent ongewenste opmerkingen over uiterlijk en kleding.”

Wie uiten zich het meest seksistisch?
“Van de voorgangers die seksisme ervaren, geeft 75 procent aan dat het vanuit de gemeente komt. Ruim 60 procent zegt seksisme te ervaren vanuit collega-voorgangers, en zo’n 40 procent vanuit de kerkenraad. De gemeenteleden vormen dus de grootste groep, gevolgd door collega-voorgangers.”

Hoe zou seksisme volgens de predikanten zelf voorkomen kunnen worden?
“Wat ik opvallend vond, is dat 65 procent zegt: er moet meer aandacht voor komen in de predikantenopleiding. Maar een hoogleraar die ik naar aanleiding van dit onderzoek sprak, zei: ‘Dat is dweilen met de kraan open. Het is fijn voor vrouwen als ze zelf meer voorbereid aan de slag gaan, maar de gesprekken in de kerk zijn veel belangrijker. Heb het over de vraag hoe we met elkaar omgaan en hoe we over elkaar praten. Dan creëer je bewustwording in de gemeente.”

Beeld: Shutterstock