Alida Groeneveld: ‘God is zichtbaar in mensen met een ver­stan­de­lij­ke handicap’

“Voordat ik dit werk deed, was ik gewoon predikant. Bij mijn vertrek zei iemand: ‘Wat moet je daar nou doen – die mensen zitten daar en krijgen verzorging en maaltijden. Die hebben toch geen zingevingsvragen?’ Alsof het er niet toe doet wat hen beweegt. Dan kom ik in opstand. Je moet dat gaan zoeken; naast mensen gaan zitten, de tijd nemen en horen wat hen beweegt. En hun daarin de erkenning geven: jij bent de moeite waard, ook als je heel veel zorg nodig hebt, ook als het heel erg lastig en ingewikkeld is soms.”

Gezien worden

“Als je echt naar de kern kijkt, dan denk ik dat mensen ten diepste gezien willen worden, of ze nu wel of niet een verstandelijke handicap hebben. Iedereen wil van waarde zijn. Bij mensen met een verstandelijke handicap gaat dat om andere thema’s, maar ten diepste ligt daar denk ik onder: zie je mij en ken je mij? Ben ik gezien door mensen en ook: ben ik gekend door God?”

Heel concreet

“Achteraf gezien denk ik dat je als gemeentepredikant soms toch een beetje abstracter kunt blijven. Als ik hier met abstracte begrippen aan kom zetten, krijg ik gelijk van bewoners terug: ‘Wat bedoel je precies?’ Als ik bid met een bewoner, dan is dat dus heel concreet. Ze hopen bijvoorbeeld dat de begeleiding niet meer boos op ze is, dat de taxi op tijd komt of dat er zaterdag een vrijwilliger is om met ze te winkelen. Dat zijn de vragen die in hen leven. Of dat het goed gaat met de medebewoner die is overleden. ‘Hij is nu in de hemel bij God. Maar het ijsje was ook lekker’, kan er dan klinken.”

Het leven van alledag

“Ik leer echt van de bewoners om ook mijn eigen gebeden en geloof in God heel duidelijk en alledaags te laten zijn. Je hoeft het allemaal niet vromer te maken dan het is. Het gaat gewoon om het leven van alledag: over eten en drinken en goed voor je kinderen zorgen, je relaties onderhouden, staande blijven. Er is een lied dat me daarin raakt en laat zien hoe concreet je geloof in God eruit kan zien. Het spreekt over de wind om je oren, een huisdier op je schoot, ruzies staken:

God spreekt gebarentaal

“God is net zo goed zichtbaar in mensen met een verstandelijke handicap. Bij een uitvaart zeg ik vaak dat we in het gezicht van de overleden bewoner iets van God hebben gezien. Ook in deze mens lichtte iets van God op. Het leven is niet perfect, maar ook in de imperfectie ben je van waarde. Een collega die met dove mensen werkt, vertelde dat een dove bewoner eens te horen kreeg: ‘Gelukkig ben je in de hemel niet meer doof’, waarop die dove bewoner zei: ‘Nee hoor, dat zie je helemaal verkeerd. In de hemel spreekt God ook gebarentaal.’”