'Het idee dat iedereen minstens acht uur zou moeten slapen, klopt niet'

Ysbrand van der Werf deed als neurobioloog geheugenonderzoek en staat inmiddels steeds meer bekend als de slaaponderzoeker. “Ik denk dat slaap nog altijd onderschat wordt, het is de hartslag van de hersenen.”

Verschillende soorten slaap

“Wat een gezonde slaap is, verschilt sterk per individu. Gemiddeld is zeven à zevenenhalf uur, maar zes of negen uur is ook nog normaal. Het idee dat iedereen minstens acht uur zou moeten slapen, klopt daarom niet. Mensen zijn te verschillend voor zulke algemene uitspraken. Het gaat er eigenlijk om of iemand zelf tevreden is met zijn slaap. Daarbij speelt ook mee of je vaak wakker wordt tijdens de nacht of juist onafgebroken slaapt.

Slapeloosheid

Wanneer iemand veel problemen ervaart bij het slapen, kan er sprake zijn van een slaapstoornis, zoals slapeloosheid. Bij slapeloosheid komen mensen voor een langere periode ’s avonds moeilijk in slaap en worden zij tijdens de nacht regelmatig wakker. Dit heeft grote gevolgen voor iemands functioneren overdag: je bent constant moe en hebt weinig energie.

Mensen met een slaapstoornis zullen niet snel goede slapers worden, maar de situatie kan wel verbeteren, bijvoorbeeld met behulp van slaaptherapie, wat bestaat uit verschillende onderdelen. Medicatie wordt het liefst slechts incidenteel gebruikt, beter is om aan de slag te gaan met bijvoorbeeld een vorm van gedragstherapie, waarin voedingsadviezen – minder koffie en alcohol –, leefstijladviezen en lichttherapie een belangrijke rol spelen.

Slechte slaper

Of je een goede of slechte slaper bent, is voor een deel aanleg. Slecht slapen zit vaak in de familie. Maar het kan ook zijn dat de omgeving waarin je slaapt niet ideaal is, bijvoorbeeld als je aan een drukke weg woont, of boven een café. En tot slot kan ziekte een grote rol spelen bij slapeloosheid, bijvoorbeeld rugpijn maar ook psychiatrische ziektes zoals depressie of posttraumatische stressstoornis.

Hormonen

Gemiddeld slapen vrouwen beter – namelijk langer en met minder onderbrekingen – dan mannen. Tegelijkertijd hebben vrouwen meer slaapklachten dan mannen, een paradox die ik nog niet kan verklaren. De slaapklachten van vrouwen lijken te maken te hebben met de hormonale toestand, omdat het slechte slapen vaak ontstaat na de pubertijd en in de overgang heel duidelijk gevoeld wordt.

Fabels

Er zijn best veel slaapmythes, bijvoorbeeld dat de uren voor middernacht dubbel zouden tellen. De eerste uren zijn wel belangrijk om in een diepe slaap te komen, maar ze tellen zeker niet dubbel. Een andere denkfout die ik vaak hoor, is dat mensen die slecht slapen toch vroeg naar bed gaan, zodat ze alvast ‘een beetje uitrusten’. Vervolgens slapen zij van de tien uur die ze in bed liggen maar zes uur. Uitrusten is niet hetzelfde als slaap, en het lange wakker liggen is juist heel frustrerend, dus je kunt beter pas in bed gaan liggen als je ook echt gaat slapen, zodat de tijd die je in bed doorbrengt de tijd wordt waarin je slaapt.”

Meer weten over slaap? Op slaapregister.nl vind je nog veel meer weetjes over slaap en kun je ook je eigen slaapgedrag meten.

Lees ook: Lekker de hangmat in: de vrouw heeft meer slaap nodig dan de man

Tekst: Suzanne Nelemans