Geduldig als papier

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Geduldig als papier – PopUpGedachte 26 februari 2018

Ik heb er naar uit gezien. Naar dit vroege uur. Gek is dat. Het was een zegen om een week lang elke ochtend anderen aan het woord te kunnen laten en hun gedachten te kunnen horen. Reinier, Job, Claartje, Rik, Marieta. Elk van hen deed voor een ochtend wat ik nu al zo lang heb kunnen oefenen: Op basis van de oude teksten een gedachte schrijven voor de dag van vandaag. En ik realiseerde gisteravond dat ik het gemist heb. En dat ik blij ben dat ik weer mag.

Het is sowieso een bijzondere dag, want in deze vrolijke vrieskou met nare gevoelstemperaturen en schaatskans, sta ik met wat mensen langs de snelweg op een parkeerplaats. Na deze gedachte pak ik de laatste spullen en rijdt naar parkeerplaats Neerduist aan de A1, ter hoogte van Amersfoort. Architect Narda Beunders en EOprogrammamaker Tom Mikkers gaan ook op weg. We laden daar bamboo, katoen, een kerkklokje, een katheder en een gebedenboek uit en bouwen dan in een paar uur een tijdelijke snelwegkerk. Ik heb ook een houtkacheltje meegenomen en een fikse voorraad hout, want anders is het waarschijnlijk niet te harden.

We bouwen een snelwegkerk. Aankomende woensdag komt er een film op tv, bekroond met een gouden kalf en getiteld: de snelwegkerk. Het is geïnspireerd op de duitse Autobanhnkirchen. Een kapel op een parkeerplaats langs de snelweg waar mensen even stil kunnen worden, een kaarsje kunnen branden, een gebed of gedachte op kunnen schrijven en weer verder kunnen rijden. De film is ontroerend en voelt soms bijna te intiem. Waar iedereen toch mee worstelt of mee leeft, je verwacht het niet. Elke krabbel in zo’n boek heeft een verhaal. In de film in elk geval. Vanmiddag en morgen zullen we zien of dat in het echt ook zo is, als wij ruimte gaan maken. Meer kunnen we niet doen. Ruimte maken, uitnodigen, en dat is het dan.

Vandaag lees ik dat de oude profeet Daniel namens het oude Israel spijtbetuigingen richting de hemel stuurt: ‘wij hebben gezondigd, wij hebben niet geluisterd, gij staat in uw recht, maar wij hebben reden om ons te schamen.’ Het volk heeft politiek en persoonlijk zwaar weer en ze hebben spijt. Schamen zich. Ze hebben niet gedaan wat goed was – wij weten niet wat het was en dat hoeft ook niet. Het feit is genoeg: Er zijn mensen die zich schamen. En dat vinden we niet altijd makkelijk te hanteren in onze cultuur. WE zeggen algauw dat men zich niet hoeft te schamen. Dat de dingen nu eenmaal zo gaan. Dat het geen nut heeft om te huilen over ‘spilled milk’ zoals de engelsen zeggen. Dat kan. Dat kun je zeggen. Ik besef me vanmorgen pas dat je daarmee ruimte wegneemt. En dat dit exact het tegenovergestelde is van zo’n kapel. Die maakt ruimte. Zodat de schaamte en de spijt aan papier toevertrouwd kan worden, of aan een kaars. Niet om vervolgens gebukt onder zorgen de deur weer uit te stappen, nee juist om er verlicht vandaan te komen.

De psalmdichter vanochtend doet er nog een schepje bovenop. ‘Tot u stijge op het gekerm der geboeiden, bevrijd met uw macht die de dood zijn gewijd.’ Goed, dat is wat heftig he? Dichterlijke overdrijving? Of misschien toch niet? Degene die in het wensboek schrijft in de film: ‘ik zie het niet meer hjoor, de volgende boom is voor mij.’ Iemand heeft dat geschreven en is de deur weer uitgestapt. Er is ruimte gemaakt voor zijn deathwish. Moge het bij God opluchting gegeven hebben en een heel klein tikje rust. Tot u op stijgt het gekerm der geboeiden. Van degenen die vastzitten. Ook als ze het niet aan papier kunnen toevertrouwen of zo’n kapel maar achterlijk vinden. Moge het opstijgen, dan slaat het tenminste niet neer als een donkere verstikkende walm. Moge het opstijgen en lucht en ruimte bieden voor de zender.

De filmmaker zei dat we gezien de korte tijd van open zijn misschien al enkele gebeden uit de boeken in duitsland in het gebedenboek moesten schrijven. Want de meeste mensen weten niet in één keer wat te schrijven en gaan wat bladeren. En als ze dan lezen wat anderen schreven, dan weten ze vaak zelf ook wel iets. Dat je dus andermans pijn of vreugde of hoop leest – er staat van alles in dat boek – en daar niet per se iets van vindt maar bij jezelf nagaat wat er leeft. Dit zegt Jezus vanochtend in de derde tekst: Oordeelt niet, dan zult ge niet geoordeeld worden; veroordeelt niet, dan zult ge niet veroordeeld worden, wees barmhartig, zoals uw Vader barmhartig is. De maat waarmee u meet, die zal men ook voor u gebruiken.

Niet alleen ruimte voor jezelf, maar juist voor de ander, en dáármee voor jezelf.

Vandaag verrijst er een kapel, de teksten van de dag hebben de weg erheen al geplaveid. Mocht je zin hebben om langs te rijden, heel erg welkom. Mocht iemand vandaag uberhaupt ruimte zoeken voor iets waarvan je de neiging hebt iets te vinden, vindt het niet. Dat boek in zo’n kapel is misschien wel een voorbeeld voor ons. Geduldig zijn als papier, zoals het spreekwoord zegt – omdat papier geen oordeel heeft over wat je schrijft – dat wij dat dan zijn, geduldig als papier opdat en omdat die eeuwige dat ook is. Laat ons ruimte maken. En nemen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.