Waarom heeft God de mug gemaakt?

Op Twitter krijg ik verschillende antwoorden. Een dominee suggereert dat de mug er is om ons mensen nederig te houden. Een volgster denkt dat de mug tijdens de zondvloed had moeten uitsterven, maar stiekem meeliftte achter Noachs oor. Bioloog René Fransen antwoordt ons dat er wel enig nut in de mug zit, omdat die mug door zoveel andere dieren kan worden opgegeten. ‘Van vogels via kikkers tot vissen, ze lusten allemaal wel een mugje.’

Muggenzifterij

Zo zie je maar: alles is perspectief. Terwijl wij God krabbend en meppend vragen waarom de mug nu toch bestaat, vraagt de mug zich hetzelfde af over vogels, kikkers en vissen. Het is nu eenmaal eten en gegeten worden in de natuur, en de soort die het meest effectief omgaat met voedsel en voortplanting overleeft het makkelijkst. En dat is natuurlijk het echte antwoord op onze vraag: de mug bestaat nog steeds omdat de mug wonderlijk mooi is aangepast aan alle dreigingen en kansen van het dierenrijk.

Over perspectief gesproken. Onze uitdrukking ‘muggenzifter’ is een creatie van Jezus zelf. Hij klaagt over de schriftgeleerden ‘die uit hun drank de muggen ziften, maar een kameel wegslikken’. Tegen hen zegt Jezus: houd je niet bezig met een muggetje als er ook een olifant in de kamer staat. Perspectief dus!

Dodelijkste dier

Laten we die woorden serieus nemen en van onze luxeproblemen (en eerlijk is eerlijk: dat zijn die muggenbultjes wel) naar de grotere kwesties gaan. Want die zijn er. De mug doet veel ergere dingen dan onze zomervakanties verstoren: ze is ook een notoire ziekteverspreider. Volgens Bill Gates is de mug daardoor het dodelijkste dier dat er is. Zowel haaien als wolven hebben per jaar tien dode mensen op hun geweten. Muggen doden… 750.000 mensen per jaar!

Het grootste aantal slachtoffers vinden we onder jonge kinderen in ‘sub-Sahara Afrika’. Zij sterven aan malaria. Besmet door een muggenbeet. Ervaring leert dat we dat dodental heel goed terug kunnen schroeven door zaken als medicatie en muggennetten. Voor een groot deel hangt dat dus af van geld en prioriteiten. Dat juist dit gebied zoveel malariadoden moet betreuren staat niet helemaal los van de wereldwijde welvaartsverdeling…

Farizees gedachtenspelletje

Hoe langer ik nadenk waarom muggen nu toch bestaan, hoe zekerder ik weet dat Jezus dat maar een Farizees gedachtenspelletje zou vinden. Muggenzifterij, terwijl er een olifant uit de weg moet worden geruimd. Want de vraag die er echt toe doet is natuurlijk: ‘Hoe bestaat het dat muggen nu nog zo verwoestend rond kunnen gaan?’

De verantwoordelijkheid ligt voor een deel bij ons. Bij ons, die trouwens zelf de nummer twee op de lijst van meest dodelijke dieren zijn (475.000 slachtoffers, volgens het eerdergenoemde schema uit 2014). Het spelletje van de natuur: eten of gegeten worden, goed zorgdragen voor je eigen overleving, hebben we ons inmiddels aardig bekwaamd. We staan bovenaan de voedselladder.

• Lees ook: Is de natuur een bewijs dat God bestaat?

Simpele muggenbeet

Maar tegenover het spelletje van de natuur staat het spel van de genade. Dat is God die ons vraagt waar we zijn als medemensen in armere landen een simpele muggenbeet niet overleven. Dat is God die ons vraagt waar we zijn als 475.000 levens door geweld eindigen.

Ik begrijp het: dat is een wat ongemakkelijk spel om mee te eindigen, niet iets om in je koffer mee te nemen in het vliegtuig. Maar als God die vragen aan mij stelt, durf ik als antwoord niet aan te komen met: ‘Ik zit op een Spaans strand te filosoferen waarom u ons met de mug hebt opgescheept’.

Tekst: Alain Verheij
Beeld: Shutterstock