Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Waarom je juist na je 40e een nieuwe hobby moet leren

'Je hersenen moeten actief blijven'

Een nieuwe hobby leren na je 40e, is dat moeilijker dan wanneer je pakweg 20 bent? “Ja,” zegt neurowetenschapper Erik Scherder. “Maar het is ook heel goed voor de conditie van je brein, dus doen!” Hoewel nog nét geen 40, waagde redacteur Mirjam Hollebrandse zich aan een nieuwe hobby: suppen. Houdt ze het droog?

Deel:

Wie googelt op hobby’s, komt een eindeloze activiteitenlijst tegen. Van judo, bridgen en stijldansen, tot poppenhuizen bouwen, hoelahoepen en cartoontekenen. Ik wil iets leren wat je redelijk makkelijk ‘even tussendoor’ kunt doen, en waarvoor je niet eerst een dure uitrusting hoeft aan te schaffen om vervolgens te ontdekken dat het niet bij je past. Ik ken iemand die soms zomaar een uurtje gaat suppen, gewoon midden op de dag, en dat trekt me wel. Sup staat voor Stand Up Paddling: staand peddelen, op een supboard. Ik zie ze weleens voorbijkomen op een meer of in een gracht en het ziet er altijd wel relaxed uit. Ik heb er een hard hoofd in of ik me staande weet te houden op zo’n ding, maar dat is van later zorg.

Je kunt het gegarandeerd

Populaire bezigheid

Ik vind een sup-school in Harderwijk – Sup&Go – en Marnix, een van de twee eigenaren, nodigt me op een zonnige woensdagochtend uit aan te sluiten bij een lesgroepje. In de dagen voorafgaand aan mijn eerste les heb ik mezelf in gedachten al talloze malen in het water zien vallen, waarbij ik al spartelend vergeefs op het board probeer te klimmen. “Je kunt het gegarandeerd,” stelt Marnix me gerust als ik via de telefoon piep dat ik best wel knullig ben in dit soort sporten. “Tachtig procent van de suppers is vrouw, en de meesten zijn tussen de 35 en 45 jaar,” zegt hij. Daar pas ik dus mooi bij.
Marnix supt al acht jaar; hij was een van de eersten in Nederland. Lachend: “In het begin riepen mensen: ‘Hé, ben je je zeil vergeten?’ “Inmiddels is het een heel populaire bezigheid, juist omdat het een mooie combi is van recreatie en sport. Bovendien is Nederland het ultieme land om te suppen.”

‘Waar ben ik aan begonnen!’

Ik word steeds enthousiaster en heb er zin in als ik die ochtend in hardloopkleding de auto in stap. In een klein half uurtje rijd ik naar Harderwijk, waar Marnix en zijn compagnon Diane al druk in de weer zijn om alles klaar te maken voor de les. Op de steiger liggen vijf legergroene en vier turquoise boards klaar met evenzoveel peddels. Het is nog fris, maar Marnix verzekert me dat ik het eenmaal op het water snel genoeg warm heb.
Even denk ik: lieve help, waar ben ik aan begonnen! Had ik niet toch beter kunnen kiezen voor accordeon spelen? Of voor mijn part haken? Of Chinees leren, gewoon lekker op de bank? Alles beter dan staan te wiebelen op zo’n plank, met het risico op een nat pak.

Koudwatervrees

Suppen_2

Veel tijd voor koudwatervrees is er niet: als de andere zes deelnemers ook zijn gearriveerd, legt Diane een paar basisdingen uit: zo houd je je peddel vast, hier zet je je voeten neer en zo maak je een bocht. Voor ik het weet, ben ik aan de beurt. Concentratie nu: ik schuif het board het water op en ga voorzichtig op m’n knieën op het board zitten. Het board voelt stevig aan, dat valt me honderd procent mee. Ik peddel langzaam weg van de steiger en maak een bocht richting de anderen. “Probeer maar te gaan staan!” roept Marnix, die zich intussen superrelaxed op zijn board door het water beweegt.

Veroudering van je hersenen

“Ik hoop dat het je veel moeite kost,” zei hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder de dag ervoor tegen me, toen ik hem via de telefoon vroeg of het wel een slim idee is om te gaan suppen. Hij juicht het leren van een nieuwe hobby van harte toe – juist na je 40e. Waarom? “Je hersenen moeten actief blijven,” antwoordt hij. “Het interessante is namelijk dat je na je 30e al enige veroudering ziet optreden in het brein, met name in de verbindingen tussen de hersenen. Dingen doen die uitdagend zijn en moeite kosten, blijkt essentieel voor de kwaliteit van die verbindingen.”

Stabiele fase

Scherder legt uit dat bij de meeste mensen na hun 39e de drukte van het leven afneemt. Ze komen in een soort stabiele fase – de kinderen worden zelfstandiger, de carrièredruk neemt af –, maar juist die stabiliteit is funest voor de hersenen. “Juist na je 40e, als je misschien het gevoel hebt dat je wat inkakt, is het heel belangrijk om je hersenen te blijven stimuleren.”

Dalende lijn

Wie Erik Scherder een beetje kent, weet dat de beste man weinig nodig heeft om op dreef te komen. Zelfs tijdens een telefonisch interview vertelt hij geanimeerd over onderzoeken die laten zien hoe een dalende lijn van hersenactiviteit weer horizontaal gaat lopen op het moment dat je met iets nieuws begint. “Zelfs bij 60-jarigen! Als ik die studies zie, heb ik een heel blije dag!”

Minder gemotiveerd

Maar waarom kost iets nieuws leren op latere leeftijd dan zo veel moeite? “Omdat de verbindingen tussen de verschillende hersendelen kwetsbaarder worden. De kwaliteit van die verbindingen is essentieel voor de signaaloverdracht. Hoe hoger de kwaliteit, hoe sneller signalen heen en weer gaan. Is er een probleem, dan heb je als je jong bent wel tien oplossingen. Je bent creatief, je hebt ideeën, je bent gemotiveerd. Maar naarmate je ouder wordt, neemt de kwaliteit van die verbindingen af. Je neemt minder initiatieven, bent minder gemotiveerd, en bij een verandering op je werk, denk je: nee hè, niet weer!
Je kunt dat proces vertragen door jezelf in te spannen. Daardoor neemt de doorbloeding toe en als je die op peil houdt, houd je je hersenen in goede conditie.”

Ik hoop op veel valpartijen

Veel valpartijen

Door nieuwe dingen te leren, zet je je hersenen dus als het ware aan het werk, waardoor je ze in conditie houdt. Maar Scherder benadrukt dat het belangrijk
is om dingen te doen die móéite kosten. “Daarom hoop ik ook op veel valpartijen als je gaat suppen,” lacht hij. “Als je zo wegvaart, is dat natuurlijk leuk, maar kost het je weinig moeite, en heeft het minder effect. Zoeken naar balans, regen en wind, dat maakt suppen uitdagend.”

Minimaal een half uur per dag

Als je wilt dat een nieuwe hobby effect heeft op je brein, maakt het dan nog uit wát je gaat doen? “Er zijn studies waarbij de ene groep een fotografiecursus doet en de andere groep gaat quilten,” reageert Scherder. “In beide groepen ging het geheugen van die mensen enorm vooruit, terwijl dat helemaal niet getraind werd bij die taken. Dus blijkbaar gaat het erom dat je iets doet wat iets van je vraagt. Ook de frequentie is daarbij van belang, trouwens. Reken minimaal een half uur per dag voor enig effect.”

Pardoes in het water

Terug naar mijn sup-les. Ik sta inmiddels op het board, en we zijn de nieuwbouwwijk van Harderwijk uit gesupt. Het water dat zo nu en dan over m’n blote voeten glijdt, is heerlijk verkoelend. De tocht voert onder een lage brug door – bukken en een nieuw evenwicht vinden, terwijl ik ondertussen voorzichtig verder peddel zonder met dat ding de brug te raken – richting de molen.
En daar gaat het mis. Niet met mij, gelukkig, maar met een van mijn medecursisten. Ze botst tegen een paal, verliest haar evenwicht en valt pardoes in het water. Oei, uitkijken dus. Marnix had al gezegd: “Je valt niet zo snel, tenzij je tegen iets aan vaart, of als iemand van achteren tegen je aan botst.” Dan is het lastig je evenwicht te bewaren. Maar kom op, de zon schijnt en op het water ben je zo weer droog.

De golven doen hun best mij uit m’n evenwicht te brengen

Wind en golven

Hoewel suppen er vanaf de kant simpel uitziet, komt er toch meer bij kijken. Zo is je houding heel belangrijk: voeten uit elkaar, iets door je knieën zakken, met rechte armen peddelen, de spaan diep genoeg het water insteken en ter hoogte van je voeten weer omhooghalen. Halverwege duizelt het me even: het kost nog best wat moeite – precies waar Erik Scherder het over had.
Het laatste half uur van de tocht gaat over het Veluwemeer. Spannend, want er staat een aardig windje en de golven doen hun best mij uit m’n evenwicht te brengen. Ik hoor en voel het water klotsen, en twee keer denk ik: daar ga ik! Maar ik weet me in balans te houden en plant m’n voeten weer stevig op het midden van het board. Nu oppassen dat de wind me niet te veel naar de kant blaast. Het is stevig peddelen, maar wie het goed doet, haalt de kracht uit z’n benen. Zo spaar je je armen en schouders.

Plaatselijke sportzaak

Eerlijk is eerlijk: ik vond het suppen ontzettend leuk, maar ik ben doodop als ik thuiskom. “Ik zou best even een dutje willen doen,” app ik naar mijn collega’s. Maar niks ervan, er moet nog een artikel geschreven worden. Een paar dagen later begint het weer te kriebelen. Ik neem zelfs een kijkje bij de plaatselijke sportzaak om te zien wat een supboard kost. Eerst nog maar eens huren, besluit ik, en op een ochtend rijd ik samen met de fotograaf naar Bussloo. Bij een van de kiosken staat het board al voor me klaar en ga ik opnieuw het water op. Dit board is wat kleiner en een stuk instabieler, waardoor ik er de eerste paar minuten wat verkrampt op sta. Ik herinner me weer wat Marnix zei: “Het ene board is het andere niet. De kwaliteit bepaalt het gemak waarmee je supt.” Maar als ik begin te peddelen, heb ik al snel de smaak weer te pakken. Wauw, dit is echt leuk!

Wat vindt Erik Scherder van mijn nieuwe sup-hobby? “Het feit dat je iets doet wat mentale moeite kost, waarbij je echt moet nadenken, is mooi. De combinatie met fysieke inspanning is het meest ideaal. Dan doe je meteen iets aan je immuunsysteem. En dat is vooral in deze coronatijd heel belangrijk.”

Beeld: GoedFolk

Geschreven door

Mirjam Hollebrandse

--:--