Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Wat gebeurt er als je je minder laat leiden door je ego?

Als je niet oplet laat je ego luid van zich horen. Je bent niet goed genoeg, je moet anders en beter. Jorn laat zien hoe het Enneagram je een spiegel voorhoudt, door je te confronteren met je gebreken, maar ook leert jezelf én je ego te omarmen.

Deel:

‘Ik ben vrolijk’, stap naar achter, ‘…maar ik ben dit ook niet’. ‘Ik ben snel jaloers’, stap naar achter, ‘…maar ik ben dit ook niet’. Dit was vorig jaar één van de eerste opdrachten van de coach-opleiding die ik volg. In tweetallen stonden we tegenover elkaar om kennis te maken. De opdracht was om een eigenschap van jezelf te vertellen, een paar seconden stil te zijn, een stap naar achter te doen en te zeggen ‘…maar ik ben dit ook niet’. De ander mocht niet reageren en na een stilte draaiden we de rollen om. ‘Ik ben …, maar ik ben dit ook niet.’

Deze blog gaat over het ego: dat wat je ‘bent’… maar ook niet. Het Enneagram is een persoonlijkheids-indeling die de drijfveren en de werkwijzen van je ego blootlegt. Op verschillende manieren houdt het Enneagram mij een spiegel voor: waarom doe of denk ik op deze manier? Hoe komt dat en hoe kan ik leren om anders te denken en doen? In deze serie blogs wil ik je meenemen op mijn reis naar zelfkennis, met hulp van deze tool.

'Ik voelde me betrapt' - Hoe het Enneagram Jorn confronteerde met zichzelf
'Ik voelde me betrapt' - Hoe het Enneagram Jorn confronteerde met zichzelf

Mijn ego is niet iets slechts

Het ego kan gezien worden als het deel van mezelf dat altijd meer wil, beter, anders – het is nooit genoeg. Het ego is de combinatie van karakter, persoonlijkheid, intenties en verlangens dat de buitenste laag is rondom de essentie van wie ik ben.

‘Ben’ ik die eigenschappen, die verlangens? Nee: wie of wat ‘ik ben’ is niet te vatten in die uiterlijkheden of in één van de negen Enneagramtypen. Maar: het bewust worden van deze dingen, ontdekken hoe mijn persoonlijkheid in elkaar zit, helpt me juist om dieper op zoek te gaan naar de essentie van wie ik ben.

Ik ben er de laatste jaren achter gekomen dat mijn ego niet iets slechts is. Het helpt me overleven en het brengt me in beweging. Maar, als ik te veel luister naar de stemmen dat ik beter, anders en specialer moet zijn om écht waarde te hebben, dan word ik ongelukkig en vind ik nooit rust. Ik probeer het ego te omarmen, te bedanken, maar soms ook even op de achterbank te zetten als ik wil luisteren naar die veel diepere en rustigere stem. De stem diep van binnen die fluistert dat ik oké ben, helemaal oké – met alle plus- en minpunten. Goed genoeg. 

Van passie naar deugd

Het Enneagram confronteert ons met onszelf en onze gebreken, maar geeft ook een vergezicht van hoe puur, mooi en goed we kunnen zijn. In de theorie van het Enneagram spelen de zogenaamde passies en deugden een rol. Elk van de types is gekoppeld aan een passie (grotendeels afgeleid van de 7 christelijke hoofdzonden). ‘De passies representeren de 9 manieren waarop we uit balans raken en doorslaan in ons denken, voelen en doen,’ schrijven Riso & Hudson in De wijsheid van het enneagram.

In het loskomen van het ego kan de passie van het Enneagramtype omgevormd worden tot een deugd. De deugden komen tot uiting als iemand goed in zijn/haar vel zit en zich minder laat leiden door de onrust van het ego. In het plaatje hieronder zie je de passies en deugden gekoppeld aan de Enneagramtypen.

afbeelding
afbeelding.

Ego, passies en deugden. Ik herken mezelf (of beter gezegd ‘mijn ego op automatische piloot’) in de omschrijving van Type 4. De passie of hoofdzonde van De Individualist is afgunst. Dit wordt vaak uitgelegd als ‘het gevoel fundamenteel iets te missen’, het vergelijken met anderen en daar jaloers op zijn. Zoals ik al eerder omschreef: helaas herken ik dit maar al te goed. Hoe kan ik mijn Enneagramtype volledig omarmen, mijn ego er simpelweg laten zijn – maar tegelijkertijd ook stappen zetten om te leven voorbij dat ego alleen, zodat de deugd meer tot uiting komt?

Ik heb steeds weer momenten van bekering nodig

Hierin is voor mij de spirituele zoektocht belangrijk. Ik geloof dat God de kern van elk persoon goed en volmaakt heeft bedacht en gemaakt: naar het evenbeeld van God. Die spark binnenin kan niet uitgaan en verlangt ernaar om meer te branden en te schijnen.

Toch gaan we zo snel voorbij aan deze kwetsbare, pure en liefdevolle manier van leven en denken we dat we ‘iemand anders moeten zijn’. Het ego bokst zich naar voren en de verbinding met die essentie raakt steeds verder uit zicht.

En toch is er die heimwee: dat verlangen om terug te gaan naar de kern van wie we zijn. In dit proces, deze zoektocht naar zelfkennis, vind ik het Griekse woord dat vertaald wordt als ‘bekering’ erg mooi: metanoia. Simpel gezegd is metanoia het ‘veranderen van gedachten’ (meta: anders, noos: denken, geest). Hoe denk ik over mezelf en de ander? Ik heb steeds weer momenten van bekering nodig om de gedachten die ik over mezelf heb in overeenstemming te krijgen met de gedachten die God over mij heeft.

Ik heb steeds weer momenten van bekering nodig om de gedachten die ik over mezelf heb in overeenstemming te krijgen met de gedachten die God over mij heeft.

Twee keer per jaar ga ik voor een paar dagen naar het klooster. De stilte opzoeken is voor mij ook een manier om ‘tevredenheid’ toe te laten. In de stilte lukt het me beter om afstand te nemen van de onrust. Ik heb de stilte nodig om tegen mezelf te kunnen zeggen ‘…maar ik ben dit ook niet’.

Wil je meer lezen over bijvoorbeeld de passies en deugden? Dit boek geeft een volledig beeld hiervan en deze podcastaflevering gaat er ook over. In de volgende blog sta ik stil bij de drie verschillende ‘triades’ van het Enneagram: de hart-typen, hoofd-typen en de onderbuik-typen.

afbeelding
afbeelding.

Geschreven door

Jorn den Hertog

--:--