Wiecher en Jolanda zijn pleeggrootouders van hun 5-jarige kleindochter

Nieuwsgierig gluurt Anna om het hoekje van de woonkamerdeur naar het bezoek in de gang. Met een grote Minnie Mouse-haarband op haar hoofd geeft ze even later verlegen een hand en fluistert ze haar naam. Ze is 5 en tijdens het gesprek breekt ze regelmatig even in voor een knuffel met opa of een vraag aan oma om nog een koekje. Tegen de wand staat een meubel vol speelgoed, met roze als basiskleur. Buiten glimt een houten klimrek mét glijbaan in de novemberregen, ernaast een grote trampoline.

Doorkomende tandjes

“Het is alsof we dertig jaar terug zijn in de tijd”, glimlacht Jolanda. “Toen ze hier kwam, was ze nog een baby en moesten we er ’s nachts uit omdat ze huilde vanwege doorkomende tandjes. En we moesten aan de slag om haar zindelijk te maken. Dat is op onze leeftijd niet niks. Maar uiteindelijk staat de liefde voor je zoon en kleindochter voorop.”

Geen stabiele relatie

Arjan, de vader van Anna en de jongste zoon van Wiecher en Jolanda, kwam in zijn tienerjaren in aanraking met alcohol en drugs. Zijn gebruik ging van kwaad tot erger en leidde tot diverse opnames in verslavingsklinieken. Voor Wiecher en Jolanda, die ook nog drie andere kinderen groot te brengen hadden, een enorme zorg. Precies op het moment dat het iets beter leek te gaan met Arjan, ontmoette hij een Poolse vrouw, met wie hij een relatie kreeg. Ze gingen samenwonen en hoewel het geen stabiele relatie was, waren Wiecher en Jolanda blij dat hun zoon in elk geval woonruimte had.

Geschenk van God

Tot op een ochtend de telefoon ging. Arjan belde: zijn vriendin was in verwachting. Jolanda: “Ik weet nog precies waar ik stond, in de keuken. Ik dwong mezelf eerst even drie keer adem te halen. Want ik wist natuurlijk dat deze zwangerschap verre van ideaal was. Vervolgens heb ik hem gefeliciteerd. Een kind is toch altijd welkom? Het is een geschenk van God. En op dat moment – ze waren rond de 26 – waren ze allebei clean.”

Wiecher: “We dachten nog: misschien is dit een wending ten goede. Als hij vader wordt, wordt hij wellicht toch een keer verstandig. We hebben geholpen met de inrichting van de babykamer, en Arjans vriendin stond onder dagelijkse medische controle. Ze zaten er bovenop dat ze niet opnieuw zou gaan gebruiken tijdens de zwangerschap.”

Superlief

Op 31 december 2017 werd Anna geboren. En waar Wiecher en Jolanda al bang voor waren: het jonge gezin bleek niet stabiel genoeg. Zowel Arjan als zijn vriendin ging weer drinken en gebruiken, waarbij Arjan ook psychische klachten kreeg. Jolanda: “Al na een paar weken belde onze zoon: ‘Het gaat niet goed, wil je Anna komen halen?’ Als het dan na een paar dagen of een week weer wat beter ging, brachten we haar weer terug, maar hij belde steeds vaker. Zijn dochter was alles voor hem, Anna was de belangrijkste in zijn leven. Hij was altijd superlief voor haar. Als hij een psychose voelde opkomen, zei hij: ‘Mam, ga maar weg met Anna, want het gaat zo meteen fout.’”

In oktober 2018, ruim negen maanden na Anna’s geboorte, werd de situatie echt onhoudbaar en greep de kinderbescherming in. Anna kreeg een nooduithuisplaatsing en kon terecht bij haar grootouders. Eerst voor drie maanden, maar dat werd al snel verlengd tot een jaar.

Dan heb je na 25 jaar ineens weer een baby in huis.
Jolanda: “Daar heb ik in het begin wel van wakker gelegen. Ik ging uitrekenen hoe oud ik was als zij 18 zou zijn. En ik dacht: dan ga ik straks met pensioen en kan ik nóg niks! We waren al helemaal uit de kleine kinderen, zaten in een heel andere fase. En de zorg voor Anna was niet voor een jaar, maar waarschijnlijk voor de komende twintig jaar. Dat was echt even omschakelen.”

Eén setje kleertjes

Wiecher en Jolanda kregen veel hulp van de pleegzorgorganisatie. Die hielp hen met praktische zaken en raadde Jolanda bijvoorbeeld aan gewoon te blijven werken. “Mijn leven moest niet compleet veranderen door de komst van Anna, zeiden ze. Ik werkte toen drie dagen bij PostNL en dat doe ik nog steeds. Dat is fijn, anders staat je leven inderdaad alleen maar in het teken van een kind. Apart ook: toen mijn eigen kinderen klein waren, heb ik nooit gewerkt. Ik ben pas gaan werken toen Arjan naar de middelbare school ging.”

Wat moet zo’n meisje hier met twee saaie oude mensen?

Vanuit de omgeving kregen Wiecher en Jolanda eveneens veel hulp. Zo kon Anna direct terecht in het kinderdagverblijf en kregen ze van diverse kanten kleding aangereikt. “Anna ging met ons mee naar huis met een paar luiers en één setje schone kleertjes. We moesten een kinderkamer inrichten, terwijl ik alle kinderspullen de deur al uit had gedaan. Ook daar hebben we veel hulp bij gehad.”

Waren er, met het zicht op jullie pensioen, plannen die jullie in de ijskast moesten zetten?
Jolanda: “Geen grote plannen in elk geval. Hooguit dat je weleens dacht aan de vakanties die je samen zou gaan doen. Dat gaat nu natuurlijk wat minder makkelijk. We gingen altijd lekker rustig in het naseizoen, nu staan we weer op campings met kindervermaak en speeltuinen – tussen allemaal jonge ouders.”

Wiecher: “Ik houd erg van motorrijden en volgend jaar is er een grote groepsmotortocht van een week. Daar heb ik vaker aan meegedaan en dat zou ik nu ook wel willen. Maar dat is praktisch niet haalbaar. Want Anna moet gewoon elke dag naar school en opgehaald worden. Ze voelt zich bij ons thuis, dus je kunt wel zeggen ‘je gaat een nachtje ergens logeren’, maar ze is gewoon dolblij als ze hier weer is. En ’s avonds met z’n tweeën naar een verjaardag? Dat lukt niet meer. Ons leven staat nu in het teken van Anna.”

Nooit spijt gehad?
Jolanda: “Geen seconde.”
Wiecher: “Geen haar op ons hoofd die denkt: had ik het maar niet gedaan. Wel denk ik soms: wat moet zo’n meisje hier met twee saaie oude mensen aan tafel? Gelukkig speelt ze veel bij andere kinderen, en haar nichtje van dezelfde leeftijd – de dochter van onze andere zoon – woont hier in de buurt.”
Jolanda: “Ik denk nu zelfs weleens: waarom hebben we dit vroeger eigenlijk niet gedaan voor een kind dat opvang nodig heeft?”
Wiecher: “Ik vind het pleeggrootouderschap geweldig. Soms zeggen mensen: ‘Als ik een weekend de kleinkinderen over de vloer heb gehad, ben ik helemaal op.’ Maar dit is anders. Ik hoef haar niet continu bezig te houden. Anna woont hier, heeft hier haar plek, haar thuis, haar eigen spulletjes.”

Welke rol speelde jullie geloof in het besluit de zorg voor Anna op je te nemen?
Wiecher: “Voor ons stond sowieso bovenaan: dit doe je gewoon. Maar door onze levensovertuiging weet je ook: je leeft niet voor jezelf. Je mag er voor anderen zijn. Dus ja, dat speelde zeker mee.

Spijt? Geen seconde!

Daar komt bij: Anna wordt nu in een christelijk gezin grootgebracht. Ze is gedoopt in onze kerk in Eindhoven-Best – waar haar moeder ook bij was, trouwens. Elke zondag gaan we met Anna naar de kerk en zij gaat naar de kinderclub. Als ze buiten de familie opgevangen zou worden, kwam ze misschien wel in een gezin aan de andere kant van het land terecht. Dan speel je als grootouders nauwelijks een rol van betekenis en is er alleen contact met de moeder. Ook als wij zouden wegvallen, blijft er familie over die voor haar kan en wil zorgen.”

Weer gedronken

Met Anna’s vader ging het intussen niet goed. De medicatie die hij kreeg, bleek niet goed aan te slaan en zijn psychische toestand verslechterde. Zo erg, dat hij in 2020 in het ziekenhuis overleed. Dat blijft een moeilijk en emotioneel hoofdstuk voor Wiecher en Jolanda, en ook Anna mist haar vader erg.

Jolanda: “Ze komt nu op een leeftijd dat je haar stukje bij beetje meer vertelt. We proberen één keer in de week bij haar moeder op bezoek te gaan, maar soms gaat dat niet door omdat haar moeder weer gedronken heeft. Dat vertellen we Anna nu eerlijk. ‘Waarom doet mama dat?’ vraagt ze dan. Tja, dat snijdt wel door je ziel. Op school is ze soms verdrietig als andere kinderen veel over hun ouders praten. En als onze zoon en schoondochter met hun kinderen komen, voelt Anna haarfijn aan dat haar nichtje en neefje wél een vader en moeder hebben. Dan is ze na dat bezoek altijd een beetje verdrietig.”

Voeden jullie Anna anders op dan destijds jullie eigen kinderen?
Jolanda: “In sommige dingen ben ik wat makkelijker dan vroeger, merk ik. Daar komt bij dat de wereld waarin we leven heel anders is. Het is nu soms makkelijk om haar even achter een schermpje te zetten. Dat was er vroeger niet.”

Wiecher: “Je kleinkind in huis hebben, is mooier dan je kinderen zien opgroeien. Omdat je het veel intenser beleeft en zelf ook in een rustiger fase zit. Je weet beter wat er komen gaat en hoe je met dingen moet omgaan. Bovendien vind ik het mooi om te zien hoe zo’n kind allerlei dingen voor het eerst ontdekt; leert rekenen, lezen. Daar geniet ik van. Als ik nu thuiskom uit mijn werk, is het nooit stil. Ze is wel echt het zonnetje in huis.”

Al is het ook vermoeiend, geven ze allebei toe. Jolanda schiet in de lach. “Laatst zaten we op een zaterdagavond film te kijken. Na afloop zeiden we tegen elkaar: ‘Ik heb er weinig van gezien.’ Haha, we hadden allebei half zitten slapen.”

Wiecher knikt: “Fysiek is het af en toe zwaar. En toch zeg ik: Anna is een cadeautje.”