De enige ware kerk?

Reinier ziet in films, reclames, boeken en op internet allerlei beelden met een religieuze lading. Vandaag een plaatje uit zijn jeugd… 

Zo, we pakken een liniaal en trekken een kaarsrechte lijn, hoppa, zo vanaf de apostelen tweeduizend jaar terug linea recta naar het heden, de Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt). De enige ware kerk. Want zo, lieve mensen, is de geschiedenis gegaan.

Wat verdrietig dat de roomsen in 1517 van ons afsplitsten. Wat bitter dat de hervormden zich in 1834 van ons afscheidden. En toen scheurden die synodalen in 1944 zich ook nog van ons af. Zo wordt ons ‘we’ steeds krapper. Net dat liedje Dodenrit van Drs. P: alle passagiers stuk voor stuk opgevreten door de wolven tijdens een oncomfortabel ritje met de trojka.

Het enige wat ontbreekt is een pijl die rechtstreeks doorloopt naar de hemel.

Staaltje geschiedvervalsing

Met dit schema heb ik nog godsdienstles op de middelbare school gekregen. Het is een aardig staaltje geschiedvervalsing. Enigszins vergelijkbaar met hoe op reformatorische scholen nog steeds de evolutie wordt ontkend. Met staatsgelden.

In wezen een rooms-katholiek schema, zou je zeggen, met hun ‘apostolische successie’, waarin het gezag exclusief op bisschoppen van generatie op generatie wordt overgedragen.

Niet dat we er toen een klap van geloofden. Ik herinner me veel gegrinnik in de pauze. De betreffende godsdienstdocent is later naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd, naar verluidt om religieuze redenen. Die rechte lijn liep alleen daar door, zo bleek. Het ‘we’ was alweer gekrompen. Binnenkort past er geen enkele ‘ik’ meer in.

Het heden wordt verdedigd

Als in de geschiedenisles linialen worden gepakt, heb je met iets sektarisch van doen. Er wordt niet een verleden bestudeerd, maar een heden verdedigd. Alles wat ‘de ware’ wil zijn, moet zich verbinden aan de bronverhalen. Dat geldt voor speciaalbiertjes evenzeer als voor kerken.

De eerste christenen noemden zich ‘mensen van de weg’. Dat was geen kaarsrechte vierbaansweg, maar een kronkelpaadje. We dwalen ons de geschiedenis door. Elke kerk is een experiment.

Pinksteren vertelt dat God in elke geschiedenis op een unieke manier werkt. Daarin ligt ook een schoonheid van al die kerksplitsingen: het is een van de manieren waarop de wereldkerk zich blijft vernieuwen en ontwikkelen.