De onuitwisbare gevolgen van de toeslagenaffaire: ‘Mijn dochter heeft last van paniekaanvallen’
Natasja Dipai vertelt over oplopende schulden, aanmaningen en politie aan de deur
Natasja Dipai en haar gezin zijn slachtoffer van de toeslagenaffaire. Oplopende schulden, een deurmat vol aanmaningen, politie aan de deur, deurwaarders die het huis leeghalen, een auto die wordt weggesleept, verstoken zijn van gas en elektriciteit, niets bleef het gezin bespaard. De grote verliezers in dit trieste verhaal zijn de kinderen; zij hebben zwaar geleden vanwege een leven in grote armoede.
“Het begon allemaal in 2010, toen ik van Amsterdam naar Rotterdam verhuisde”, begint Natasja haar trieste relaas. “Omdat ik vanwege de verhuizing werkzoekende was, hoefde mijn dochter niet langer naar de kinderopvang. Ik zette de kinderopvangslag meteen stop.” Natasja had ervoor gekozen de betalingen rechtstreeks door de belastingdienst te laten doen. Doordat het bedrag van die maand al was overgemaakt zonder dat haar dochter gebruik zou maken van de opvang, moest zij het bedrag weer terug zien te krijgen van de kinderopvang. “Helaas beweerde de kinderopvang dat mijn dochter wél gebruik had gemaakt van de opvang die bewuste maand en kwamen we in een welles-nietes-strijd terecht. Doordat er rentes werden gerekend, werd mijn schuld elke maand hoger.”
“We hadden met spoed extra inkomsten nodig, omdat we een hoge boete aan de belastingdienst moesten betalen”, vertelt Natasja. “Hoe hard ik ook solliciteerde, het lukte mij maar niet om een baan te vinden.” Het gezin had nauwelijks genoeg geld om de hoogstnoodzakelijke boodschappen te kunnen betalen. “Ik kreeg hier enorm veel stress van, wat zijn uitwerking niet miste op mijn man en dochter.” Door alle zorgen kon ze niet genieten van haar tweede zwangerschap. “Hierdoor kreeg ik al weeën toen ik nog maar achtentwintig weken zwanger was.”
Vanwege hun aantekening bij de belastingdienst, kwam Natasja niet meer in aanmerking voor een uitkering en moest haar man veel overuren maken om het hoofd financieel boven water te kunnen houden. “De broekriem moest steeds een tandje strakker worden aangehaald; we kwamen altijd te kort. Gezellig een leuk uitstapje maken als gezin of spontaan ergens wat eten, zat er voor ons niet in. Er was niet eens genoeg voor het hoogstnoodzakelijke levensonderhoud.”
Omscholen
Nadat haar tweede dochter werd geboren, besloot Natasja zich te laten omscholen. “De schulden liepen steeds hoger op. Ik wilde dolgraag werken om mijn bijdrage te leveren, maar kon maar geen werk vinden. In de zorg hadden ze handen te kort, dus ik besloot opnieuw te gaan studeren, zodat ik verzekerd was van een baan.” Ondanks alle zorgen en stress lukte het haar om een studie te volgen. “Dat was enorm pittig; ik moest ochtend-, avond-, of nachtdiensten draaien.” Opnieuw moesten zij een beroep doen op kinderopvang, dit keer in Rotterdam. “Doordat de openstaande schulden bij de Belastingdienst waren opgelopen, hadden wij geen recht op kinderopvangtoeslagen. Dat geld werd meteen door de belastingdienst ingehouden om onze schulden mee af te betalen.” Om gat met gat te kunnen dichten besloten zij leningen aan te gaan.
Volledig ondergedompeld in de schulden, deed Natasja opnieuw een nare ontdekking. “De opvang had meer uren aangevraagd, dan waar wij gebruik van hadden gemaakt. Omdat ik de aanvrager was, moest ik dit zien te verantwoorden aan de belastingdienst. Omdat de betreffende kinderopvang failliet was gegaan kregen wij geen jaaropgaaf en kon ik niet bewijzen dat dit opnieuw buiten mijn schuld om was gebeurd. We hadden alle schijn tegen. Binnen een week moesten we 56.000 euro aan de belastingdienst betalen.” Natasja deed een vruchteloze poging om haar gelijk te halen en diende een bezwaar in. “Zonder jaaropgave had ik geen poot om op te staan en werd mijn bezwaar afgewezen.”
Ik durfde mijn post niet meer te openen
Natasja en haar man hadden geen idee hoe zij aan zoveel geld moeten komen. “We durfden de post niet meer te openen.” Dat bleef niet zonder gevolgen. Met regelmaat werd er door deurwaarders en politie op de deur gebonsd. “Dat was doodeng voor de kinderen. We hielden de gordijnen de hele dag dicht en leerden hen dat ze muisstil moesten zijn en bij de ramen vandaan moesten blijven als er iemand voor de deur stond. We durfden zelfs overdag geen boodschappen meer te doen en gingen ’s avonds in een andere buurt boodschappen doen, zodat we niemand tegenkwamen.”
Op een dag was Natasja haar auto kwijt. “Ik dacht dat hij was gestolen, maar de buren hadden gezien dat hij werd weggesleept.” De auto die zij zo hard nodig had om op haar werk te kunnen gaan, werd ingevorderd als betaalmiddel voor de openstaande schulden die zij hadden. “We liepen echt op ons tandvlees en zagen geen uitweg in onze ellende. We hadden nergens meer recht op en kregen geen enkele steun vanuit de overheid. Als er een negatieve aantekening bij je naam staat -hoe onterecht ook- moet je het verder zelf maar zien uit te zoeken, ook al betekent dit dat de kinderen daar ernstig onder lijden. We kregen steeds vaker ruzies, door de oplopende spanningen.” Natasja bedacht manieren waarop zij aan dit ellendige leven kan ontsnappen en denkt erover zichzelf van het leven te beroven. “Achteraf hoorde ik dat mijn man met dezelfde gedachten rondliep en zelfs al zijn afscheidsbrief had geschreven.”
Gevolgen toeslagenaffaire voor kinderen
“Toen duidelijk werd dat we slachtoffer waren geworden van de toeslagenaffaire, voelden we ons eindelijk erkend. Op dat moment dachten we nog dat deze erkenning veel voor ons zou betekenen, maar we hebben gemerkt dat de nasleep van deze periode weegt helaas zwaarder. Al die jaren begrepen we niet wat we fout hadden gedaan. Er waren zoveel fouten gemaakt en er is ons zoveel onrecht aangedaan”, verzucht Natasja. “Nadat het toeslagenschandaal openbaar was gemaakt, durfde onze dochter ons hier voor het eerst vragen over te stellen. Ze vertelde hoe zwaar deze jaren voor haar zijn geweest. Ook zei ze: ‘om jullie te ontlasten vertelde ik niet dat ik uitnodigingen voor feestjes afsloeg. Ik wilde jullie niet om geld vragen voor een cadeautje.’ De impact van deze periode is groter geweest dan we dachten; ze heeft last van paniekaanvallen en herbelevingen.”
Vanwege de zichtbare armoede waarin zij leefden, was haar dochter het mikpunt van pesterijen geweest op school. “Ze vertelde mij dat ze in elkaar was geslagen omdat ze zo stonk. Dat was in de periode dat we geen gas en elektriciteit hadden. Ook vertelde ze hoe moeilijk ze het had gevonden wanneer na de vakanties klassikaal werd verteld wat iedereen in de vakantie had gedaan. Ze was bang geweest dat zij een beurt kreeg, want wij gingen nooit ergens heen. Mijn dochter heeft zich voorgenomen nooit meer in zo'n situatie terecht te komen en geeft geen cent uit. Ze wil alleen maar sparen. Ze leert bijna dag en nacht omdat ze een betere toekomst voor zichzelf wil. Ik vind het verdrietig dat ze hierdoor vergeet te genieten van de leuke dingen die er ondanks alles zijn.”
Geschreven door
Rita Maris
