Yvon zingt voor mensen met dementie: ‘Prachtig om te zien hoe ze voor even ‘terug’ zijn’

In 2021 studeert Yvon af als maatschappelijk werkster. Omdat haar werk haar onvoldoende voldoening geeft, besluit ze een aantal maanden als vrijwilliger aan de slag te gaan in een verzorgingshuis. Tijdens deze periode hoopt ze te ontdekken waar haar hart echt ligt. “De manager van het verzorgingshuis wist dat ik zong en vroeg mij om één keer per week op de afdeling psychogeriatrie (PG) – een afdeling voor mensen met dementie – te zingen.”

Op deze afdeling was ook ‘miMakker’ Brigitte Timmers werkzaam. MiMakkers worden opgeleid om individueel contact te maken met mensen met dementie. Zij doen dit zonder woorden, met enkel lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen. “Het klikte meteen heel goed met Brigitte”, vertelt Yvon. “Samen gingen we de afdelingen rond. Ik leerde enorm veel van haar.”

Voorgoed in het geheugen gegrift

De eerste keer dat Yvon voor iemand met dementie zingt, staat voorgoed in haar geheugen gegrift. “Ik zie het nog voor me. De cliënt waarvoor ik zong, had de ziekte van Parkinson in combinatie met Parkinson dementie. Hij sprak niet meer en was doorlopend boos en verdrietig. Als je hem op de gang tegenkwam, was hij altijd aan het mopperen”, herinnert Yvon zich. “Tot het moment dat ik O Mio Babbina Caro, een Italiaanse Aria van Puccini voor hem zong. Ik zag alle spanning uit hem verdwijnen en er liep een traan van ontroering over zijn wangen. Ik stond versteld van het effect dat de muziek op hem had. Het was magisch.

Ik stond versteld van het effect dat muziek had. Het was magisch

Tot dat moment heeft Yvon geen idee dat muziek zo’n effect heeft op mensen met dementie. “Hoewel ik had stagegelopen bij mensen met dementie was een benadering door middel van muziek nieuw voor mij.” Ze voelt sterk dat het haar roeping is om haar zangtalent in te zetten voor deze doelgroep. Yvon leert van Brigitte hoe ze het beste contact kan maken met mensen met dementie. “Ik leerde mijn gezicht en houding open te stellen, zodat ik echt verbinding met hen heb. Als ik vervolgens begin te zingen, gebeuren er zulke mooie dingen.”

Gouden momenten

Yvon geniet ervan om gouden momenten te creëren voor mensen met dementie en hun naasten. “Het is prachtig om te zien hoe hun persoonlijkheid, die door dementie als het ware in nevelen is gehuld, heel even tevoorschijn komt en de liefdevolle verbinding die er ooit was, weer een moment zichtbaar is. Ik geef hen als het ware hun identiteit terug tijdens deze momentjes.”

Yvon herinnert zich de keer nog goed, dat ze voor een jonge dementerende man en zijn vrouw zong. “Ik kreeg de vraag of ik Love Of My Life van Queen wilde zingen; dat was hun speciale liedje. Zodra ik begon te zingen was hij niet langer in zichzelf gekeerd, maar leefde hij helemaal op. Zijn vrouw en hij vonden elkaar weer even terug tijdens dit lied.” Een moment lang was er iets zichtbaar van de bijzondere band die deze man en vrouw met elkaar hadden gehad tijdens hun huwelijk, maar wat zo ver weg leek weggeëbd door dementie. “Dit is waarvoor ik dit doe en waar ik ontzettend veel voldoening uit haal”, verzucht Yvon dankbaar.

Glimlach van oor tot oor

Wanneer er een video van de zingende Yvon in de media verschijnt wordt duidelijk hoeveel waardering er is voor wat zij doet. Ze start haar bedrijf Myoso Music en krijgt vanuit het hele land aanvragen binnen. Veel mensen verlangen naar een moment van verbinding met hun dementerende geliefde. Met veel plezier reist Yvon het land door om aan de vele verzoeken van familieleden en verzorgingshuizen te voldoen.

Ik heb vaak geen achtergrondinformatie van de mensen voor wie ik zing, daar kies ik bewust voor

“Zo was ik vorige week bij een dementerende man die vier talen sprak”, vertelt Yvon. “Als hij er niet goed uitkwam, sprak hij Engels, Italiaans, Nederlands en Duits door elkaar. Ik begon met een Italiaanse Aria en zag hem steeds meer ontdooien. Toen ik vervolgens een Duits nummer voor hem zong, leefde hij pas echt op. Hij had een glimlach van oor tot oor. Vanuit mijn ooghoeken zag ik dat zijn begeleiders geëmotioneerd raakten. Op dat moment had ik nog geen idee wat hen zo raakte; ik heb vaak geen achtergrondinformatie van de mensen voor wie ik zing. Daar kies ik bewust voor, om zo puur en onbevangen mogelijk te kunnen zingen.

Pas later hoorde ik dat ze deze man nog nooit op zo’n uitbundige manier hadden zien glimlachen, zolang hij bij hen woonde. De man bleef me maar bedanken en zei dat hij wel zou willen dat ik nooit meer hoefde te stoppen. Opeens kon hij weer woorden geven aan wat hij voelde. Dat was zo’n bijzonder moment. Als ik achteraf met de familie spreek, besef ik meestal pas echt hoe bijzonder zo’n moment is geweest.”

Mooiste moment tijdens het zingen

Eén van de mooiste voorbeelden van het effect dat de muziek van Yvon heeft op dementerende mensen is de keer dat ze voor Annie zong. “Toen ik begon te zingen zat Annie nog erg hoog in haar spanning en was ze heel onrustig en verdrietig. Ik begon bewust met wat bekendere, rustige nummers. Na een uur zingen maakte de spanning plaats voor ontspanning en zag ik opeens een heel andere Annie. Ze was tot rust gekomen en er was zelfs een moment van verbinding met haar familie. Haar dochter zei achteraf: ‘Mijn moeder was in het begin nog verdrietig, maar aan het einde zagen wij onze moeder weer even zoals ze was.’ Een tijdje later stuurde haar kleindochter mij een berichtje waarin ze zei dat wanneer ze haar oma vraagt welke muziek ze wil horen, ze elke keer naar ‘het meisje van laatst’ vraagt. Ze herkent meestal haar eigen (klein)kinderen niet meer, maar heeft wél onthouden dat ik daar heb gezongen. Dat vind ik zo bijzonder!”

Missie om identiteit terug te geven

“Ik ben dankbaar dat ik een moment in hun bubbel mag komen tijdens het zingen”, vertelt Yvon. “Soms is dat door middel van hun handen vast te houden tijdens het zingen, maar het kan ook zijn dat iemand graag zijn voorhoofd tegen mijn voorhoofd wil voelen als ik zing. Dat vind ik prima. Er is een stuk ongeremdheid die je vaak alleen terugziet bij kinderen, mensen met een verstandelijke beperking en dementerende mensen. Zeker de laatste groep gaat steeds meer terug naar het kind-zijn en een kind wil zich nu eenmaal graag geborgen voelen.

Ik vind het heel mooi dat ik hen dat kan geven en hoop dat ik nog lang dit mooie werk mag doen. Het is mijn missie om mensen met dementie hun identiteit terug te geven, een identiteit die hen door deze vreselijke ziekte zo wreed is afgenomen. Ik hoop van harte dat er landelijk veel van dit soort initiatieven zullen ontstaan, want ik gun elk mens met dementie én hun naasten, dit soort mooie momenten!

Meer zien en horen van Yvon? Ga naar https://www.tiktok.com/@yvonkanters