We hebben een Godswonder nodig om onze meningen te herzien…

Nog steeds weiger ik te geloven dat Michael Jackson schuldig was aan misbruik van jongens – hij werd immers na een lang proces unaniem door een jury vrijgesproken. Nog altijd vind ik PSV een betere club dan Ajax – al zijn we (!) de laatste jaren geen kampioen geworden. Nog regelmatig geniet ik van een heerlijk stuk vlees en ga ik los wanneer de barbecue aanstaat – al besef ik dat er weinig zo milieuvervuilend is als de vleesindustrie.

Ik – en mijn eigen gelijk… Niets zo moeilijk als je standpunt aanpassen.

Hoe vaak zien we in een van de talloze talkshows die de Nederlandse televisie rijk is, gasten gedurende de discussie van mening veranderen? Ooit een Tweede Kamerlid tijdens een debat van partij zien switchen? Laten we eerlijk zijn: er moet een Godswonder gebeuren willen wij van het ene op het andere moment van mening veranderen. Vraag maar na bij ene Paulus.

Dieper en dieper overtuigd

Wij houden van onze eigen opvattingen en overtuigingen. En van hen die dit geloof met ons delen. We zoeken elkaar op, laven ons aan elkaars bevestigingen en raken dieper en dieper overtuigd van onze waarheid. Hoe warmer ons eigen gelijk voelt, hoe kouder we worden tegen die idioten en onwetenden die een andere mening zijn toegedaan. Daar waar we eerst nog een gesprek met die ander konden voeren, nog de moeite namen hen verbaal van repliek te dienen, laten we hen nu links (of rechts natuurlijk) liggen. Ze zijn de moeite van onze energie niet meer waard.

Beer in het bos

Neurowetenschappers ontdekten dat wij mensen met een andere mening letterlijk zien als gevaar. De antagonist in ons eigen verhaal. Schrijver Will Storr haalt in zijn boek The science of storytelling professor Sarah Gimbel aan, die onderzoek deed naar wat er in het brein gebeurt van iemand die geconfronteerd wordt met feiten die bewijzen dat zijn politieke opvattingen niet kloppen. Wat blijkt? De hersenreactie is te vergelijken met die van iemand die tijdens een boswandeling plotseling oog in oog staat met een levensgevaarlijke beer. We zijn als de dood!

We denken dat het helpt om de ‘beer’ te lijf te gaan door ons nog meer in te graven in onze eigen overtuigingen. Zo zou Hitler, voordat hij zichzelf van zijn leven beroofde, nog hebben gezegd dat de wereld het nationaalsocialisme voor eeuwig dankbaar zou zijn dat de Joden in Duitsland en Centraal-Europa waren uitgeroeid. Storr: “Het brein van de ergste Nazi’s genereerde automatisch redenen om te verklaren dat wat zij deden moreel correct was.”

Onderzoekers ontdekten volgens Storr dat geweld en wreedheid vier oorzaken kunnen hebben: hebzucht en ambitie, sadisme, een hoog zelfbeeld en moreel idealisme. Waarbij niet sadisme, maar een hoog zelfbeeld en moreel idealisme de grootste boosdoeners zijn.

Met de dag radicaler

Dat zien we al terug in de Bijbel. Kijk alleen al naar hoe Jezus behandeld werd. Waarom werd Hem het leven zuur gemaakt? Waarom werd Hij uiteindelijk gemarteld en aan het kruis geslagen? Het was niet het sadisme van de Romeinen, maar het moreel idealisme van de Bijbelkenners die Jezus het leven kostte. Jezus was hun grote beer in het bos.

In de drie jaar dat hij predikend door het land trok, hebben ze genoeg kans gehad om hun mening te herzien. De bewijzen voor hun ongelijk lagen voor het oprapen. Maar in plaats van in te zien dat ze het misschien verkeerd zagen en hun mening te herzien, werden ze met de dag radicaler in hun ideeën – en groeide de haat naar Jezus toe.
Een patroon dat we in de kerkgeschiedenis herhaaldelijk terugzien. Kruistochten. Aanslagen. Kerkelijke tucht. Eindeloze discussies in christelijke bladen. Uitsluiting van het avondmaal. Enzovoort. Enzovoort.

Tijd voor meer Godswonderen dus. Want van ons eigen brein hoeven we het helaas niet te verwachten.