De Bijbel Open | Jan Martijn Abrahamse: 'Nu ik oud en grijs ben'

Als kind keek ik enorm tegen mijn opa op. Hij was iemand die in mijn ogen alles kon. Vooral iemand die altijd voor anderen klaarstond en, toen ook op hem de sporen van ouderdom grip kregen, een ‘fris geloof’ behield. De laatste keer dat ik hem zag, 85 jaar oud, kwam hij net thuis van vrijwilligerswerk bij het ouderenvervoer. Een week later sprak zijn begrafenis boekdelen: zo veel mensen kwamen opdagen.

Oud worden. Goed oud worden – wat is daarvoor nodig? De dichter van deze psalm reflecteert op zijn leven en wij lezen in welk licht dat leven is komen te staan. In een aantal Hebreeuwse handschriften worden Psalm 70 en 71 als één geheel gezien. Je kunt ze ook vrij makkelijk doorlezen zonder dat je door zou hebben dat er een knip zit. Beide psalmen zijn gebeden om hulp, maar opvallend genoeg is Psalm 71 ook een loflied. De roep om hulp komt nu niet voort uit een plotselinge noodsituatie, maar uit een leven lang worstelen met sterfelijkheid.

‘Oud’ betekent meer dan een leeftijd. Ouderdom kan in het teken van futloosheid en krachtverlies staan, iets wat ook jongeren soms ‘oud’ maakt. Maar ouderdom kan ook bezadigdheid, wijsheid en stabiliteit inhouden – de vruchten van een vervuld leven, gevormd en getest door de jaren. Het ‘frisse geloof’ uit Psalm 71 betekent niet dat iemand ongeschonden door het leven is gekomen. Integendeel: “U hebt mij doen zien veel ellende en nood” (vers 20). Toch spreekt dit lied van een doorleefde afhankelijkheid van God.

In dat licht lezen we vers 7: “Voor velen ben ik een teken.” De dichter spreekt hier van iets buitengewoons, een wonder of voorteken dat uit zijn leven blijkt. Wellicht zouden wij spreken van ‘getuigenis’. Maar waarvan? Psalm 71 noemt God meermaals in termen van veiligheid en geborgenheid: rots, burcht, schuilplaats. Ik denk: de schrijver wijst op zijn leven als bron voor nieuwe generaties om een glimp op te vangen van God (vers 18).

Psalm 71 is een les voor jong en oud. Goed oud worden – gedenken dat je sterfelijk bent (memento mori) – is een bezonnen en verinnerlijkte afhankelijkheid van God. Je bent met huid en haar van Christus. Het betekent leven vanuit Christus, zodat de sculptuur die het leven in ons kerft, spreekt van zijn verlossing.