'Zijn we gebaat bij al die nieuwe psalmberijmingen?'

Arie Maasland is neerlandicus, hbo-theoloog en werkte mee aan De Nieuwe Psalmberijming (een andere berijming dan die van de IKC). “Psalmen zijn zo waardevol dat we ze moeten blijven zingen. Taal veroudert en berijmingen doen dat ook. Als we willen dat psalmen gezongen blijven worden, moeten we ze om de zoveel tijd berijmen. Afhankelijk van de doelgroep kun je dat op verschillende manieren aanpakken. Ik ben wat dat betreft ruimdenkend: iedere aanpak die eraan bijdraagt dat psalmen gezongen blijven worden, juich ik toe.”

Waarom is het zo belangrijk dat we de psalmen blijven zingen?

“Het is een liedboek dat in de Bijbel staat en het zijn bijzonder krachtige teksten. De psalmen geven inzicht in het geloofsleven en kunnen ons helpen om onze eigen gevoelens en ervaringen met God te verwoorden. Ze hebben een tijdloze waarde.”

Komt de wens voor een eigentijdse psalmberijming vanuit de jongere generatie, of meer vanuit de ouderen die willen dat jongeren psalmen blijven zingen?

“Ik vermoed inderdaad dat het vooral vanuit de ouderen komt die willen dat jongeren de psalmen blijven zingen. Al zal het ook wel per jongere verschillen. Iemand die is opgegroeid in een kerk waar psalmen worden gezongen, zal waarschijnlijk eerder behoefte hebben aan een nieuwe berijming dan iemand die van huis uit gewend is opwekkingsliederen te zingen.”

Hoeveel waarde heeft de oude berijming volgens jou?

“Als we het hebben over de berijming van 1773: honderden jaren lang heeft die berijming waarde gehad voor heel veel mensen. Als je me nu vraagt in hoeverre die berijming in deze tijd nog voldoet, dan heb ik er wel mijn vragen bij. In de psalmen zitten moeilijke passages, maar ook vaak woorden of zinnen die qua Nederlands niet meer kloppen. Dat laatste was voor mij ook één van de redenen om mee te werken aan een nieuwe berijming.”

Heb je een voorbeeld van krom Nederlands?

“Het eerste voorbeeld dat in me opkomt is psalm 27: ‘Stiet zelf dit rot dat mij benauwt en haat.’ Dat is verouderd Nederlands. Je hebt ook psalmen met woorden die nu een heel andere lading hebben gekregen. Bijvoorbeeld psalm 3 waarin staat: ‘geweldig aangerand’. Dat zou bijna op je lachspieren werken, toch?”

In hoeverre is het van belang dat we bij het maken van een nieuwe berijming zo dicht mogelijk bij de grondtaal blijven?

“Je moet in ieder geval kijken naar de strekking en inhoud van de psalm. Wanneer je dat niet doet, zal de psalm meer een soort vrij lied worden. Dat kan wel, maar dan mag je het geen berijming meer noemen. Het woord berijming veronderstelt namelijk dat je de inhoud van de oorspronkelijke psalm – de Hebreeuwse versie – overzet in een te zingen tekst.”

Moeten we niet wat meer ons best doen om de oude berijming te blijven begrijpen?

“Niet alles hoeft zo makkelijk mogelijk gemaakt te worden. De Bijbel is soms weerbarstig en moeilijk te begrijpen en daar kun je dan over praten. De berijming van 1773 is echter verouderd Nederlands en niemand schiet er wat mee op om dat te koesteren. Het zorgt er eerder voor dat het van de hedendaagse kerkmens af komt te staan.”

Zit er een grens aan het telkens maar weer berijmen?

“Met het verstrijken van de tijd is er telkens behoefte aan een nieuwe berijming. Dat wil niet zeggen dat de vorige niet goed was, maar je kunt op een gegeven moment wel stellen dat een bepaalde berijming haar tijd heeft gehad.”

Wat als een nieuwe berijming voor verdeeldheid zorgt in een kerk?

“Je kunt niet zeggen: als een nieuwe berijming risico geeft op verdeeldheid, laten we er dan maar niet aan beginnen. Dan was de berijming van 1773 misschien ook wel niet gemaak, die verving de berijming van Petrus Datheen, en dat riep weerstand op. Iedere gemeente heeft haar eigen behoefte en daar moet je bij aansluiten. Uiteindelijk gaat dit meer over de vorm dan over de inhoud. Eenheid zit op een dieper niveau: dat je gezamenlijk de Bijbel beschouwt als het Woord van God en Jezus als de weg tot God.”