Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Peter Enns: ‘De Bijbel is het probleem niet…’

Deel:

Als je de Bijbel zorgvuldig leest, krijg je vragen, hoe dan ook. Maar hoe ga je daarmee om? Peter Enns probeert in zijn boek ‘Omdat de Bijbel het zegt’ een andere manier van bijbellezen te laten zien. Hieronder vind je een leesfragment. 

Christenen die de hele Bijbel zien als Gods Woord, en uit respect ervoor de tijd en moeite nemen hem zorgvuldig te lezen, ervaren vaak dat hun geloof behoorlijk onder druk komt te staan, soms zelfs tot een punt van breken. Het gevoel hebben de grip te verliezen op je geloof en op God veroorzaakt stress.

Niemand houdt van stress. We willen er direct van af, of het in ieder geval een stuk verminderen. Om ermee om te gaan, proberen we stress vaak weg te drukken en op een soort automatische piloot door te gaan met gewoon leven, alsof alles in orde is. Maar ‘de boel bij elkaar houden’ kost vaak veel energie en veroorzaakt uiteindelijk toch schade.

Neem nou een relatie waarin iets duidelijk niet in orde is. Het probleem recht in de ogen kijken is emotioneel te riskant. Dan verzinnen we allerlei dingen om onszelf ervan te overtuigen dat die-of-die diep vanbinnen echt wel een zorgzame lieverd is en helemaal geen narcistische sarcastische rotzak. Koste wat kost vasthouden aan iets wat niet werkt, de vervelende onderstroom van spanning ontkennen, het gevoel te weten dat iets niet klopt maar toch doorgaan, is zwaar en stressvol werk.

Stress vermindert bovendien de basale sociale vaardigheden die je op de kleuterschool al geleerd hebt. Het maakt ons gemakkelijk te irriteren, boos, vervelend en passief-agressief. We geven de hond een schop, snauwen tegen de kinderen, we maken onszelf en anderen om ons heen het leven zuur.

Ik ken veel christenen die dagelijks met deze stress kampen. Sommigen hebben het niet eens echt in de gaten, totdat er iets onverwachts gebeurt en ze wakker geschud worden. Ik heb het zelf meegemaakt. Soms gebeurt het mij opnieuw.

‘Ik geloof dat God wil dat we de Bijbel serieus nemen, maar ik geloof niet dat Hij wil dat we onze vragen erover onderdrukken’

Het vervelendste is dat het moeilijk kan zijn om te praten over stress die door de Bijbel wordt veroorzaakt, juist met de mensen met wie je er goed over zou kunnen praten, zoals christelijke leiders, bijbelonderwijzers en vrienden uit je kerk. Het voelt riskant hun jouw geheimpje toe te vertrouwen, wat je werkelijke gedachten zijn – omdat je bang bent dat ze je zullen aankijken alsof je een grote pukkel op je neus hebt. Of erger: je wordt terechtgewezen als een klein kind dat zich misdragen heeft of je wordt te schande gezet vanwege je gebrek aan geloof.

En voor die angst is een goede reden: we hebben allemaal gehoord over mensen die het slachtoffer werden, omdat ze vragen stelden over de Schrift. Dus, of je dealt ermee in je eentje en wordt je leven lang achtervolgd door het vervelende gevoel van twijfel en stress, of je zet je geloof aan de kant bij de rest van het wekelijkse vuilnis.

Maar nu ook wat goed nieuws: ik geloof dat God wil dat we de Bijbel serieus nemen, maar ik geloof niet dat Hij wil dat we onze vragen erover onderdrukken. Ik geloof niet dat Hij wil dat we in een soort voortdurende crisis zitten, in een stressreductiestand, om massale overstromingen, pratende dieren of genocide glad te strijken. Ik geloof niet dat we ons constant zorgen moeten maken over de vraag hoe we de Bijbel netjes kunnen laten zijn, en al onze energie erin stoppen om van de Bijbel iets te maken wat hij niet is, en dat dan ‘God dienen’ noemen. De Bijbel is niet het probleem.

Onze verwachtingen van de Bijbel zijn het probleem. We maken van de Bijbel iets waarvoor hij niet bedoeld is. Als we de Bijbel benaderen als een soort geestelijk instructieboek, compleet met handige index, een gids die stap voor stap uitlegt hoe je door het geloofsleven moet wandelen, als een boek met alle juiste antwoorden waarmee je het mysterie van God en de zin van het leven kunt ontrafelen, dan liggen conflict en stress op de loer als een bloedzuiger, om zich aan je hart en ziel vast te klampen. Als ons geleerd wordt dat ons geloof pas echt is als de Bijbel deze onrealistische verwachtingen waarmaakt, dan zal het resultaat een kwetsbaar en gespannen geloof zijn. Zulk geloof veroorzaakt stress omdat je het voortdurend moet verzorgen en verdedigen, wil het kunnen overleven. En ondanks die constante aandacht bestaat er toch het risico dat je geloof het niet overleeft.

‘Wat als de Bijbel helemaal niet gewassen en gestreken hoeft te worden, voordat hij zich kan vertonen?’

Is het werkelijk de bedoeling dat je geloofsleven zo vol stress is? Is dit wat God voor ons wil? Ik denk van niet. Laten we daarom stoppen dat ervan te maken door de Bijbel te maken tot iets wat aan verwachtingen moet voldoen waarvoor hij niet bedoeld is. Steeds de ruwe randjes ervan proberen weg te schaven om het aan te passen aan die verkeerde verwachtingen kost te veel.

Dit is mijn – niet eens zo radicale – idee: wat als de Bijbel gewoon goed is zoals hij is? Wat als de Bijbel helemaal niet tegen zichzelf beschermd hoeft te worden? Wat als de Bijbel helemaal niet gewassen en gestreken hoeft te worden, voordat hij zich kan vertonen?

En wat als God werkelijk tevreden is met de Bijbel zoals hij is, zonder dat iemand ernaast de wacht moet staan houden, hem bewaken? Niet de nette alles-is-in-orde versie die wij creëren, maar de rommelige, ongemakkelijke, rare, oeroude Bijbel die we eigenlijk hebben?

Misschien is dat de Bijbel die ons iets wil laten zien over onze eigen gewijde geloofsreis, misschien wil God dat we uit onze comfortzone komen en ontdekken hoe het daarbuiten is?

Peentjes zweten om de Bijbel op één lijn te krijgen met onze uitputtende verwachtingen, van de Bijbel iets maken waarvoor hij niet bedoeld is, is geen vrome geloofsdaad, ook al lijkt het zo op het eerste gezicht. Het is in feite een nauwelijks verhulde angst om controle en zekerheid te verliezen, een spiegel van je innerlijke onrust, een waarschuwing dat we God diep vanbinnen helemaal niet echt vertrouwen.

Zo’n Bijbel is geen goede fundering voor geloof, maar een barrière voor waar geloof. Een Bijbel creëren die zich netjes gedraagt is geen steun voor de reis in geloof. Het verlamt je op die reis. De Bijbel gewoon zoals hij is, is niet een probleem dat opgelost moet worden, maar een uitnodiging.


afbeelding
afbeelding.

Omdat de Bijbel het zegt, Peter Enns, Plateau, € 18,95

Je las een fragment uit een van onze boeken uit de Lazarus bieb. Hier vind je meer over het boek en over Peter.

--:--