Film kijken in de stille week: 'Adams Aebler'
'Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen'
In aanloop naar Pasen zocht Pieter-Jan Rodenburg zeven films uit die iets van God laten zien. Ze sluiten allemaal aan bij een van de kruiswoorden. Vandaag, op maandag, is dat de film Adams Aebler bij het kruiswoord: ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen’. Een verhaal over Job, Jezus, bizarre humor en bizarre liefde.
Subtiel is-ie niet, deze Zweedse comedy. Het is het verhaal van neonazi Adam die een taakstraf moet doen. Hij komt terecht bij dominee Ivan, die naast Adam ook een kleptomanische serieverkrachter, een Pakistaan die tankstations overvalt om te protesteren tegen het grootkapitaal én een zwangere dakloze dame onder zijn hoede heeft. Maar dominee Ivan ziet alleen het goede: hij is een onverbeterlijke optimist, op het bizarre af.
Pieter-Jan Rodenburg: “Een goede film kan je iets van God laten zien. Met ‘een goede film’ bedoel ik niet per se een film die gemaakt is door een christen voor een christelijk publiek met een christelijke boodschap en een christelijke moraal. Ik bedoel vooral een film die je op een nieuwe manier laat kijken naar mensen. Een goede film is dus niet per se een moralistische film; het is een menselijke film.
De zeven films die ik voor deze week heb geselecteerd (iedere dag komt er een filmrecensie online - red.) zijn grotendeels gemaakt door mensen die zich niet afficheren als christen, en de mensen erin maken grove fouten die vaak ook nog eens expliciet worden getoond. Maar in iedere film ontdek je iets van God, omdat je meeleeft met een persoon die – expliciet of impliciet – iets van echt Leven, van God ontdekt.”
Ook in de symboliek is de film allesbehalve subtiel. Het eerste wat Adam doet als hij op zijn kamer komt, is het kruisbeeld vervangen voor een portret van Hitler. En elke keer als Adam zijn bijbel weggooit, valt-ie open in het boek Job. Zijn persoonlijke missie – het bakken van een appeltaart – wordt door (boven)natuurlijke oorzaken telkens verhinderd. De humor is soms op het morbide af. De film is ontzettend grappig, maar wel op een zwartgallige manier. Er wordt gevloekt, geschoten, geslagen, gediscrimineerd.
Confrontatie
Het hart van Adams Aebler zit ‘m in de confrontatie tussen Adam en Ivan. Adam staat voor de waarheid zonder liefde: voor het Nietzscheaanse recht van de sterkste. Hij confronteert dominee Ivan voortdurend met de keiharde waarheid, met leed, met zonde, met pijn. En Ivan staat voor de liefde zonder waarheid. Hij ziet alleen het mooie, en ontkent de pijn, de zonde en het verdriet. Zowel de kille waarheid als de bizarre liefde worden onverbloemd getoond.
Kruiswoord
En het nummer ‘How deep is your love’ van de BeeGees (in de nóg mierzoetere versie van Take That) klinkt na deze film nooit meer hetzelfde. Dankzij deze thema’s past de film prachtig in deze week voor Pasen. Met het eerste kruiswoord ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen’ kijk je in het hart van een God die grenzeloze, bizarre liefde laat zien. Jezus zet kwetsbaarheid en liefde tegenover de waarheden van religie en politiek. Hij laat een zachte kracht zien, die kwetsbaarder is dan wat dan ook. En dat geeft vuurwerk.
Geschreven door
Pieter-Jan Rodenburg
